جهان امروز شاهد تغییرات نوپا و وسیعی است. این تغییرات خواه ناخواه نظام‌های اجتماعی رامتأثرساخته و مدیران سازمان‌ها را ملزم به اتخاذ راهبردها، سیاست‌ها و روش‌های متناسب با این تغییرات می‌کند. هر سازمانی به تناسب مقاصد و مأموریت‌های که برای آن ایجاد شده، باید بتواند برای نیل به مقاصد خود به‌درستی متغیرهای پیرامونی خود را بشناسد تا قادر به کسب اهداف شود. پیش‌نیاز یک جامعه توسعه‌یافته، برخورداری از سازمان‌های توسعه‌یافته است و سازمان‌های توسعه‌یافته نیز قدرت و اقتدار واقعی خود را به واسطه وجود منابع انسانی متخصص، به‌منزله سرمایه‌های استراتژیک به دست می‌آورند. انسان‌هایی که به‌واسطه در اختیار داشتن عظیم‌ترین منبع قدرت، یعنی تفکر، می‌توانند موجبات تعالی، حرکت و رشد سازمان‌ها را پدیدآورند. حیات سازمان‌ها تا حدودی زیادی بستگی به مهارت‌ها و آگاهی‌های مختلف کارکنان دارد. اهمیت عامل انسانی در سازمان‌ها نقش منحصر به فرد آن در طرح‌ریزی، اجرا و نظارت بر امور سازمانی در عرصه‌ها و سطوح مختلف، او را به عامل راهبردی تبدیل کرده است که شناسایی و توجه به آن از وظایف اساسی مدیریت و سیستم‌های منابع انسانی است. مهم‌ترین یا حداقل یکی از مهم‌ترین عرصه‌های این توجه پرداختن به موضوع توسعه منابع انسانی است که به مدد آن موفقیت و کارآمدی سازمان تضمین می‌شود. هر چه در این زمینه‌ها بهینه و به هنگام باشند، قابلیت سازمان با محیط متغیر نیز بیشتر می‌شود. بدین لحاظ امروزه سازمان‌ها برای بقا، رشد و بالندگی خود می‌کوشند تا از طریق تربیت نیروی انسانی فرهیخته، بالابردن رضایت شغلی و اعتماد آن‌ها با سازمان به رشد، کارآمدی، بهره‌وری، سودبخشی، انعطاف‌پذیری و بالا بردن توان مواجه با چالش‌های محیطی نائل شوند. امروزه مفهوم توسعه منابع انسانی جایگاهی متمایز در تئوری‌های رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و مدیریت استراتژیک دارد. در میان فعالیت‌های متنوع مدیریت منابع انسانی، توسعه منابع انسانی از متعارف‌ترین و هزینه‌برترین فعالیت‌ها به‌حساب می‌آید. این فعالیت‌ها شامل مهارت‌های جدید، بهبود مهارت‌های موجود و رفتارها و روش‌های مؤثر بر کارکنان است. توسعه منابع انسانی هرگونه روند یا فعالیت مثبتی است که در کوتاه‌مدت یا درازمدت توان توسعه دانش مبتنی بر کار، تخصص، سودآوری و رضایت را دارد. چه برای نتیجه فردی، گروهی، تیمی یا برای منافع یک سازمان، جامعه، ملت یا نهایتاً تمام بشریت. توسعه منابع انسانی به‌عنوان یکی از سیستم‌های عملکرد در سازمان است که شامل تمام فعالیت‌های مرتبط با آموزش و توسعه کارکنان است.
مدیریت نیروی انسانی به‌عنوان متولی امر برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، هدایت و رهبری، نظارت و کنترل، نقش پراهمیتی در پیشبرد اهداف عالی سازمان ایفا می‌کند. به‌عبارت‌دیگر سازمان‌ها باید فرصت‌ها و امکانات موجود را شناسایی کنند و از آن‌ها استفاده مطلوب به عمل آورند و در غیر این صورت همان فرصت‌ها به‌عنوان عوامل تهدیدکننده تبدیل می‌شوند. اگرچه بیان دقیق روابط و تأثیر عوامل و متغیرها بر وظایف و فعالیت‌های مدیریت شاید به روشنی میسر نباشد، اما آشنایی با نحوه عملکرد این روابط تا حد امکان به چگونگی فهم اداره انسانی در حال و آینده کمک کرده و حاوی اهمیت است.
بطور خلاصه وظایفی که توسط مدیر توسعه انسانی سازمان انجام می‌شود عبارت‌اند از:
-تجزیه‌وتحلیل شغلی
-استخدام و انتخاب
-کاریابی آموزش و توسعه
-مدیریت دانش
-سیاست فرصت‌های برابر و نظارت
- نحوه رسیدگی به شکایات
-برنامه‌ریزی منابع انسانی
-مدیریت فرهنگی
-پرداخت و شرایط استخدام
-ایمنی و بهداشت محیط کار
-برنامه‌ریزی منابع انسانی
- مدیریت قراردادهای استخدام
همچنین مدیر منابع انسانی برای ارزش‌ها، اصول اخلاقی، عقاید و معنویت در سازمان‌هایشان تلاش خواهد کرد.
با توجه به برشمرده های فوق می‌توان نتیجه گرفت که ارکان اصلی تشکیل‌دهنده یک محیط کار با نیروی انسانی کیفی و توانمند همانا وجدان کاری، توانایی به‌کارگیری کارکنان از تحصیلات، تجربه کاری و آموزش به‌صورت توأمان، رعایت دقیق نظم و انضباط اداری تعیین شده از طرف سازمان، احساس مسئولیت در حفظ و حراست از بیت‌المال، تلاش برای تحقق چشم‌انداز و اهداف سازمان است، لذا این شاخص‌ها می‌توانند به‌عنوان نقشه راه مدیران در تدوین برنامه‌های مرتبط با شناسایی شاخص‌ها و عوامل سازنده کیفیت نیروی انسانی و کیفی سازی و ارتقای توانمندی نیروی انسانی هر سازمان موردتوجه قرار گیرد.
بنابراین وجود نیروی انسانی اثربخش، یکی از ضرورت‌های پیشرفت و توسعه هرکشور است، این که منابع انسانی برخی سازمان‌ها از کارایی و اثربخشی لازم برخوردار نیستند، امری تصادفی نیست، زیرا روشی که آن مدیر برای توانمندسازی کارکنان سازمان به کار می‌برد، پاسخگوی نیاز کارکنان نیست. توسعه منابع انسانی باید باهدف افزایش انگیزش کارکنان، افزایش بهره‌وری، ایجاد اعتماد بین کارکنان و ایجاد زمینه لازم برای تمام افراد واجد شرایط برای ورود به مشاغل گوناگون از جمله روش‌هایی هستند که امروزه جایگاهی ویژه در اثربخشی سازمان یافته‌اند.
* معاون توسعه مدیریت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان
انتهای پیام/
