خورهه نام ناحیهای است از توابع بخش مرکزی شهرستان محلات و در محدوده کوهستاني شمال شرق این شهرستان قرار دارد. خورهه اگر چه به كوير مركزي نزديك است، اما به علت قرار گرفتن در ارتفاع، آب و هواي معتدل دارد و انواع و اقسام ميوه هاي منطقه معتدل در آن به عمل مي آيد.
در خورهه نقاط تاریخی گوناگونی قرار دارند که بیانگر پیشینه و سابقه سکونت در این نقطه محسوب میشوند. از جمله این نقاط تاریخی میتوان به محوطه اشکانی و ستونهای خورهه، محوطه پیش از تاریخی شهریاری در شرق محوطه اشکانی، بقایای یک قلعه که با نام قلعه گبری شناخته میشود مربوط به دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی و نیز آثار دیگری از دوره اسلامی از جمله قبرستان دوره اسلامی در سطح محوطه اشکانی و بقعه شاهزاده ابوالقاسم و اسحاق و خواهر آنها حکیمه خاتون متعلق به دوره ایلخانی که امروزه متأسفانه دستخوش آسیب تخریب و نوسازی قرار گرفته است، اشاره نمود.
يكي از آثار به جاي مانده از معماري دوران اشكاني، محوطهای است که امروزه دو ستون سنگی آن همچنان استوار باقی مانده است. ویژگی مهم این اثر آن است که از معدود آثار معماری متعلق به دوره پارتی است که در داخل خاک ایران امروزی واقع شده است. مشخصه اصلي این یادمان تاریخی دو ستون به جاي مانده از 6 ستون موجود در گذشته است؛ با سرستون هايی به شکل ایونیک. هر ستون از 6 قطعه تشكيل شده است كه قطر پايين ستون ها 75 سانتي متر و قطر بالاي آن 45 سانتي متر است. بخشهای معماری محوطه به سه قسمت اصلی ایوان، فضای پشت ایوان با یک اتاق بزرگ در وسط و دو اتاق پیرامونی در دو طرف آن و بخش مرکزی مرکب از یک فضای بزرگ و شماری راهرو و اتاق در اطراف آن تقسیم میشود.
مكانهاي چندي اعم از شهر و روستا در سراسر ايران وجود دارد كه داراي پيشوند خور است. خور علاوه بر معني ياد شده داراي معاني ديگري نيز هست. ناظم الاطباء خور را به معني عمارت ييلاقي آورده است. مهدي رهبر معتقد است اين نزديكترين تفسير براي بنايي می تواند باشد كه داراي ايواني با ستوهاي سنگي است و بيشتر به يك كوشك و منزل ييلاقي اربابي انطباق دارد.
اين محوطه در سالهاي 1335، 1355، 1375، 1379، 1382 و 1384 در شش فصل مورد حفاري و كاوش قرار گرفته و گزارش هايي از آن منتشر شده است. در طی این پژوهش ها، علاوه بر دادههای معماری، مدارک و داده های باستان شناسی متنوعی به دست آمده است؛ مهرها و آویزهای شیشهای، سنگ ساب، ظروف سنگی، تیغههای سنگی، آثار فلزی شامل توده فلز، سرباره، حلقه و میله های فلزی، گلوله گلی، زغال، چوب و استخوان و سفال که از جمله شاخصترین نوع سفال به دست آمده سفال کلینکی است.این محوطه به عنوان یکی از مراکز اصلی دارای گونه سفال کلینکی شناخته میشود.
بر اساس مطالعات و کاوشهای صورت گرفته به طور کلی چهار دوره را میتوان برای محوطه تاریخی خورهه در نظر گرفت:
1. دوره پیش از تاریخ ( هزاره دوم ق. م)
2. دوره اشکانی 100 ق . م تا 245 م .
3. دوره ساسانی ( اواسط دوره ساسانی)
4. قبرستان دوره اسلامی که تا سده ششم هجری مورد استفاده قرار بوده است.
انتهای پیام/
