گلیم‌بافی از جمله رشته‌های هنری است که به‌رغم شباهت‌های که با قالی‌بافی دارد تفاوت‌های چشم‌گیری نیز از قبیل عدم وجود گره در بافت آن حیرت‌آور است. تنها با عبور نخ پود از عرض نخ، تار و پوشش آن اثری حیرت‌انگیز خلق می‌شود که جز از وجود هنرمندی ماهر و توانا سرچشمه نمی‌گیرد.
هنرمندان گلیم‌باف البرزی با کمترین امکانات و در ساده‌ترین شرایط فقط با وجود دار، دفتین و نخ‌های رنگی با سرانگشتان مهرشان، تراوشات ذهنی خود را نقش می‌زنند. کارگاه گلیم‌بافی اشکان در خط چهار حصار یکی از مناطق قدیمی شهر کرج واقع شده است که با وجود مساحت کم، وسعت و قدرت مربی آن، مهد آموزش، پرورش و ترویج هنری است که در کودکی از مادر خود آموخته و اکنون ۳۷ سال است که در این رشته فعالیت می‌کند.
هنر در ذات و بندبند وجود «می‌زبان شیدایی عنبران» متولد ۱۳۵۲ نهادینه شده است و با تحصیلات ابتدایی با وجود سختی‌هایی که متحمل شده است همچنان دست از کار نکشیده و نه تنها دلسرد نشده بلکه در حال تلاش و تکاپوی مضاعف است تا علاقه‌مندان به گلیم‌بافی را جذب و هنرش را خالصانه در اختیار آن‌ها قرار دهد. او متخصص در زمینه بافت گلیم دور است که آن را بسیار هنرمندانه و استادانه انجام می‌دهد.
برای پیاده‌سازی یک طرح روی گلیم چه مراحلی طی می‌شود؟
بعد از چله‌کشی و آماده‌سازی دار که مرحله اولیه گلیم‌بافی است و در جوامع شهری بیشتر از نوع عمودی آن استفاده می‌شود با استفاده از نخ‌های رنگی، طرح ذهنی بدون زدن حتی گره‌ای روی آن پیاده می‌شود و با استفاده از دفتین که مانند شانه‌ای است، نخ پود در جان نخ تار محکم می‌شود. این شروع مراحل عاشقی است که از ابتدا تا انتها شیرین و دلچسب است.
جنس نخ به کار رفته در گلیم‌بافی چیست؟
در قدیم بیشتر از پشم گوسفندان برای بافت گلیم استفاده می‌شد که با رنگ‌های گیاهی که در طبیعت موجود بود توسط استادکاران این حرفه رنگ‌آمیزی می‌شد که علاوه بر کیفیت جنبه درمانی نیز داشته که گذشتگان با نشستن روی آن از فواید بسیارش بهره فراوان می‌بردند، اما امروزه بیشتر از نخ اکریلیک استفاده می‌شود گرچه صنعتی و مصنوعی است اما باز هم محصول تولید شده از زیبایی و ظرافت خاصی برخوردار است.
از دیگر وسایل مورد استفاده در این هنر چیست؟
دار، چله، دفتین، قیچی، چوب‌های هاف و کوجی از اصلی‌ترین ابزاری است که پایه اولیه گلیم‌بافی بر آن استوار می‌شود. بیشتر این وسایل را از بازار کاشان و عبدل‌آباد واقع در تهران تهیه می‌کنم.
می زبان شیدایی عنبران با وجود معلولیت در پای چپ خود در قامتی استوار سرپا ایستاده و توانسته است تاکنون ۳۰۰ کارآموز و بافنده را با مدرک ارائه شده از طرف اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی وارد این عرصه هنری کند تا علاوه بر اشتغال‌زایی به استقلال مالی هم برسند.
چه وسایل کاربردی و تزئینی با گلیم بافته می‌شود؟
در قدیم صرفا به‌عنوان زیرانداز از گلیم استفاده می‌شد، اما بافندگان خلاق و هنرمند امروزی با خلق آثاری مانند کیف، زیراستکانی، زیرتلفنی، کناره و ...در عین حفظ اصالت و ریشه آن به ترویج و آشنایی اقشار گوناگون جامعه همت گماشته‌اند و این هنر کهن ایرانی را وارد منازلی کردند که ساکنانش همواره علاقه‌مند به هنر و حمایت از هنرمندان هستند تا چرخ اقتصادی را به حرکت در آورده و متوقف نشود.
طرح‌های متداولی که بر تن گلیم نقش می‌بندد چیست؟
نقوش شاخص و به کار رفته در گلیم گل و بته، نقش کاج، گل لاله، ترنج، باغ وحش، نقش باکو، کوزه و گلدار است که از قدیم‌الایام بافته می‌شد و با به تصویر کشیدن آن‌ها حس زندگی، طراوت و تازگی را به بیننده منتقل می‌کرد، اثری که علاوه بر زیبایی بصری بر روح و جان مخاطب تأثیر می‌گذارد. ابتدا در منزل شخصی خود شروع به بافت گلیم کردم و بعد از مدتی فعالیت در این زمینه و تولید محصولات متنوع، توانستم در چند مرحله با دریافت تسهیلات که از طرف اداره‌کل استان به هنرمندان فعال در زمینه صنایع‌دستی ارائه شد به ویژه در سال ۱۳۹۶ که از سوی مقام معظم رهبری با عنوان «اقتصاد مقاومتی:تولید و اشتغال» نامگذاری شد، موفق به دریافت آن شدم و توانستم کارگاه کوچکی اجاره کنم. در آن‌جا علاوه بر آموزش به علاقه‌مندان به فروش محصولات و ابزار کار مشغول شدم.با این وجود در حال حاضر با استقبال چشمگیر هنرآموزان نیازمند حمایت بیشتری هستم تا بتوانم کارگاهم را گسترش بدهم.
مدت دوره آموزشی گلیم‌بافی و هزینه دریافتی آن چه مقدار است؟
مدت دوره آموزش از ابتدا تا پایان کار بستگی به توانایی، استعداد، علاقه و پیگیری هنرآموز دارد که حداکثر هشت ماه است. در کارگاهم هزینه بسیار ناچیزی بابت آموزش دریافت می‌کنم زیرا در درجه اول هدفم یادگیری صحیح هنرجو است و بعد به جنبه مالی آن توجه می‌کنم چرا که هنر قیمت ندارد و هنرمند رنج و محنت بسیاری را متحمل شده است و آن را با خلوص نیت در اختیار هنرآموزان قرار می‌دهد.
محصولات تولید شده چطور وارد بازار فروش می‌شوند؟
تا قبل از شیوع کرونا از نظر فروش محصولات دغدغه خاصی وجود نداشت و با همکاری ادارات مختلف و با دریافت سفارش از مراکز مختلف به عنوان هدیه اهدایی در جشنواره‌ها و برنامه‌های گوناگون چرخ اقتصادی کارگاه به حرکت در می‌آمد ولی در این شرایط و به وجود آمدن مشکلات در اکثر کارها، حتی نتوانستم اجاره ماهیانه کارگاه را تأمین کنم.
نحوه و گستره فعالیت شما چگونه است؟
در حال حاضر چهار بافنده به تولید گلیم در کارگاهم مشغول کار هستند. هم‌زمان علاوه بر آموزش، به تهیه و تأمین ابزار هنرمندان مناطق مختلف از کلاک گرفته تا مهرشهر، گلشهر، حتی دریاچه چیتگر و شهر ری مشغول هستم و در این مسیر کاری و حرفه‌ای با ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم ارتباط دارم و کمک خرج خانواده‌ام هستم.
تاکنون در نمایشگاه‌های صنایع‌دستی حضور داشته‌اید؟
در طول سال های فعالیتم در نمایشگاه‌های صنایع‌دستی بسیاری حضور داشته‌ام و با ارائه محصولات تولید شده توسط افراد کمبضاعت و بی‌بضاعت منطقه و فروش آن‌ها کمکی هر چند کوچک در راستای حمایت از آن‌ها داشته‌ام تا با ایجاد انگیزه در آن‌ها دغدغه مالی‌شان را نیز برطرف کرده باشم. فیلم مستندی با عنوان «وقتی که چشم‌هایم را باز کردم» از شبکه افق پخش شد که از زندگی شخصی و رشته هنری که در آن مشغول به فعالیت هستم تهیه شده و می‌تواند الهام‌بخش افرادی باشد که با ایمان و پشتکار هدفی را دنبال می‌کنند و مطمئن باشند که به نتیجه مطلوبی که مدنظرشان است، دست پیدا خواهند کرد.
این بانوی هنرمند که با تلاش و پشتکار خود در طول سالیان دراز سعی در روشن نگاه داشتن چراغ هنر اصیل و ایرانی داشته و در عین حالی که از آن لذت برده و ارتزاق می‌کند از مسئولان در خواست رسیدگی به مطالبات بیمه‌ای خود و هم صنفانش را از طرف نهادهای ذیربط دارد تا پشتوانه و دلگرمی این قشر زحمتکش باشد.
انتهای پیام/
