خلیج فارس پیوند دیرینه‌ای با هویت ایرانی، قلمرو سرزمینی و تاریخ و فرهنگ ایران دارد. از همان بدو شکل‌گیری نخستین حاکمیت‌های سیاسی در فلات مرکزی ایران، خلیج فارس نقشی حیاتی و تاثیرگذار در معادلات اقتصادی، بازرگانی و سیاسی حکومت‌ها ایفا می‌کرده است.

به‌نوعی می‌توان این آبراهه مهم در خاورمیانه را مشترک در سرنوشت هویت سرزمینی ایرانیان و سایر ملت‌هایی دانست که مراوداتشان از طریق این منطقه انجام می‌شده است.

اهمیت خلیج فارس تا بدان جا بوده است که در کتیبه‌ها و متون تاریخی مکشوفه از اولین تمدن‌های شکل گرفته در بین النهرین تا فلات مرکزی ایران به آن اشاره شده است.

اهمیت یافتن راه‌های دریایی که به واسطه نا امن شدن راه‌های زمینی در کانون توجه حاکمان وقت قرار می‌گرفته است، در کنار جایگاه مهم بازرگانی و تجارت، نقش و اهمیت خلیج فارس را در معادلات حاکمان زمان دو چندان می‌کرده است.

توجه عیلامیان به خلیج فارس در هزاره‌های پیش از میلاد که آن را به عنوان مادر مقدس می‌شناختند، در کنار اقدامات اقتصادی و امنیتی هخامنشیان و ساسانیان که بر رونق و شکوفایی اقتصاد تجاری آن افزود، همه و همه نشان از نقش پر رنگ و جایگاه ویژه خلیج فارس دارد.

کرانه‌های جنوبی و شمالی خلیج فارس در ادوار مختلف تاریخی همواره بخشی جدایی ناپذیر از سرزمین ایران بوده‌اند، در برهه‌های زمانی گوناگون هنگامی که نظارت سیاسی حکومت مرکزی بر روی کرانه‌ها و سواحل خلیج فارس دچار سستی می‌شده است، حکومت‌های بومی قدرت یافته در کرانه‌های جنوبی خلیج فارس به سواحل شمالی و ایرانی نشین نزدیک می‌شدند و این مناطق را تحت سیطره خود در می‌آوردند.

مجموع این اقدامات منجر به اقدامات بازدارنده از سوی حاکمیت سیاسی وقت در ایران می‌شد و مبانی رفتاری ایران را از برخوردهای تعاملی به تعارضات منطقه‌ای تبدیل می‌کرد. 

اهمیت خلیج فارس در چهار راه حوادث خاورمیانه به اندازه‌ای مهم بوده است که دولت‌های اروپایی از قرن هفدهم تا قرون بیست و یک ارزش آن را درک کرده و به جایگاه مهم آن واقف بودند، به نحوی که لرد کرزن نایب السطنه دولت بریتانیا در هندوستان شناخت منافع سیاسی انگلستان را در گرو شناخت خلیج فارس می‌دانست و بر ارزش و اهمیت این آبراهه مهم و استراتژیک تاکید می‌کرد.

بنابراین و بر اساس چنین نقش و اهمیت والایی که خلیچ فارس در مقاطع گوناگون تاریخ داشته است و به تناسب اهمیتی که حکمرانان وقت در معادلات خود به این منطقه مهم می‌داده‌اند، می‌توان وحدت و هویت سرزمینی ایران را در پیوستگی با خلیج فارس دانست.

انتهای پیام/