به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نشست مجازی نقد و بررسی کتاب «گیلان عصر قاجار در عکس‌های دیمیتری ارماکوف»، مجموعه‌ای از ۲۴۶ عکس دیده نشده گیلان که در دوران قاجار با دوربین دمیتری ارماکوف عکاس گرجی به ثبت و با کوشش مهرداد اسکویی و هادی میرزانژاد موحد به چاپ رسیده، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۰ همزمان با هفته میراث‌فرهنگی و در آستانه روز ملی گرجستان در محل پژوهشگاه برگزار شد.
مصیب امیری که امروز در این نشست سخن می‌گفت با ارزشمند خواندن این اثر تصریح کرد: «پس از اختراع عکاسی، گسترش آن و پیشرفت فنون عکاسی در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی عکس به عنوان یک پدیده نوظهور و به عنوان یک سند نانوشتاری مهم به انبوه مدارک و اسناد و دست‌آوردهای انسان افزوده و با گذشت زمان خود به عنوان میراث بصری به آیندگان منتقل شد.»
او افزود: «کتاب ارزشمند گیلان عصر قاجار با کوشش‌های مهرداد اسکویی و هادی میرزانژادموحد و با همکاری پژوهشگران ایرانی و گرجی از عکس‌های مجموعه بزرگ دیمتری ارماکف عکاس نامدار نیمه دوم قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم میلادی که در موزه ملی گرجستان نگهداری می‌شود، فراهم آمده و از میان عکس‌های ایران این مجموعه بزرگ و با دقت و کوشش بسیار شناسایی و انتخاب شده است.»
امیری این کتاب را گنجینه‌ای گرانبها از عکس‌های تاریخی دانست که انبوهی از اطلاعات تاریخی، فرهنگی، مردم‌شناسی شناخت بافت‌ها و سازه‌های تاریخی، زیست محیطی و باستان‌شناسی را در خود جای داده است.
به گفته او، محدوده جغرافیایی عکس‌های این مجموعه از آستارا در گیلان تا نزدیکی شهر قزوین امتداد می‌یابد و عکاس با ابتکار و هنرنمایی خود عکس‌هایی از کشتی‌های بندر، تاسیسات راه، گمرک، صنایع همجوار، مناظر، دریا، سازه‌ها، حرفه‌ها، پیشه‌ها و مردمان مسیر را با جزئیات تمام و شگفت‌انگیز ارائه می‌کند.»
امیری اظهار کرد: «پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در راستای اهداف پژوهشی خود در رشته‌های مرتبط با میراث‌فرهنگی کشور به نقد و بررسی ارزش‌ها و جنبه‌های مختلف این کتاب با حضور محققین و مولفین این اثر ارزشمند می‌پردازد و کوشش‌های همکاران گرامی از موزه ملی گرجستان و موسسه شرق‌شناسی دانشگاه ایلیا گرجستان را برای در دسترس قرار دادن این منابع دست اول پژوهش ارج می‌نهد.»
او در پایان ابراز امیدواری کرد: «کوشش‌های از این دست به جلب توجه پژوهشگران عرصه‌های مختلف در جهت پژوهش‌های بیشتر کمک شایانی کند.»
در ادامه احمد چایچی عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به محتوای دربرگیرنده عکس‌های کتاب «گیلان عصر قاجار در عکس‌های دیمیتری ارماکوف» این کتاب را گنجینه‌ای با ارزش از موزه ملی گرجستان دانست که چاپ و تدوین آن سه سال به طول انجامیده است.
او با بیان اینکه این عکس‌ها از موزه ملی گرجستان انتخاب شده‌اند به برخی از ویژگی‌های منحصر به فرد این مجموعه اشاره کرد و افزود: «دقت ارماکوف در عکسبرداری و کلاسه‌بندی آثار قابل توجه است به نحاو که تمامی عکس‌ها دارای شماره و زیرنویس هستند.»
عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، ارماکوف را فردی چند بعدی و پیشرو خواند که در حوزه‌های مختلف فعالیت داشته و گفت: «او را باید عکاسی تمام عیار و عکاس جزئیات نامید که در مسیر عکاسی از جزئیات و مردم عادی صرفه نظر نکرده و عکس‌هایی گرفته که در واقع مستنداتی محسوب می‌شوند که حااو اطلاعات باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، معماری و… هستند.»
او در این میان به عکس‌های تخریب جنگل‌های گیلان، حمام سنگی انزلی، مزارع زیتون و… اشاره کرد که اطلاعات بی‌نظیر و منحصر بفردی را ارائه می‌دهند.
ماکاناتادزه دبیر اول سفارت گرجستان در ایران نیز در ادامه این نشست از مولفین این کتاب قدردانی کرد و گفت: «روابط و همکاری علمی ایران و گرجستان سابقه طولانی دارد که این قابل تقدیر است.»
او با بیان اینکه این کتاب نقش موثری در انجام پژوهش‌های مردم‌شناسی ایفا کرده است ابراز امیدواری کرد در سال‌های آینده همکاری بین دانشمندان ایران و گرجستان بیشتر شده و زمینه همکاری‌های گسترده‌تری فراهم شود.
هومن یوسف‌دهی پژوهشگر گیلان‌شناس و رییس موزه خوشنویسی ایران دیگر سخنران این نشست نیز با اشاره به محتوای کتاب «گیلان عصر قاجار در عکس‌های دیمیتری ارماکوف» این مجموعه بی‌نظیر را دارای جایگاه ویژه‌ای به‌منظور پژوهش‌های گسترده دانست و تصریح کرد: «دراین مجموعه عکس‌ها، دنیایی را مشاهده می‌کنیم که پیش از ما وجود داشته و دیگر جز نشانه‌هایی از آن باقی نیست و تنها چیزی که می‌تواند در نشان دادن گذشته به ما حق مطلب را ادا کند همین قاب‌های عکاسی هستند.»
او این مجموعه با ارزش را میراث‌ملی ایران دانست و گفت: «آثار کاغذی، مقوایی و شیشه‌ای عمر مفیدی دارند و کتاب‌ها آثار ماندگاری‌اند که در خصوص این مجموعه‌ها چاپ و منتشر می‌شوند.»
مهرداد اسکویی فیلمساز و پژوهشگر ایرانی در ادامه با تبریک روز ملی گرجستان، تفاهم‌نامه موسسه شرق‌شناسی دانشگاه ایلیا گرجستان و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و روابط و همکاری‌های این دو کشور را در زمینه‌های فرهنگی گسترده خواند.
او با اشاره به برخی ویژگی‌های عکاسی در قرن نوزدهم تصریح کرد: «نگاه مردم‌شناسانه ارماکوف و توجه او به مقوله انسان و معماری در مجموعه عکس‌هایش قابل توجه است.»
این پژوهشگر حوزه فرهنگ خاطرنشان کرد: «در خلق این مجموعه نگاه یک انسان غیر ایرانی به کشور ایران با توجه به سختی کار عکاسی، حمل ملزومات، چاپ و ظهور و… ستودنی است.»
او در ادامه به فعالیت‌های گسترده عکاسی ارماکوف و تعداد کثیر سفرهای او به کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: «او سراسر پهنه گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، ایران، ترکیه، بلغارستان، قفقاز شمالی تا سرزمین‌های دور آسیای مرکزی را سفر و عکاسی کرده که کتاب «مجموعه عکس‌های ارماکوف» حاصل فعالیت‌های اوست.»
اسکویی با بیان اینکه ارماکوف برای عکاسی از رویدادهای زمان خودش اشتیاق داشته و خطرات زیادی را تحمل و مانند یک عکاس باستان‌شناس و قوم‌شناس فعالیت کرده است او را یک ژورنالیست عکاس نامید که وقایع مهم تاریخی را ثبت کرده است.
علیرضا قلی‌نژاد پیربازاری معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در ادامه از دو منظر این کتاب را ارزشمند دانست و گفت: «خود این تصاویر بخشی از میراث‌فرهنگی‌اند و تمامی جلوه‌های ارزشی این حوزه را در آن‌ها می‌توان دید.»
او تصریح کرد: «تصاویر ارائه شده در این مجموعه ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و میراث‌ناملموس دارند و ما از نوع رفتار و سلوک ارماکوف با مردم می‌توانیم به آن‌ها پی ببریم.»
قلی‌نژاد ارزش‌های اعتقادی را نیز از این منظر قابل توجه دانست و خاطرنشان کرد: «هنرمند آثارش را از آنچه درونش می‌جوشد خلق می‌کند و این آثار بر آثار میراث‌فرهنگی دیگر نیز شهادت می‌دهند.»
به گفته او، این کتاب حوزه‌ای را مستند کرده که در صد سال اخیر آسیب‌های جدی دیده است و این اثر برای ما که در اندیشه مرمت، احیا، ثبت و ضبط تاریخ هستیم بسیار ذی‌قیمت است.
انتهای پیام/
