این هنرمند سفالگر، مجوز فعالیت خود را در سال 1395 از اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان شوش دریافت کرد و از آغاز به کار تاکنون به مدت ده سال به شکل پیوسته مشغول فعالیت و تولید و عرضه دست‌سازه‌های کارگاهی خود در بازارهای داخلی و خارجی  است. امین کرد، یکی از عمده دلایل ورود خود به این حوزه را تولد در شهری تاریخی مثل شوش می‌داند که در تاریخ سفال دارای جایگاه ویژه‌ای است. او می‌گوید علاقمندی به هنر از کودکی، تأثیر محیط تاریخی شوش و شناخت پیشینه سفال در جلگه خوزستان باعث شد تا برخلاف رشته دانشگاهی خود به مسیری دیگر روی آورد. همین رویکرد و تلاش خلاقانه این هنرمند خوزستانی باعث شد تا در اوایل آذرماه 1400، آثار او در نشست داوری مهر اصالت ملی حائز عنوان نشان ملی شوند. این مطلب بهانه‌ای شد تا با وی گفتگویی ترتیب دهیم و فعالیت‌های سال‌های گذشته تاکنون وی را مورد واکاوی قرار دهیم.

دلیل روی‌آوری شما به سمت سفال چه بوده است؟

بدون تردید یکی از عمده‌دلایل گرایش من به سمت سفال، میل و علاقه‌ای بوده است که از دوران کودکی به مباحث فرهنگی داشتم و در تمام طول دوران زندگی تا پایان دانشگاه با من همراه بوده و همین شوق و علاقه به هنر در کنار تأثیرات محیط تاریخی شهری مثل شوش بود که باعث شد تا به سمت سفال و تأسیس کارگاه و تولید محصول گرایش پیدا کنم. نبود بازار کار پس از فارغ‌التحصیلی نیز در درانتخاب هنر سفال بی‌تأثیر نبود و اگر در آغاز کار، سفالگری را به مثابه کار دنبال می‌کردم، ولی از زمانی که با متریال گِل ارتباط بیشتری برقرار کردم و به شناخت بهتری نسبت به سفال رسیدم، با عشق و علاقه این هنر را دنبال کردم و اگر دوباره به گذشته برگردم هم همین مسیر را انتخاب خواهم کرد. این نکته را هم باید اضافه کنم که در آغاز بواسطه نقاشی، خطاطی و کار با چوب شناخت اندکی نسبت به هنر داشتم و همین شناخت باعث شد تا به کشف سفال روی بیاورم.

کارگاه تولیدی شما چگونه و با چه تعداد نیرو اداره می‌شود؟

باتوجه به حساسیت‌هایی که از آغاز نسبت به کار تولید و کیفیت محصول داشته و دارم، روند کار کارگاه را با ظرافت و حساسیت خاصی دنبال می‌کنم و از آغاز تا پایان کار، همه مراحل تولید از سفارش تا عرضه و ثبت  گزارش‌های دریافتی متقاضیان را بررسی می‌کنم و اگر در موضوع تولید، ضعف یا کسری وجود داشته باشد را در زودترین زمان ممکن اصلاح می‌کنم و اصل را در رضایت مشتری و کیفیت اثر تولیدی گذاشته‌ام. درحال حاضر هشت نفر در منازل شخصی خود، دو نفر در کارگاه، یک خراط در بیرون از شوش و هفت نفر دیگر نیز به شکل غیرمستقیم،  بخش‌هایی از تولید را در کنار کارگاه برعهده دارند و ضمن همکاری با ما، از این راه امرار معاش می‌کنند.

عمده‌مشکلات فعلی شما در باب تولید کدام است؟

مهم‌ترین مشکل فعلی ما محدودیت جا و نداشتن یک کارگاه تولید ثابت است. به دلیل محدودیت مکانی، توان تولیدی ما پائین است. از آن‌جایی که در شهر شوش پیدا کردن یک مکان مناسب برای ایجاد کارگاه سخت است، به همین خاطر سقف و سطح تولید فعلی ما براساس محدودیت جا تنظیم می‌شود و این موضوع حجم تولید و دریافت سفارشات ما را تقلیل داده و این موضوع در مجموع باعث شده است تا نتوانیم پاسخگوی همه درخواست‌کنندگان باشیم. درحال حاضر در هر ماه از سراسر نقاط کشور، بالای 300 سفارش از فروشگاه‌ها و گالری‌های مختلف دریافت می‌کنیم که از این تعداد فقط به 10 تا 15 مورد می‌توانیم محصول تحویل بدهیم.

یک کارگاه مناسب چگونه ایجاد می‌شود؟

یک کارگاه مناسب بیش از هر چیز به متراژ آن بستگی دارد. محل کارگاه به تنهایی قسمت عمده‌ای ازفعالیت شما را می‌تواند تحت پوشش قرار دهد. یک کارگاه مناسب باید متراژی بین 200  تا 1000 متر را داشته باشد که بتوان از این مکان با فراق بال استفاده کرد و بدون نگرانی پاسخگوی درخواست‌کنندگان بود؛ اما اگر یک هنرجوی تازه‌کار بخواهد در خانه خود کارگاهی کوچک را دایر کند، می‌تواند در یک اتاق 12متری هم این کارگاه را راه‌اندازی و فعالیت کند. به‌دلیل تورم و گرانی اجاره ملک درحال حاضر، شرایط در اختیار داشتن یک کارگاه با متراژ بالا و استاندارد در شهر شوش وجود ندارد. خرید یک زمین مسطح در شرایط فعلی چیزی معادل دو تا سه میلیارد برای ما هزینه دارد و این امکان مالی برای ما وجود ندارد.»

سفارش‌های شما به چه صورت است و با کدام استان‌ها و کشورها مراودات کاری دارید؟ 

باتوجه به رشد فضای مجازی و ایجاد ارتباط بیشتر با گالری‌ها، کلکسیونرهای فعال و فروشگاه‌های بزرگ در داخل و بیرون از کشور، عمده‌ سفارش‌های ما به شکل فروش مجازی و به صورت عمده است. نمونه تولیدات ما از راه فروش مجازی به نقاط مختلف در کشور ارسال می‌شود و مورد توجه نیز قرار گرفته شده‌اند. نرم‌افزار اینستاگرام این امکان را به وجود آورده است تا فروشگاه‌ها و گالری‌دارهای مختلف در دنیا نمونه‌کارهای ما را ببینند و از کشورهایی مثل آمریکا، اسپانیا، قطر، ایرلند جنوبی، آلمان، استرالیا، کانادا و ترکیه تاکنون درخواست و سفارش داشته‌ باشیم.

تاکنون به کدام نقاط در داخل و خارج کشور توانسته‌اید محصولات خود را ارسال کنید؟ 

ازعمده‌ سفارش‌هایی که هر ماه دریافت می‌کنیم، تاکنون فقط امکان ارسال به کشورهایی مانند آمریکا، قطر و ترکیه را داشته‌ایم. ما در موضوع فروش و ارسال مشکلی نداریم و هیچ‌گونه محدودیتی برای فروش وجود ندارد. مشکل اصلی ما مکان است. به دلیل نبود مکان مناسب برای تولید انبوه، مجبور هستیم تا سقف درخواست‌های خود را با توجه به مکان فعلی کارگاه تنظیم کنیم و همین موضوع بر حجم تولید و ارسال محصول ما تأثیر بسزایی داشته و دارد؛ موضوع مهمی که اگر با توجه به تورم بازار ملک قابل حل باشد، ممکن است باعث ایجاد فرصت‌های شغلی برای افراد بسیاری شود و زمینه را برای تولید، فروش و در نتیجه ارزآوری بیشتر برای استان خوزستان و کشور فراهم آورد.

دوران سیطره کرونا چه تأثیری روی تولید و فروش شما داشته است؟

این‌که کرونا در دنیا باعث رکود اقتصادی و مختل شدن بسیاری از کسب و کارها شده را نمی‌شود انکار کرد، ولی از آنجایی که محصولات ما از راه مجازی به بازار عرضه می‌شوند، کرونا هیچ‌گونه تأثیر منفی روی فروش ما نداشته و تا حدودی با توجه به بسته بودن بسیاری از گالری‌ها و فروشگاه‌های عرضه مستقیم محصولات صنایع‌دستی در کشور، نه‌تنها کمتر نشد، بلکه رشد مضاعف نیز داشت و ما از فرصت پیش‌آمده در دوران کرونا برای تولید بیشتر، بهترین بهره را بردیم و در حال حاضر در شرایط مطلوب تولیدی قرار داریم.

گِل مورد استفاده خود را از کجا تهیه می‌کنید؟

گل مورد استفاده ما گل سفید است. این گل، ترکیبی است و باید باتوجه به یک فرمول خاص ساخته شود. خاک‌های مورد استفاده در این ترکیب از نقاط مختلف کشور تهیه و به دست ما می‌رسد؛ تبریز، خراسان و یزد از جمله نقاطی هستند که برای ما خاک مورد نیاز برای ساخت گل‌سفید را ارسال می‌کنند.

چرخ مورد استفاده شما سنتی است یا صنعتی؟

با توجه به فرآیند رشد تکنولوژی و توسعه‌ای که در زمینه صنعت ـ هنر سفالگری طی دوران مختلف به‌وجود آمد، چرخ‌های سنتی جای خود را به چرخ‌های جدیدتر داده‌اند و در حال حاظر در بیشتر کارگاه‌های کشور از چرخ‌های جدید استفاده می‌شود که ما نیز از این قاعده مستثنی نیستیم و از یک چرخ صنعتی پیشرفته استفاده می‌کنیم.

در طرح‌های مورد استفاده خود بیشتر از چه نقوشی استفاده می‌کنید؟

عمده‌ نقش‌های ما ایرانی است و تلاش ما در ترویج نقوشی است که باعث بهبود حال آنی مخاطب و مصرف‌کننده شود. در شوش باتوجه به پیشینه سفال، می‌توان از نقوش تاریخ ایلام در طرح‌های ارائه‌شده استفاده کرد و ضمن یادآوری تاریخ کهن ایلامیان، به بازآفرینی و ابداعات تازه‌ای در این حوزه دست زد؛ کمااینکه برخی از دوستان و همکاران ما از نقوش ایلامی در آثارخود بهره می‌برند و معرف قسمتی از تاریخ کهن ایلام در جلگه خوزستان هستند.

آینده سفالگری در شوش را چگونه می‌بینید؟

حوزه آموزش هیچ‌گاه بدون پشتوانه نخواهد ماند و همیشه افرادی هستند که نگران قطع مسیر رشد و بالندگی یک حوزه فکری یا جریان آموزشی باشند، به همین خاطر یکی از عمده‌دغدغه‌های این افراد در کنار تولید، موضوع آموزش و انتقال داده‌های فکری و هنری به نوآموزان و هنرجویان علاقه‌مندخواهد بود. فراهم کردن زمینه‌های شغلی در کنار تلاش برای ترویج این میراث تاریخی باعث می‌شود تا در شهری مثل شوش دوره‌های آموزشی توسط ما و دیگر دوستان برگزار شود تا بتوان با انتقال دانش و هنر سفالگری، از خالی شدن این عرصه جلوگیری کرد و این میراث تاریخی را به نسل‌های بعد انتقال داد. در حال حاضر در شهر شوش کارگاه‌های خانگی و در مقیاس‌های مختلف دیگری هم وجود دارد و این موضوع ممکن است زمینه‌ساز امیدواری بیشتری برای آینده این هنرـصنعت در شهر شوش و استان خوزستان باشد.
 

* گفت‌وگو از بهنام رضائی

انتهای پیام/