به‌گزارش میراث‌آریا، مصطفی پورعلی به بررسی ثبت میراث ناملموس در حوزه هنر خوشنویسی کشورمان پرداخت و به برنامه رواق تماشا در رادیو گفت‌وگو گفت: «ثبت عناصر فرهنگی ناملموس بنا بر کنوانسیون سال ۲۰۰۳ یونسکو محقق می‌شود. این کنوانسیون برای ثبت جهانی چند فهرست دارد که یکی شامل میراث ناملموس در خطر است که لنج‌سازی سنتی، دریا نوردی در خلیج فارس در این فهرست جای می‌گیرد.»
مدیرکل ثبت و حریم آثار، حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی افزود: «اما پرونده‌هایی نظیر نوروز و دوتار در فهرست دیگر موسوم به فهرست معرف ثبت شده‌اند. ثبت جهانی ناملموس یونسكو فهرست سومی هم دارد كه ناظر بر عناصری است که مشمول اقدامات پاسداری خوب بوده‌اند و هنر سنتی خوشنویسی ایران اولین عنصری است از ایران که در این فهرست یونسكو به ثبت می‌رسد.»
پورعلی این مسئله را دارای دستاورد فنی دانست و تصریح کرد: «شان خوشنویسی ایران و مجموعه اقدامات پاسدارانه خوبی كه در این زمینه در ایران به انجام رسیده است، این امكان را به وجود آورده كه این عنصر در چنین فهرستی به ثبت برسد.»
او درباره مراحل و مسیر ثبت یک اثر ملی در مجموعه ثبت جهانی گفت: «تمام عناصری که در این سه فهرست ثبت می‌شود، دارای بندهایی هستند كه به صراحت باید توضیح داده شود كه عنصر مورد بحث با اهداف كنوانسیون هماهنگ است.»
مدیرکل ثبت و حریم آثار، حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی عنوان کرد: «پرونده‌ها ابعاد فنی و استنادی دارند، به عنوان مثال هر پرونده باید شامل رضایت نامه‌های حاملان و مجریان آن عنصر باشد. مستندات تصویری داشته و فیلم های مستند نیز از پرونده باشد. براساس برنامه زمان‌بندی یونسكو، پرونده های تهیه شده به تاریخ ایران، در فروردین هرسال (یک سال قبل از برگزاری هر نشست كه در آذرماه برگزار می شود) باید برای دبیرخانه یونسكو ارسال شود.»
پورعلی با اشاره به اینکه در داخل هر پرونده نیز اطلاعات مهمی از هر عنصر ارائه می‌شود، افزود: «به عنوان مثال در مورد ثبت عنصر خوشنویسی باید ابتدا توضیح می‌دادیم که این هنر در ایران دارای چه سابقه‌ای است و امروزه چگونه پویا و زنده است. این امر برای همه عناصری كه در سه فهرست ثبت می‌شود، مشترک است.»
مدیرکل ثبت و حریم آثار، حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی گفت: «نكته مهم این است، ثبت هر عنصر در هر سه فهرست از باب ویژگی‌های معرفی اثر مشترک است.»
او به لزوم تبیین چگونگی مسیر پاسداشت از این هنر ملی نزد ایرانیان در برابر تحولات زندگی معاصر اشاره کرد و افزود: «هنر خوشنویسی امروزه در کشورمان بدلیل تعلق خاطر ایرانیان به این هنر و فعالیت های پاسدارانه ای كه در باب این هنر طی سنوات گذشته انجام شده و می‌گیرد آینده روشنی خواهد داشت، این موضوع بخش محوری پرونده ثبت جهانی "برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی ایران" است كه طبق مفاد پرونده رسما تصریح شده است كه می تواند الگوی دیگر كشورها قرار گیرد.»
پورعلی در ادامه به شرایط پاسداری نامناسب برخی از عناصر ناملموس در کشورمان انتقاد کرد و گفت: «در این راستا می‌توان به کوچ عشایر اشاره کرد که نیازمند حمایت‌های ویژه است، اما هنر سنتی خوشنویسی تفاوت دارد و شرایط پاسداری مناسبی را پشت سر گذاشته است.»
مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی افزود: «هرچند دوره معاصر این هنر را نمی‌توان با دوره‌های تاریخی مثلا ۳۰۰ سال پیش مقایسه کرد چراکه تحولات صنعتی‌سازی و ورود سیستم‌های رایانه ای و نوع زندگی متفاوت کنونی باعث شده عناصر سنتی فرهنگی ناملموس شرایطی دیگر داشته باشند و شکل‌گیری کنوانسیون ٢٠٠٣ اساسا بدلیل همین وضعیت و با هدف پاسداری از این عناصر به تایید و تصویب مجمع عمومی یونسكو رسیده است.»
او با بیان اینکه ایرانیان به دلیل تعلق خاطر به هنر سنتی خوشنویسی ایران در راستای ترویج آن بسیار كوشیده‌اند، تصریح کرد: «امروزه خوشنویسی ایران شرایطی بسیار بهتری نسبت به همین هنر در کشور ترکیه دارد، به همین دلیل ما تلاش كردیم این عنصر در فهرست پاسداری خوب ثبت جهانی ناملموس قرار گیرد.»
پورعلی از تدوین و ارسال پرونده زیارت رضوی نیز برای ثبت در فهرست میراث ناملموس جهانی در یونسکو خبر داد و گفت: «ما می‌توانستیم پرونده زیارت رضوی را برای ثبت در فهرست معرف ارسال کنیم، اما به دلیل نوع خوب پاسداری از این عنصر و اهمیت آن، تصمیم بر آن شد كه پرونده این عنصر نیز برای ثبت در فهرست پاسداری خوب ارسال شود.»
او گفت: «پرونده این عنصر نوروز سال ١٣٩٩ برای دبیرخانه یونسكو ارسال شده است و ان شاالله برای سال ٢٠٢٣ بدلیل محدودیت‌های سهمیه ای یونسكو در نشست كمیته بین‌الدولی مطرح خواهد شد.»
انتهای پیام/
