نیازهای انسان غالباً با ایجاد تغییرات محیطی تامین می‌شود و هر انسانی برای رفع نیازهایش، خود را به خدمت طبیعت می‌گیرد. ماهیت فعالیت‌های گردشگری به گونه‌ای است که توسعه صنعت مستلزم ارتباط نزدیک با محیط است، به طوری که محیط فیزیکی یکی از منابع اصلی گردشگری به شمار می‌رود و مسافران با انگیزه کسب تجربه، به دامن محیط پناه می‌برند.
منظور از محیط فیزیکی زمین، هوا، آب، گیاهان، حیات وحش و دست ساخته بشری است. محیط فرهنگی، اجتماعی شامل انسان‌ها و روابط بین آنها و همچنین تعاملات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی رایج در جوامع است. امروزه محیط فیزیکی و طبیعت در تامین نیازهای بشری همواره نقش موثری ایفا کرده است و به صورت گسترده پذیرفته شده است. محیط نقش مهمی در شکل دادن به گردشگری و تاثیر پذیرفتن از آن دارد. با توجه به نقش محوری در توسعه گردشگری و همچنین روند رشد سریع این پدیده با حفظ منابع موجود، تنها در صورت تغییر نگرش‌های پیشین درباره محیط می‌توان گردشگری و تعامل این عناصر را میسر دانست، زیرا توسعه بی‌رویه گردشگری که براساس نگرش‌های سنتی صورت گرفته است، آثار مخربی بر محیط بر جای گذاشته و موجب شکل‌گیری تصویر نامناسبی از رابطه گردشگری و محیط در اذهان عمومی شده است.
البته در سال‌های اخیر تغییر این نگرش‌ها باعث شده که صنعت گردشگری به عنوان دوست و طبیعت به گونه‌ای عمل کند که کمترین آسیبی به آن وارد نشود. امروزه جامعه جهانی مسائل زیست محیطی را با دقت و حساسیت زیاد مراقبت و پیگیری می‌کند. اصولا رایج شدن مفاهیمی همچون طبیعت‌گردی، گردشگری سبز و گردشگری پایدار در دو دهه گذشته ناشی از حساسیت‌ها و افزایش آگاهی گردشگران درباره ارزش محیط و ضرورت حفاظت از آن به منظور توسعه این صنعت است. سازمان جهانی گردشگری و دیگر سازمان‌های بین‌المللی هم کوشیده‌اند با گسترش آگاهی عمومی در مورد اهداف، ویژگی‌ها و نحوه عملکرد گردشگری با خصلت پایداری، ذهنیت‌های نادرست را در مورد آثار توسعه گردشگری بر محیط زیست از اذهان پاک کنند.
از آنجا که گردشگری پایدار برگرفته از مفهوم گسترده‌تر توسعه پایدار است، باید درک روشن‌تری از آن حاصل شود. توسعه پایدار، نیازهای نسل کنونی را بدون به مخاطره انداختن توانایی نسل‌های بعدی برای برآوردن نیازهایشان تامین می‌کند. این مفهوم، بر رهیافتی بلندمدت دلالت دارد که علاوه بر مسائل زیست محیطی، منابع انسانی و عوامل فرهنگی عرضه مواد غذایی، انرژی، صنعت و توسعه شهری در سطح جهانی را مدنظر قرار می‌دهد. البته به طور خلاصه می‌توان گفت توسعه پایدار نوعی راهبرد توسعه است که تمام دارایی‌ها، منابع طبیعی و انسانی را به خوبی و منابع مالی و فیزیکی برای افزایش ثروت در بلندمدت مدیریت می‌کند.
توسعه پایدار مخالف هر سیاست یا عملکردی است که به نوعی منافع نسل‌های بعدی را به خطر بیاندازد. توسعه پایدار شامل دو عنصر معنای توسعه و پایداری یا ماندگاری است.عنصر اول یعنی توسعه اشاره به فرآیندی دارد که شرایط زندگی را بهتر می‌کند. به عبارتی، توسعه صرفاً افزایش ثروت نیست، بلکه به معنای تغییر است. البته تغییر در رفتارها، خواسته‌ها و روش ادراک افراد از دنیای پیرامون رشد اقتصادی به تنهایی منجر به توسعه نمی‌شود، چراکه توسعه علاوه بر تغییر در رشد اقتصادی مستلزم دگرگونی انسان‌ها و نهادهای اجتماعی هم هست. توسعه در سطح وسیع در ابعاد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را در بر‌می‌گیرد. دومین عنصر توسعه پایدار بر اساس ابعاد سه‌گانه که در ادامه می‌آید تعریف و تشریح شده است. پایداری زیست محیطی به این معنی است که توسعه باید با حفاظت از فرایندهای زیست محیطی بیولوژیک و منابع مربوط سازگار باشد. پایداری عوامل فرهنگی و اجتماعی به این معنی است که توسعه موجب افزایش کنترل انسان در زندگی خود می‌شود و عوامل فرهنگی و ارزشی که در این راه تحت تاثیر قرار می‌گیرد، محافظ ندارد و موجب تقویت جامعه می‌شود. پایداری اقتصادی به این معنی است که توسعه باید از نظر اقتصادی با بازده زیاد انجام شود، به گونه‌ای که نظارت و کنترل لازم بر منابع برای حفظ آنها برای نسل‌های آینده اعمال شود.
انتهای پیام/
