استان خراسان جنوبی ﺳﺮزﻣﯿﻦ جواهرات سرخ ایران زمین، دﯾﺎر ﮐﻮﯾﺮﻫﺎی روﯾﺎﯾﯽ و مهد فرهنگ‌های دیرین است. این استان از لحاظ فرهنگ، علم و معرفت یکی از درخشان‌ترین نقاط ایران است، استانی کویری همراه با مردمانی نجیب که در برابر عظمت این پهنه جادویی سر تعظیم فرود آورده و دانش بومی همزیستی با این اقلیم سرسخت اما بخشنده را فهمیده‌اند.
ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻨﻮﺑﯽ دیار سربلند کویرها، سرزمین قنات‌ها، باغ‌های سبز در قلب بیابان با یادمان‌هایی از تاریخ کهن و قلعه‌های برافراشته قدیمی و طبیعتی بکر و بی‌نظیر، از ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻠﻨﺪی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و با داشتن بیش از ۹۸۲ اثر ثبت شده در فهرست اثار ملی و بیش از ۲ هزار اثرتاریخی شناسایی شده و ۴ اثر جهانی (باغ و عمارت اکبریه قنات بلده فردوس و بیابان لوت و روستای پارچه‌بافی خراشاد) یکی از استان‌های با پیشینه‌ی کهن در ایران است.
قدمت آثار تاریخی استان خراسان جنوبی از ۲۵ هزار سال پیش که مربوط به غار خونیک قاین است تا دوره معاصر را در برمی‌گیرد از سوی دیگر وجود ۱۰ منطقه نمونه گردشگری و ۱۴ روستای هدف گردشگری در کنار جاذبه‌ی بی‌نظیر کویر بر جذابیت خراسان جنوبی افزوده است و توانسته است تعداد زیادی از دوست‌داران تاریخ را سالانه به این استان بکشاند.
به‌دلیل وجود این قابلیت‌ها و ظرفیت‌های استان، حفاظت و حراست از بناها و محوطه‌ها، اقدامات حفاظتی، مرمتی و توسعه‌ای هرساله انجام می‌شود که در سال‌های اخیر این اقدمات از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.
ثبت ۲۸ اثر تاریخی در خراسان جنوبی
در سال ۱۴۰۰، ۲۸ اثر از استان خراسان جنوبی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی در آستانه هفته میراث‌فرهنگی دراین‌باره گفت: «این آثار شامل ۱۰ اثر تاریخی و فرهنگی، ۵ شیی تاریخی، ۵ اثر طبیعی و ۸ اثر معنوی است و درمجموع تعداد آثار ثبتی استان خراسان جنوبی در فهرست میراث ملی به ۹۸۲ اثر رسید.»
هادی شاهوردی بیان کرد: «اکنون ۷۸۹ بنا و محوطه تاریخی و فرهنگی، ۲ اثر میراث معماری صنعتی، ۸۰ اثر طبیعی، ۹۵ اثر معنوی و ۱۸ شیی تاریخی در استان ثبت شده است.»
او گفت: «یکی از مهمترین نیازهای ما در راستای حفاظت از آثار تاریخی در کنار ثبت ملی این آثار، تعیین و ثبت حریم آثار و مجموعه‌های تاریخی است، لذا در طی سال گذشته ۴ حریم آثار تاریخی استان به ثبت رسیده است.»
مرمت ۵۰ بنای تاریخی در استان خراسان جنوبی
پس از ثبت آثار تاریخی مهمترین اقدام در حوزه اجرایی معاونت میراث‌فرهنگی، حفاظت اضطراری و مرمت بناهای تاریخی است. این به این دلیل است که میراث معماری بومی و سنتی منحصر بفرد کشورمان با پیشینه چند هزارساله خود توانسته است ارمغان همزیستی با طبیعت و اقلیم ایران را به همراه داشته باشد. معماری ما نشانی است که هویت تاریخی و بومی سرزمین‌مان را به جهانیان نمایان می‌سازد و ما در پناه چنین معماری هزاران‌ساله توانسته‌ایم در اقلیم‌های گوناکون ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب زندگی کنیم و تمدنی کهن را به دیگر کشورها بشناسانیم. نیاکان ما برای هر اقلیم و منطقه‌ای از ایران معماری ویژه و سازگار همان اقلیم را بنا نهاده‌اند.
در این راستا در سال گذشته، ۵۰ بنای تاریخی استان خراسان جنوبی با اعتبار بالغ بر ۱۲۰ میلیارد ریال مرمت شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی گفت: «مرمت بناهای تاریخی باعث معرفی میراث نیاکان و همچنین رونق گردشگری و اقتصادی می‌شود که در این میان برخی از آثار که به فهرست میراث جهانی پیوسته‌اند از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند چراکه ارزش‌های معماری بومی و یا طبیعی آن‌ها از حد و مرز کشورمان فراتر می‌رود.»
شاهوردی افزود: «ازجمله آثار شاخص مرمت‌شده می‌توان به باغ اکبریه با اعتبار ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال و کاروانسرای خان طبس بااعتبار ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال اشاره کرد.»
او مرمت بافت‌های تاریخی شهری و روستائی را از دیگر فعالیت‌های حوزه میراث فرهنگی دانست و گفت: «مرمت بافت‌های تاریخی (ازجمله بافت تاریخی خوسف، بیرجند، تون و بشرویه) بااعتبار ۲۲ میلیارد ریال از تلاش‌های ارزشمند میراث فرهنگی در حفاظت از معماری بومی و سنتی خراسان جنوبی است.»
او بیان کرد: «بافت خوسف بااعتبار ۵ میلیارد ریال و بافت بشرویه بااعتبار ۵ میلیارد ریال، بافت بیرجند بااعتبار ۷ میلیارد ریال، بافت شهر تون فردوس بااعتبار ۵ میلیارد مرمت شدند.»
مرمت ۵۱ شیء تاریخی در استان خراسان جنوبی
یکی از بخش‌های فعال اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشیاست که در چهارچوب وظایف و تعهدات محوله در طول سال ۱۴۰۰ مطابق اصول فنی، مرمت ۵۱ شیء تاریخی را انجام داده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی در این مورد گفت: «این اشیا شامل ۱۱ شیء سفال و سرامیک، ۲۱ شیء فلزی، ۹ نسخه کتاب و کاغذ، چهار اثر شیشه‌ای و شش سکه می‌شود.»
شاهوردی ضمن بیان اینکه ۱۸ موزه در سطح استان فعال هستند، گفت: «در سال گذشته ۱۲ هزار و ۲۵۱ نفر از موزه‌های استان بازدید کردند.»
او خاطرنشان کرد: «سه پایگاه جهانی، پنج پایگاه ملی، ۱۰ روستای دارای بافت ارزشمند و پنج شهر دارای بافت تاریخی در استان خراسان جنوبی وجود دارد.»
انتهای پیام/
