استان قزوین مجموعه کم‌نظیر و متنوعی از آثار تاریخی اعم از سراها، کاروانسراها، آب‌انبارها، موزه‌ها، خانه‌های تاریخی، بقاع متبرکه، مساجد تاریخی و… را در خود جای داده که تنوع و تعدد این آثار به عنوان یکی از ظرفیت‌های قابل‌توجه این استان در حوزه گردشگری مطرح است و حفاظت و نگهداری از این مواریث ارزشمند همواره از اولویت‌های اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوده است.
بر همین اساس طی سال گذشته با تلاش‌های انجام شده برای مرمت آثار ارزشمند تاریخی بیش از ۳۰ پروژه مرمتی از محل اعتبارات استانی و ملی تحت نظارت کارشناسان اداره‌کل به‌اجرا درآمده که مرمت بخش‌هایی از مسجد جامع عتیق، آب‌انبارهای سردار، حکیم، حاج‌کاظم و زنانه بازار، مجموعه مسجد و مدرسه سردار، برج‌های خرقان، دژ حسن صباح، مجموعه مسجد و مدرسه صالحیه، حمام خوزنین، خانه تاریخی زینعلی، ساباط تاریخی عبیدزاکانی و… از جمله این آثار به‌شمار می‌روند.
پروژه مرمت مسجد جامع عتیق
مسجد جامع عتیق واقع در حاشیه غربی خیابان شهدا (سپه) و مرکز بافت تاریخی شهر قزوین یکی از کهن‌ترین و بی‌نظیرترین مساجد چهارایوانی ایران به‌شمار می‌رود که به‌منظور حفاظت و نگهداری از این اثر ارزشمند و با شکوه تاریخی، مذهبی طی سنوات گذشته اقدام‌های مرمتی متعددی به‌همت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در این بنا صورت گرفته و در سال ۱۴۰۰ نیز مطالعات پژوهشی، مرمت سردابه مسجد، مرمت ازاره‌های دورتا دور مسجد، مرمت کاشیکاری معقلی سمت شمال و شرق، مرمت کریاس ورودی و تزئینات مقرنس راهروی ورودی این بنا تحت نظر کارشناسان فنی ادراه‌کل به‌اجرا درآمده است.
اجرای ۱۵ پروژه مرمت مشارکتی
با توجه به رویکرد وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در جلب مشارکت بخش خصوصی برای حفاظت و احیای آثار ارزشمند تاریخی، طی سال‌های اخیر زمینه مناسبی برای مشارکت مالکان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در مرمت، حفظ و احیای بناهای تاریخی تحت مالکیت آن‌ها در استان قزوین فراهم شده و در همین راستا در سال ۱۴۰۰ بیش ۱۵ پروژه مرمت مشارکتی در قالب مشارکت با دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی به اجرا درآمده که از آن جمله می‌توان به ساماندهی و مرمت بنای تاریخی‌مذهبی امامزاده‌حسین (ع)، مساجد تاریخی پنجه‌علی، سبز و ملامهدی و حاج ابراهیم، بازار وزیر، خانه‌های تاریخی حکیم‌افضل، کسمایی میرمیران و یزدی‌ها، سه چاهخانه در باغستان سنتی و سه باب مغازه در بازار سنتی قزوین اشاره کرد.
مرمت بنای تاریخی – مذهبی امامزاده‌حسین (ع)
بقعه متبرک شاهزاده حسین فرزند بلافصل امام‌رضا (ع) واقع در انتهای خیابان سلامگاه، یکی از کهن‌ترین بناهای تاریخی– مذهبی شهر قزوین و معروف‌ترین امامزادگان ایران است که از آغاز سده سوم هجری به عنوان زیارتگاه همواره مورد توجه بوده و از جایگاه ویژه‌ای در میان مردم قزوین و گردشگران ورودی به این شهر برخورداراست و به لحاظ تزیینات، آینه‌کاری، کاشیکاری و دیگر هنرهای به‌کار رفته در آن یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر قزوین به‌شمار می‌رود.
مرحله جدید ساماندهی و مرمت این بنا از اوایل مرداد ماه سال ۱۳۹۹ تحت نظارت کارشناسان مرمت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در قالب پروژه مشارکتی با اوقاف و امورخیریه استان در سه مرحله استحفاظی، استحکام‌بخشی و تکمیلی آغاز شد و تا کنون با اجرای مراحل متعدد مرمتی در بخش‌های مختلف بنا ادامه دارد.
به‌دنبال جمع‌آوری الحاقات، مقاوم‌سازی، استحکام بخشی و مرمت کاشی‌های گنبد، اجرای مرمت کاربندی ضلع سمت غرب بنا و مرمت سردابه مسجد شامل اجرای مقرنس سردابه، اجرای کاربندی سردابه، مرمت راهرو دسترسی به سردابه و ساماندهی و مرمت کامل ستاوند امامزاده‌حسین (ع) از جمله اقدام‌های مرمتی صورت‌گرفته در این بنا در سال ۱۴۰۰ به‌شمار می‌رود.
همچنین سه پروژه مرمتی خانه‌های تاریخی یزدی‌ها و زعیم و گرمابه تاریخی تنکابنی از طریق واگذاری به سرمایه‌گذار از طریق صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیاء و بهره‌بردرای از اماکن تاریخی و فرهنگی و کمیته واگذاری ماده ۲۷ طی سال ۱۴۰۰ به اجرا درآمده است.
آخرین گام‌ها به سوی ثبت جهانی کاروانسرای تاریخی سعدالسلطنه و نزدیک‌شدن قزوین به جمع شهرهای جهانی
کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین از آثار ارزشمند مربوط به دوره قاجار است که به عنوان بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده درون‌شهری ایران یک شاهکار در بین کاروانسراهای موجود در جهان به‌شمار می‌رود و به لحاظ معماری ویژگی‌هایی استثنایی را درون خود جای داده است. این کاروانسرا پس از مرمت و احیا از طریق صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور به عنوان یکی از مراکز اصلی گردشگری و بازارچه دائمی صنایع‌دستی استان مورد بهره‌برداری قرارگرفته است.
به‌دنبال تدوین پرونده زنجیره‌ای ثبت جهانی کاروانسراهای ایران با عنوان «کاروانسرای ایرانی»، این اثر ارزشمند همراه با ۵۵ کاروانسرای دیگر ایران در فهرست ثبت قرارگرفته است که در سال ۱۴۰۰ برنامه‌ریزی و سلسله اقدامات و نشست‌هایی با حضور کارشناسان ملی و استانی برای بررسی روند ثبت برگزار شد و کارشناس ارزیاب یونسکو نیز به منظور بررسی ویژگی‌های کالبدی و مستندات پرونده از این مجموعه تاریخی بازدید کرد و انشالله پس از اعلام نتایج بررسی‌ها در مردادماه جاری، قزوین در فهرست شهرهای جهانی قرار خواهد گرفت.
ثبت جهانی سرای تاریخی سعدالسلطنه قزوین در یونسکو دستاوردهای مهمی به همراه دارد و قطعا اولین دستاورد آن معرفی قزوین در مقیاس جهانی خواهد بود.
فصل پایانی کاوش‌های گورستان نویافته قره‌تپه سگزآباد و ۵ پروژه دیگر
فصل پایانی کاوش‌های باستان‌شناسی گورستان نویافته عصرآهن ۲ و ۳ محوطه باستانی قره‌تپه سگزآباد واقع در دشت قزوین با هدف دستیابی به لایه‌های پایانی گورستان به سرپرستی دکتر مصطفی ده‌پهلوان، فصل جدید کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه باستانی خله‌کوه تاکستان به سرپرستی دکتر سعیدی و گمانه‌زنی تپه سیف‌آباد، گمانه‌زنی امامزاده خاتون، گمانه‌زنی سبزه‌میدان و بررسی باستان‌شناختی معدن شاکین از جمله مطالعات باستان‌شناسی صورت‌گرفته در سال ۱۴۰۰ به شمار می‌روند.
ثبت ۲۵ اثر تاریخی‌فرهنگی استان در فهرست آثار ملی
طی سال ۱۴۰۰ با تلاش کارشناسان حوزه ثبت آثار معاونت میراث‌فرهنگی استان، شش اثر تاریخی منقول شامل ظروف و تخته بازی سفالین، ۸ اثر تاریخی غیرمنقول شامل خانه تاریخی مرتضوی، برج سردار یارافشار، عمارت طوطی، قنات فضعلی خان رادکان، پلکان تپه، تپه قشلاق شش، تپه شیره پزخانه و قنات آراسنج، پنج اثر طبیعی استان شامل درخت گردوی کهنسال ابراهیم‌آباد آبیک، درخت چنار کهنسال ازگنین‌علیا، درخت ارس کهنسال روستای هنیز و چنارکهنسال روستای کلایه در منطقه الموت و چنار کهنسال آلتین‌کش در منطقه تارم و شش اثر فرهنگی ناملموس شامل مهارت بافت و ساخت قلاب‌سنگ، رسم‌الخط عمادالکتاب، آیین سماق‌چینی روستای زناسوج الموت‌غربی، مهارت تهیه گله‌ترشی روستای نیاق، مهار ساخت عروسک قولچاق روستای آتش‌انبار تاکستان و مهارت پخت خام‌آشی روستای کلج منطقه تارم و در مجموع ۲۵ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
همچنین اجرای طرح‌های مطالعاتی، برگزاری جلسات شورای‌فنی میراث فرهنگی استان برای بررسی موضوعات مختلف این حوزه از جمله تعیین ضوابط عرصه و حریم باغستان سنتی قزوین را نیز می‌توان از دیگر اقدامات حوزه میراث‌فرهنگی استان در سال ۱۴۰۰ برشمرد.
هفته میراث‌فرهنگی
انتهای پیام/
