به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی کاخ گلستان، علیرضا قاسم‌خان دبیر نشست تخصصی تعزیه در گذر زمان که به همت دبیرخانه رویداد فرهنگی و مذهبی محرم در گلستان و با حضور مدیرکل موزه‌ها ۱۳ شهریور در کاخ گلستان برگزار شد، به ابعاد مختلف تعزیه پرداخت.
این پژوهشگر حوزه فرهنگ و هنر دوره قاجار در ابتدای این نشست با اشاره به روز مردم‌شناسی، تعزیه را بخشی از فرهنگی شیعی در جغرافیایی ایران عنوان کرد و گفت: با شناخت تعزیه می‌توان در حوزه هنرهای ایرانی بیشتر تأمل و دقت کرد.
او ادامه داد: با توجه به اینکه شناخت و اجرای تعزیه ارتباط و پیوندی تنگاتنگ با مردم دارد، شناخت تعزیه ایران در گذر زمان بدون توجه به ارتباط آن با مخاطبان در زمان‌های مختلف امکان‌پذیر نیست.
قاسم‌خان گفت: با توجه به تحقیقات و کتاب‌های منتشر شده در حوزه تعزیه در داخل و خارج از کشور ، ضرورت شناخت این کتاب‌ها برای بهتر شناختن فرهنگ مردم ایران ضروری است.
تاریخ و ادبیات دوره قاجار در نسخ خطی تعزیه قابل مشاهده است
اسماعیل مجللی پژوهشگر در ادامه نشست تخصصی «تعزیه در گذر زمان» با اشاره به تحقیقات خود در بررسی ۴۵۰ نسخه خطی با موضوع تعزیه گفت: تاریخ و ادبیات دوره قاجار در نسخ خطی تعزیه قابل مشاهده است. در دوره قاجار، بیشتر مردم از سواد اندکی برخوردار بودند و رسانه‌های عمومی نیز وجود نداشت، به‌نوعی شبکه‌های اجتماعی آن دوران مساجد، تکایا، قهوه‌خانه و حمام‌ها بودند و تعزیه در این دوران، رشد کرد و رونق گرفت.
نقالی‌خوانی به ویژه پرده‌خوانی به پیش از اسلام بر می‌گردد
در ادامه این نشست، کیوان پهلوان پژوهشگر با اشاره به اینکه نخستین متن تعزیه در دوران صفوی از جمله در دوره «شاه صفی» گزارش شده است، گفت: نقالی‌خوانی و به ویژه پرده‌خوانی به پیش از اسلام بر می‌گردد.
او با اشاره به ترویج موسیقی در دوران شاه عباس گفت: پس از سلسله صفوی در دوره کریم‌خان زند، خواستگاه موسیقی از اصفهان به شیراز منتقل شد و در زمان آغامحمدخان قاجار، پایگاه موسیقی‌دانان به شهر تهران انتقال یافت و این در حالی است که در دوره ناصری، سازهای اروپایی وارد ایران شد و بهترین تعزیه‌ها در این دوران شکوفا شد.
هم اکنون در ایران تعزیه‌خوانان بیشتر به سمت حزن‌خوانی روی آوردند
علی اکبر خلعتبری پژوهشگر در ادامه این نشست به نواهای موسیقی در تعزیه پرداخت و گفت: هم اکنون در ایران تعزیه‌خوانان بیشتر به سمت حزن‌خوانی روی آوردند درحالی‌که براساس شخصیت‌هایی از جمله حضرت علی اکبر می‌توان به صورت حماسی‌خوانی یا سلحشور خوانی، اجراها را نمایش داد، البته این تشخیص را باید یک تعزیه‌خوان پیشکسوت انجام دهد.
اجرای تعزیه براساس آهنگ‌های هر منطقه تنظیم می‌شود
در ادامه این نشست متین رضوانی‌پور پژوهشگر نیز به تشریح موسیقی دستگاهی در نواحی ایران پرداخت و گفت: اجراهای تعزیه در مناطق مختلف ایران براساس آهنگ‌های همان مناطق تنظیم و نواخته می‌شود.
کاربری تکیه‌ها در دوره ناصری معطوف به برگزاری عزاداری‌ها شد
در ادامه این نشست الهام ملک‌زاده پژوهشگر به تکیه‌های معروف عهد ناصری از جمله تکیه سرپولک، عودلاجان و پامنار اشاره کرد و گفت: مشهورترین تکیه نیز مربوط به تکیه دولت بود که با نقاشی کمال‌الملک، تصویر این تکیه برای تاریخ ایران ماندگار شد.
او درباره ریشه کاربری تکیه‌ها در قرن هشتم هجری‌قمری پرداخت و بیان کرد: تکیه در این دوران محل گردهم آمدن فقرا، درویشان و صوفیان بود و به مرور به کاربری اجرای آیین فتوت و زورخانه‌ای و در ادامه برای تجمعات دینی و عبادی به کار گرفته شد، به‌طوریکه ژان شاردن (جهانگرد فرانسوی – قرن ۱۶ میلادی) نیز در نوشته‌های خود از تکیه‌ها به عنوان مکانی برای گردهم آمدن صوفیان نام برده است.
ملک‌زاده در ادامه با اشاره به اینکه چون دروایش در حافظیه زندگی می‌کردند، این مکان نیز به شکل تکیه از آن نام برده شده است، گفت: نمونه دیگر آن در شیراز مربوط به تکیه چهل‌تنان است، همچنین در نهایت کاربری تکیه‌ها در دوره ناصری معطوف به برگزاری عزاداری شد.
این پژوهشگر در ادامه این نشست به تشریح پژوهشی در زمینه برگزاری تعزیه‌ها در بوشهر با محوریت زنان پرداخت.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
