میراث آریا - پیش از شروع ماه مبارک (به تلفظ قمی‌ها «مام بارک») برخی برای کسب ثواب به پیشواز این ماه می‌رفتند و چند روزی روزه می‌گرفتند.
برخی که روزه بر ذمه‌شان بود و به اصطلاح بدهکار بودند این روزها را روزه می‌گرفتند تا ذمه‌ای بر گردنشان نباشد.
اعمال قمی‌ها در ماه میهمانی خدا به دو دسته کلی تقسیم می‌شد: ۱- آداب و رسوم مذهبی، ۲- امور خیریه و خدمت به یتیمان و محرومان و خدمات اجتماعی
برقراری صلح و آشتی بین کسانی که اختلاف داشتند از خدمات اجتماعی بود؛ در واقع برپایی مراسم آشتی‌کنان از سنت‌های حسنه‌ای بود که در آستانه ماه رمضان رونق بیشتری می‌گرفت.
در این مراسم قبل از آغاز ماه مبارک بزرگان به سراغ کسانی که با هم کدورتی دارند می‌روند و آن‌ها را برای ورود به ماه رمضان، آشتی می‌دهند و اعتقاد دارند کسانی که با وجود کینه وارد این ماه شوند، عبادتشان مورد قبول قرار نمی‌گیرد.
از کارهای خیر و خدمات اجتماعی تهیه بسته‌های غذایی خام از جمله برنج و خرما و چایی و گوشت و حبوبات و روغن و توزیع آن در میان ایتام و محرومان بوده است.
از دیرباز تاکنون تهیه و توزیع غذای گرم برای افطار و سحر در میان اقوام و ایتام و محرومان از سنت‌های پسندیده همچون سایر نقاط ایران اسلامی در میان قمی‌ها رایج بوده است.
در واقع پخت غذا توسط افراد نیکوکار و تقسیم بین نیازمندان از سنت‌های قدیم مردم قم در ماه مبارک رمضان بوده است. نیکوکاران معمولاً غذاهایی مثل فسنجان که اغلب نیازمندان، توانایی استفاده از آن را نداشتند در تاریکی شب به صورت ناشناس و مخفیانه به فقرا می‌دادند.
خرماگردانی از دیگر رسوم خوب برای اطعام روزه‌داران بوده است و در مساجدی که قبل از افطار نماز جماعت برپا می‌شود، بعد از اتمام نماز، عده‌ای با در دست داشتن افطاری مختصری مثل خرما، روزه روزه‌داران را باز می‌کردند و این کار هنوز هم در بعضی از مساجد قم رایج است و در مساجدی هم که قبل از خواندن نماز افطار می‌کنند هم ابتدا روزه روزه‌داران را با همین افطاری مختصر باز و سپس نماز جماعت برپا می‌شود.
پختن و پخش آش‌های مثل قنبید (کلم‌قمری) و شله‌زرد نذری، بازدید از اقوام و بزرگان، برپایی مجلس ترتیل خوانی قرآن، عیادت از بیماران و… نیز از کارهای دیگری است که اهل قم در ماه مبارک انجام می‌دهند.
از آداب و رسوم مذهبی مردمان قدیم قم این بود که صبح‌ها زن‌ها در تکایا یا مساجد یا در خانه یکی از اهالی جلسه ختم قرآن به صورت روزانه داشتند و هر روز یک جزء قرآن ختم می‌کردند و البته هنوز هم این رسم باقی است.
مردها بعد از افطار به صورت دوره‌ای و هر شب منزل یکی از افراد محل جلسه قرائت و ختم قرآن داشتند و هنوز هم دارند. بعد از جلسه نیز اهل جلسه با چایی و شیرینی و زولبیا و اگر تابستان باشد با بستنی پذیرایی می‌شدند.
از رسوم جالب مذهبی که امروزه با ورود تکنولوژی‌های جدید رنگ‌باخته رسم جالب سحرخوانی است. همسایگان در سحرها کسانی را که خواب مانده بودند، برای سحری بیدار می‌کردند.
افرادی با عنوان سحرخوان، بر ماذنه مناجات می‌خواندند یا با طبالی و عده‌ای هم فانوس به دست چند همسایه از سمت راست و چند همسایه سمت چپ خود را بیدار می‌کردند.
همچنین برگزاری تعزیه در شب‌های قدر از مهم‌ترین رسوم مذهبی قمی‌ها است که در شب‌های قدر علاوه بر مراسم ویژه این شب‌ها مثل خواندن قرآن، دعا و مناجات و عزاداری که با حضور مردم در امامزاده و اماکن مذهبی انجام می‌شد تعزیه نیز به اجرا درمی‌آمد. پخت حلوا در برخی روستاهای قم نیز از دیگر رسوم قمی‌ها در شب قدر است.
رسم مردم قم در شب ۲۷ ماه مبارک رمضان که شب قتل ابن ملجم است مردم کیسه‌های حنا تهیه و به مساجد می‌برند و در این شب آش، آبگوشت و کله‌پاچه می‌پزند و توزیع می‌کنند.
در این شب مردم حتما باید کله پاچه می‌خوردند و خانم‌ها هم در مساجد یا منازل جمع می‌شدند و مراسم حناگذاری و یا مراسم جشن برپا می‌کرده‌اند.
همچنین در قم از دیرباز رسم بوده که در آخر ماه رمضان و روز عید فطر به کودکان و نوجوانانی که در طول ماه مبارک روزه کله‌گنجشکی گرفته‌اند برای تشویق آن‌ها از طرف بزرگ‌ترها هدیه‌ای به آن‌ها داده می‌شود.
شب عیدفطر نماز هزار قل هوالله و یا صد قل هوالله را می‌خواندند. همان شب عید، بزرگ خانه فطریه را برای اهل خانه و اگر مهمان داشتند برای مهمان هم کنار می‌گذاشتند تا در روز عید ادا کنند.
در روز عید فطر تمام اهل خانه برای برگزاری نماز عید به مساجد می‌رفتند و پس از آن به صرف صبحانه می‌پرداختند. مقید بودند و هستند که فطریه را تا قبل از نماز ظهر پرداخت کنند. همچنین مقید بودند که در این ماه نمازهای یومیه را به جماعت برگزار کنند.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
