میراث آریا: میامی شهرستانی که از شمال به استان‌های گلستان و خراسان شمالی، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به شهرستان شاهرود می‌رسد و قدمت میامی و میهمان‌نوازی مردم آن را می‌توان از کاروانسراهای آن فهمید. در این شهرستان ۱۰ کاروانسرای تاریخی وجود دارد و کاروانسرای میاندشت، بزرگ‌ترین کاروانسرای راه ابریشم ایران نیز در میامی قرار دارد، این اثر تاریخی با ۲۲هزار و ۵۰۰ مترمربع عرصه و ۱۰هزار و ۵۲۰ مترمربع اعیان بزرگ‌ترین کاروانسرای ایران است.

مجموعه کاروانسرای میاندشت شامل سه کاروانسراست که یکی در دوره صفویه و دو کاروانسرای دیگر در دوره قاجاریه ساخته‌ شده است. کاروانسرای صفوی در ضلع غربی این مجموعه قرار گرفته است و در زمره کاروانسراهای شاه‌عباسی است.

پلان این کاروانسرا به‌صورت حیاط مرکزی و به شکل هشت‌ضلعی است و حیاط میانی، رابط بین کاروانسراهای صفوی و قاجاریه است. در پیرامون حیاط این مجموعه، رواق‌ها، حجره‌ها، دکان‌ها و ایوان قرار دارد. در ضلع شمال غربی حیاط، قلعه تاریخی میاندشت واقع است که آثار جزئی از دیوارها و برج و باروهای آن قابل‌ مشاهده است.

در دوره قاجار به علت رونق بازرگانی و افزایش کاروان‌ها، دو کاروانسرای دیگر به این مجموعه اضافه شد. در شرق مجموعه، کاروانسرای قاجاری با پلان چهار ایوانی، دارای شاه‌نشین و سردر ورودی است. در مرکز این کاروانسرا بارانداز ساخته‌شده که برای نمایش، فروش کالا و تخلیه بار استفاده می‌شده است. بر سردر این کاروانسرا کتیبه‌ای منظوم به تاریخ ۱۲۹۰ ه. ق. به چشم می‌خورد. بانی این دو کاروانسرا حسین‌خان نظام الدوله، ملقب به «شهاب الملک» والی خراسان بوده است.

این مجموعه علاوه بر موارد فوق دارای سه آب‌انبار، حمام، چاپارخانه و تلگراف‌خانه بوده است و آب شرب مصرفی این مجموعه از راه قنات تأمین می‌شده است که این سیستم همچنان پابرجاست.

جهانگردان و مستشرقان بسیاری در این کاروانسرا اقامت گزیده و در سفرنامه‌های خود به آن اشاره‌کرده‌اند. نویسنده کتاب مطلع الشمس در توصیف این سه کاروانسرا می‌نویسد: در این مجموعه و بیرون آن، 20هزار نفر می‌توانند اقامت کنند. هانری رنه د آلمانی این مجموعه را بزرگ‌ترین کاروانسرای راه مشهد-تهران دانسته و نوشته است که در این کاروانسرا، مانند شهر، دکان‌های قصابی، نانوایی و سراجی وجود دارد. در سفرنامه خراسان و کرمان (نوشته سال ۱۳۲۱) آمده است که در اینجا تلگراف‌خانه دایر بوده است.

در حال حاضر این مجموعه دارای امکاناتی از قبیل رستوران سنتی، چایخانه سنتی، موزه سنگ و گوهر، گالری هنرهای تجسمی، اجرای نقالی و نمایش سیاه‌بازی، اجرای موسیقی زنده، بازارچه سنتی و صنایع‌دستی، ستاره‌شناسی، آتلیه عکاسی و محل اسکان برای ستاره‌بینی است.

یکی دیگر از بنای تاریخی استان سمنان مسجد جامع فرومد است.این مسجد در جاده شاهرود به سبزوار و مشهد و در روستای فرومد از توابع شهرستان میامی و صد کیلومتری شرق شهر میامی و ۱۶۵ کیلومتری شمال شرقی شاهرود واقع‌ شده است.

بنای مسجد جامع فرومد در مساحتی حدود ۸۲۰ مترمربع با نقشه دو ایوانی ساخته‌شده است و متشکل از دو ایوان شمالی و جنوبی، دو ایوانچه در طرفین ایوان‌ها، شبستانی در ضلع شرقی ایوان جنوبی و شبستانی به قرینه آن در ضلع غربی، دو رشته رواق در طرفین صحن، اتاق گنبد دار چهارگوش در ضلع غربی ایوان شمالی و سردری مزین است.

این بنا که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده، باوجود اینکه امروزه به‌صورت نیمه ویرانه درآمده است، یکی از آثار ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در ایران به شمار می‌رود.

بنای این مسجد که نخستین بنای تاریخی استان سمنان است، از عجایب هنری ایران بوده و در حدود 900 سال قبل بنا شده است، دو ایوان بلند رو به روی هم در دو جهت شمالی و جنوبی ایستاده‌اند و بر دیوارها، طاق‌ها و سقف و پیشانی ایوان‌ها، نقوش اسلیمی، گیاهی و هندسی، آجرکاری‌ها، گچ‌بری‌ها، مقرنس‌ها یا گوشواره‌ها و کتیبه‌های قرآنی چشمان هر بیننده‌ای را حیران می‌کند. مسجد جامع فرومد از معدود مساجدی است که گچ‌بری، نقش‌ها و کاشی‌کاری‌های زیبای قرون چهارم تا هفتم هجری در بنای آن به کار رفته است و به همین دلیل در شمار آثار تاریخی مهم و کم‌نظیر ایران جای دارد.

از دیگر نقاط تاریخی و گردشگری میامی آرامگاه شیخ حسن جوری در ۸۵ کیلومتری شهر میامی، بر روی تپه‌ای در دو کیلومتری روستای کلاته میرعلم فیروزآباد در حوالی روستای فرومد است. این آرامگاه که متشکل از یک اتاق سه در است در قسمت شمالی شهر قدیمی جور قرار دارد و از خشت خام ساخته شده و عاری از هرگونه پیرایه و تشریفات ظاهری است.

شیخ حسن جوری که در زمان خود در عقل و درایت شناخته شده بود، یکی از رهبران قیام سربداران و از شاگردان شیخ خلیفه و از رهبران سیاسی مذهبی قرن هفتم هجری قمری بود که به دست وجی‌الدین مسعود در سال ۷۴۵ به شهادت رسید و در این منطقه دفن شد.

بر اساس مستندات تاریخی، شیخ حسن جوری وقتی استادش (شیخ خلیفه) را در مسجد جامع سبزوار به دار آویختند از شهر باشتین به سبزوار مهاجرت کرد و در آنجا توسط حکمران ایلخانی آن زمان دستگیر و به فرومد تبعید شد و سرانجام در این خطه درگذشت.

سایر مناطق نمونه و روستاهای هدف گردشگری شهرستان میامی شامل روستای حسین‌آباد کالپوش، نام نیک، طلوبین، عباس غار نام نیک که سُم نام دارد ، پس از پرو در استان کرمانشاه، دومین غار چاهی عمیق کشور است که در روستای نام نیک قرار دارد که از مقاصد گردشگری بسیاری از گردشگران است.

گزارش جواد طیبی

انتهای پیام/