پرهام جانفشان مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران در یاداشتی نوشت: چاپ و انتشار آثار هنری باعث ماندگاری آنها و زمینه‌ساز بررسی و تحلیل برای پژوهشگران در حال حاضر و آینده را فراهم می‌کنند. با چاپ کتاب از تولیدات هنرمندان صنایع‌دستی بسیار راحت می‌توانیم توانمندی‌ هنرمندان در خلق آثار هنری بی‌بدیل را به معرض نمایش و معرفی قرار دهیم و در تاریخ کشور نام اساتید برجسته صنایع‌دستی را ماندگار کنیم.

بی‌تردید صنایع‌دستی پیوند بسیار عمیقی با حوزه میراث‌فرهنگی و گردشگری دارد، آنچه امروز در موزه‌ها به گردشگران نمایش داده می‌شود در روزگار قدیم توسط استادکاران با نگاهی کاربردی و مصرفی ساخته شده است که همان تولیدات با کمی تغییر امروز در دوران صنعت و ماشین به عنوان صنایع‌دستی شناخته می‌شود.

در جلد اول کتاب «هنر دست تهران» تلاش شد در ۳۱۲ صفحه تعداد ۱۶۶ رشته صنایع‌دستی و هنرهای سنتی برای نمایش تولیدات ۱۵۱ هنرمند فعال صنایع‌دستی انجام شود که این امر برای نخستین بار است در حوزه صنایع‌دستی انجام می‌شود، همچنین در این کتاب از ۳۴۱ هنرمند صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در ادوار مختلف تاریخی تا دوره معاصر نام برده شده است.

صنایع­‌دستی و هنرهای سُنتی، بازگوکنندۀ خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی منطقۀ تولیدشده در آن هستند و این قابلیت را دارند که به عنوان عاملی مهم در حفظ تنوع فرهنگی و شناخت فرهنگ و تمدن هر کشور توسط گردشگران خارجی عمل کنند. از این روی، صنایع‌دستی می‌تواند مکمل جاذبه‌های گردشگری اعم از تاریخی، طبیعی، فرهنگی و مردم‌شناسی باشد و درعین‌­حال از گردشگری برای بقا و رشد خود بهره گیرد. در واقع، تأثیر صنایع‌دستی بر رونق گردشگری و توسعۀ پایدار مناطق روستایی و شهری، چشمگیر و حائز اهمیت است و می‌تواند زمینه‌های رشد کارآفرینی را فراهم کرده و موجب افزایش تولید ناخالص ملی و افزایش درآمد سرانه شود.

ایران از جمله کشورهایی است که به دلیل تاریخ طولانی، پیشینۀ غنی فرهنگی، گستردگی سرزمینی و تنوع اقوام، در زمینۀ صنایع­‌دستی و هنرهای سُنتی در سطح جهانی حرف جدّی برای گفتن دارد و هم‌اکنون دومین کشور در جهان از نظر تنوع رشته­‌های صنایع‌­دستی محسوب می­‌شود و با این ظرفیت بالقوّه، می‌تواند به قطب برتر صنایع خلاق فرهنگی و هنری در میان کشورهای اسلامی و حتی جزو ۱۰ کشور برتر جهان در این حوزه تبدیل شود چرا که بزرگ‌ترین مزیت نسبی جامعۀ ما، تنوع فرهنگی است و صنایع ­دستی و هنرهای سُنتی از دل همین تنوع خرده ­فرهنگ‌ها و اقوام متولد می‌­شود.

اغلب، این اشتباه در برداشت از مفهوم «طراحی» وجود دارد که آن را صرفاً به عنوان ابزاری برای زیباترکردن محصولات می‌شناسند درحالی که طراحی نقش بسیار مهم‌تری دارد که فراتر از خلق یک محصول جدید است.

امروزه از صنایع‌­دستی انتظار می‌رود که غیر از هویت فرهنگی منحصربه‌فرد مربوط به سرزمین و فرد سازندۀ آن، طراحی خوب و کیفیت مطلوبی نیز داشته باشد. البته شاید هنرمندان صنعتگری که به سنت‌های قبل از دوران صنعتی ­شدن متعصب مانده‌اند نیز بتوانند در این شرایط جدید ادامه حیات دهند لیکن هنرمندان صنعتگر پیشرو با تولید آثاری که با حفظ اقتضائات صنایع‌دستی جذاب، خوشایند و اصیل هستند، حتی می‌توانند دیدگاه و چشم‌­انداز انسان‌ها را نسبت به زندگی تغییر دهند.

طراحی می‌تواند از طریق شیوه‌های تفکر خلاقانه، به صورت مرحله به مرحله، علمی و متناسب با ماهیت و اقتضائات رشته‌های صنایع‌دستی، موجب توجه به تمام عوامل مداخله‌گر کاربردی و فرهنگی در تولید محصول شده و با درنظرگرفتن پارامترهایی چون سُنت، خلاقیت، کاربرد و زیبایی منجر به ارتقای تولیدات صنایع­‌دستی شود.

کتاب «هنر دست تهران» توسط اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران و با حمایت صندوق توسعه صنایع‌­دستی و فرش دستبافت و احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی با کار پژوهشی و تالیفی احسان میراب‌زاده منتشر شده است.

انتهای پیام/