میراث آریا: استان خراسان جنوبی، به عنوان یکی از مهمترین و گستردهترین استانهای ایران در زمینه فرهنگ و تاریخ، در دل خود ۱۷ موزه دارد که هر یک گنجینهای از گذشتههای تاریخی، فرهنگی، هنری و علمی این سرزمین است. این موزهها که به نوعی نگهبانان میراثفرهنگی و تاریخ استان به شمار میروند، در مناطق مختلف استان از بیرجند تا طبس و قاین به گنجینههای ارزشمندی از اشیاء، آثار، مستندات و لوازم کاربردی مردم این دیار پرداختهاند.
موزههای تاریخی و باستانشناسی
موزه باستانشناسی بیرجند (مجموعه میراث جهانی باغ اکبریه):
این موزه بزرگترین موزه باستانشناسی استان است که در طبقه اول عمارت تاریخی اکبریه قرار دارد. این عمارت در دوران قاجار به عنوان ارگ حکومتی و ساختمان تشریفات ساخته شده است. موزه باستانشناسی بیرجند مجموعهای از کشفیات باستانشناسی حاصل از کاوشها و بررسیهای باستانشناسی سطح استان را به نمایش میگذارد. آثار این موزه شامل ابزار سنگی، سفالینهها، آثار سنگی و شیشهای، سکهها، فلزات، آثار چرمی و نسخ خطی است که تاریخ استان خراسان جنوبی را از دوره پارینهسنگی قدیم تا دوره قاجاریه روایت میکند.
موزه ژئوپارک جهانی طبس (عمارت باغ گلشن):
این موزه یکی از جاذبههای خاص استان است که در عمارت باغ گلشن واقع شده و به معرفی غنای زمینشناسی و معدنی شهرستان طبس میپردازد. این موزه که به بهشت زمینشناسی ایران مشهور است، دارای بیش از ۸۵۰ نمونه از انواع سنگها، کانیها، فسیلها و مواد معدنی است. جالبترین بخش این موزه، نمایش فسیلهای موجودات باستانی است که برخی از آنها قدمتی بیش از ۵۴۰ میلیون سال دارند.
موزههای مردمشناسی و آداب و رسوم سنتی
موزه مردمشناسی بیرجند (مجموعه میراث جهانی باغ اکبریه):
در طبقه همکف عمارت مرکزی اکبریه، موزه مردمشناسی بیرجند قرار دارد. این موزه به معرفی بخشهایی از معیشت و مشاغل سنتی مردم جنوب خراسان میپردازد. در این موزه، بازدیدکنندگان با بخشهایی چون پوشاک سنتی، مشاغل سنتی از جمله سفالگری، آهنگری، مسگری و سبدبافی آشنا میشوند. این موزه به کمک پیکرهها و فضایسازیهای نمایشی، فرهنگ و هنر مردم این منطقه را زنده نگه داشته است.
موزه مردمشناسی قاین (خانه تاریخی سلطانی):
این موزه در خانه تاریخی سلطانی در قاین قرار دارد و به معرفی آداب و رسوم و مشاغل سنتی مردم منطقه قاینات میپردازد. از جمله بخشهای جالب توجه این موزه میتوان به نمایش مراسم حنابندان، گیاهان دارویی، کشاورزی، رنگرزی و جاجیمبافی اشاره کرد. این موزه تصویری کامل از زندگی مردم این منطقه در گذشته را ارائه میدهد.
موزه مردمشناسی سرایان (کاروانسرای تاریخی سرایان):
در کاروانسرای تاریخی سرایان، موزهای مردمشناسی و صنایعدستی به نمایش درآمده است که به معرفی ابزار تولیدات صنایعدستی و مشاغل سنتی این منطقه میپردازد. این موزه که در رباط شاه عباسی قرار دارد، اشیاء مردمشناسی و لوازم معیشتی مردم قدیم را در معرض دید قرار میدهد.
موزه مردمشناسی طبس (مجموعه باغ خان):
موزه مردمشناسی طبس در محل باغ خان طبس راهاندازی شده است. این موزه شامل ۵۰۰ قلم شیء فرهنگی بوده که توسط مردم طبس اهدا شده است. در این موزه، مشاغل سنتی مردم طبس، ابزار کاربردی، و دیگر آثار مردمشناسی استان به نمایش گذاشته شدهاند.
موزههای فرهنگی و مفاخر
موزه مشاهیر و مفاخر ملی (مجموعه میراث جهانی باغ اکبریه):
در این موزه که در قدیمیترین ساختمان عمارت اکبریه قرار دارد، ۳۰ نفر از مشاهیر و مفاخر استان خراسان جنوبی که در زمینههای مذهبی، علمی، ادبی و هنری به شهرت رسیدند معرفی شدهاند. این موزه همچنین آثار و تألیفاتی از این بزرگان و لوازم شخصی آنها را به نمایش میگذارد.
موزه مشاهیر قاین (خانه تاریخی سلطانی):
این موزه که در طبقه فوقانی خانه تاریخی سلطانی قاین واقع شده است، به معرفی زندگینامهها، اسناد، نسخ خطی و آثار چهرههای برجسته علمی، مذهبی، ادبی و فرهنگی شهرستان قاینات میپردازد. آثار این موزه در بخشهای مختلفی همچون علمای دینی، شاعران، خوشنویسان و سیاستمداران تقسیمبندی شدهاند.
موزههای منحصر به فرد و خاص
موزه میراث پهلوانی (زورخانه امیر عرب):
زورخانه امیر عرب که به زورخانه لوبندنیز شهرت دارد، موزهای خاص است که به میراث پهلوانی ایران پرداخته است. در این موزه ابزارهای ورزشی قدیمی، تصاویر پهلوانان و پیشکسوتان، و لوازم ورزشی مانند میل، کباده و تخته شنا به نمایش گذاشته شدهاند.
موزه عروسک (خانه تاریخی فروتنی):
موزه عروسک در خانه تاریخی فروتنی در بیرجند واقع شده و شامل مجموعهای از عروسکها است که فرهنگ و پوشش مردم استان و سایر مناطق ایران را به تصویر میکشد. این موزه به معرفی فرهنگها و آداب و رسوم روستاهای مختلف استان و نمادهای فرهنگی ایران از طریق عروسکهای ساختهشده میپردازد.
موزه لباس و منسوجات سنتی (خانه تاریخی پردلی):
این موزه در خانه تاریخی پردلی واقع در بیرجند به معرفی پوششهای سنتی مردم استان و همچنین انواع پارچهها و منسوجات دستباف پرداخته است. بخشهایی از این موزه شامل لباسهای عروس و داماد، کارگاههای پارچهبافی، و نمایش مراحل تولید پارچه ملّه است.
مجموعه موزههای خراسان جنوبی، با تنوع موضوعی و جغرافیایی خود، نه تنها حافظ تاریخ و فرهنگ این استان هستند بلکه به عنوان یک جاذبه مهم گردشگری فرهنگی، نقش بسزایی در معرفی و حفظ هویت فرهنگی این منطقه دارند. بازدید از این موزهها فرصتی است برای آشنایی با هنر، تاریخ، مشاغل سنتی و زندگی روزمره مردم این دیار که از گذشتههای دور تا امروز حفظ شدهاند.
انتهای پیام/
نظر شما