میراث آریا: با فرا رسیدن اواخر مردادماه  درخت های زغال اخته در باغات هیر به بار می نشیند و روستا رنگ و بویی دیگر می‌گیرد. مردم محلی با لباس‌های سنتی و چهره هایی خندان به استقبال برداشت این محصول می‌روند و این فرصت را غنیمت می‌شمارند  تا علاوه بر جمع‌آوری محصول آیین‌ها و فرهنگ بومی خود را زنده نگه دارند و به گردشگران معرفی کنند.

روستای هدف گردشگری هیر، نگین سبز الموت غربی در آغوش کوهستان

این روستای بسیار زیبا، آب و هوایی بسیار مطبوع و خوش دارد و رودخانه‌ای پرآب به نام نینه‌رود در آن جاری است که  از برکت وجود این رودخانه، کشاورزی در این روستا از رونق خوبی برخوردار است. باغ‌های بسیار سرسبز و زیبایی دورتا دور این روستا قرار گرفته‌اند که جلوه منحصر به‌فردی به این روستا بخشیده‌اند و کوچه‌های سنگفرش شده  آن از زیبایی خاصی برخوردار است.

این روستا یکی از روستاهای  بخش الموت غربی استان قزوین است که در میان کوه‌های مرتفع البرز مرکزی و در 65 کیلومتری شمال قزوین واقع شده است. این روستا در کنار رودخانه‌ی «نینه رود» قرار دارد که از آن سیراب می‌شود، روستایی کوهستانی و سردسیر که مردمان آن به زبان تاتی با گویش دیلمی صحبت می‌کنند.روستا در کنار کوهی سنگی به نام «لتر تله» قرار دارد. «تله» در زبان محلی این روستا به معنی صخره است.

روستای هیر با روستاهای ویار، دربند، سوگا، زردچال، لتر، پراچان، قسطین، میلک، ورگیل و چهارناحیه همسایه بوده و از شمال با ناحیه اشکورات استان گیلان همجوار است و  باغستان‌های زیبا و سرسبز چون نگینی آن را در بر گرفته ‌است.

 جاده آن از شمال شهر قزوین بعد از گذشتن از مناطق باراجین، زرشک، فلار، بهرام آباد، رازمیان و زردچال به هیر می‌رسد و از آنجا نیز پس از عبور از گردنه سپارده به رحیم آباد و رودسر منتهی می‌شود.

ارتباط تنگاتنگی که از گذشته‌های دور بین مردم منطقه اشکور گیلان و ساکنین روستاهای هیر و ویار در بخش الموت غربی شکل گرفته است باعث تاثیرپذیری آن در نوع گویش مردمان این منطقه، مبادله کالا و خدمات و شکل‌گیری ازدواج بین ساکنین این مناطق شده به‌طوری که رفت‌وآمد ساکنین اشکورات گیلان به نقاط مرکزی ایران با عبور از این روستا امکان پذیر است و همین امر موجب شد تا روستای هیر به یکی از بزرگترین روستاهای الموت غربی تبدیل شود.

هیر، بزرگترین تولیدکننده زغال‌اخته استان

روستای هیر بزرگترین صادرکننده محصول زغال‌اخته در استان است و هرساله هم‌زمان با فرارسیدن زمان برداشت محصول، در این روستای زیبا و خوش آب و هوا جشن شکرگزاری، با آئین‌های محلی برگزار می‌شود که به «جشن زغال‌اخته» معروف است؛ موسیقی و آواهای محلی، بازی‌های سنتی و توزیع محصول زغال‌ اخته در این مراسم مورد استقبال گردشگران بسیاری قرار می‌گیرد.

در این روز مردم با نوای ساز و دهل به باغات رفته و چیدن محصول را آغاز می‌کنند. چیدن محصول زغال اخته بسیار سخت است و از آنجایی که محل قرار گیری باغ‌ها در سراشیبی قرار دارد معمولا با چهارپایان و در جعبه‌های چوبی بزرگ و به صورت کال‌رس چیده می‌شود و تا زمانی که به‌دست بازار و مشتری برسد سرخ و رسیده می‌شود. در این روز از باغدارانی که در زمینه‌ی ارقام اصلاح‌شده بیشترین سطح زیرکشت و مرغوب‌ترین محصول را داشته‌اند، قدردانی می‌شود.

پس از برداشت محصول، اهالی روستا پس از چیدن محصول آن را روی پشت بام‌ها پهن می‌کنند که جلوه‌ سرخ رنگ و خاصی به این روستا در این فصل می‌دهد و  سالی که محصول این روستا پربار باشد از باغات آن بالغ بر ۲۰۰ تن زغال اخته به سراسر کشور صادر می‌شود.

زغال‌اخته‌های این روستا بسیار مرغوب و خوش طعم هستند. در سال‌های پر محصول چیزی بالغ بر 200 تن از این محصول به سرتاسر ایران صادر می شود. سطح باغات زغال‌اخته استان 750 هکتار و با عملکرد 5هزار کیلوگرم در هکتار است که پیش‌بینی‌می‌شود از این میزان باغ بیش از 3750 تُن زغال اخته برداشت شود.

روستاهای بخش الموت غربی شامل روستاهای پرچکوه، آکوجان، رشکین، فشک، تلاتر، روح آباد، هیر و... و در منطقه طارم سفلی دهستان کوهگیر روستای یوزباش چای بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده‌اند.

زغال اخته میوه‌ای سرشار از خواص شگفت‌انگیز

«زغال‌اخته» ترش‌مزه بوده و از میوه رسیده آن در صورت فرآوری «کمپوت، مربا و شربت و لواشک» به دست می‌آید. گل‌های زغال اخته، زردرنگ و خوشه‌ای است و شهد فراوانی برای زنبورهای عسل دارد. برگ‌های سبز پررنگ و براق و نوک‌تیزی دارد. میوه‌ آن به‌شکل بیضی و تقریبا به اندازه‌ آلبالوی درشت است و طعم ترش و شیرینی دارد. رنگ میوه‌ آن قرمز بسیار خوش رنگ است. این میوه از خواص بی‌شماری برخوردار است و به‌دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در پیشگیری و مقابله با سرطان و قند تاثیر به‌سزایی دارد.

خواص زغال‌اخته فقط به خواص خوراکی آن محدود نمی‌شود. زغال‌اخته مجموعه‌ای از خواص پزشکی و مواد مغذی است. این میوه قابض است که در صورت خونریزی زیاد، باعث انقباض ماهیچه‌ها یا بافت‌های بدن می‌شود و همچنین دارای خاصیت تب بری است که به کاهش تاثیر تب کمک می‌کند و دمای بدن را به حد نرمال می‌رساند. پوست و میوه نیز مغذی هستند و به بازگرداندن مواد مغذی از دست رفته بدن کمک می‌کنند.این میوه به صورت تازه خوری و خشک در خارج از فصل مورد استفاده قرار می‌گیرد. جالب است که علاوه بر میوه درخت زغال اخته، چوب آن نیز بسیار محبوب است. زیرا این چوب در آب غوطه‌ور نمی‌شود و از آن برای ساختن قطعات ماشین استفاده می‌شود.

انتهای پیام/