به گزارش میراثآریا، در این نشست جمعی از اعضای هیأت علمی و کارشناسان حوزههای مختلف ضمن بررسی ابعاد گوناگون بحران آب در ایران به نقش فرهنگ، میراث تاریخی و مدیریت بومی در عبور از چالشهای موجود پرداختند.
گلفام شریفی دبیر نشست و عضو هیأت علمی پژوهشگاه، در سخنان خود گفت: در ذهن ما معمولاً آب با بحران و جنگ تداعی میشود، اما واقعیت این است که خشکسالی و کمآبی به صورت تدریجی جامعه را تحتتأثیر قرار میدهد و باید با راهکارهای تدریجی و پایدار برای آن برنامهریزی کرد.
او تصریح کرد: خوشبختانه تقریباً همه پژوهشکدههای پژوهشگاه میراث فرهنگی در حوزه آب فعالیتهایی داشتهاند.
ابراهیم زارعی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با اشاره به تجربه زیست خود در خانوادهای کشاورز اظهار کرد: زندگی کشاورزی ما با باران معنا میگرفت زمانی از سه متری چاهها آب برمیداشتیم، اما امروز از عمق سه متری به عمق سیصد متر رسیدهایم و این نشان میدهد مدیریت آب در کشور ما فاجعهآمیز بوده است.
او افزود: ما سرزمینی بیقرار داشتیم اما تمدنی بزرگ که حتی در کمآبی نیز توانست با مدیریت صحیح زندگی کند.
این استاد دانشگاه با انتقاد از حفر بیرویه چاهها، خشک شدن تالابها و بیتوجهی به میراث گذشتگان افزود: اگر به آیینها، رسوم و دانش بومی نیاکان خود توجه میکردیم، امروز دچار چنین بحرانهایی نمیشدیم.
علیرضا قلینژاد پیربازاری سرپرست معاونت فناوری و کاربردیسازی پژوهشگاه، با انتقاد از رویکردهای صرفاً آماری به موضوع آب اظهار کرد: همواره آب در فرهنگ ایران مقدس بوده است. الهه آناهیتا، قداست آب در آیینها و حتی پس از اسلام، همگی نشان میدهند که ایرانیان نگاهی معنایی به آب داشتهاند.
او افزود: امروزه به جای معنابخشی به موضوع آب، صرفاً بر سازهها و پروژههای فیزیکی مانند سدها تمرکز میکنیم. این در حالی است که سدها علاوه بر تبخیر گسترده، توهم پرآبی ایجاد میکنند. باید به اصل پیشگیری و بهرهبرداری صحیح بازگردیم.
پویا صادقی عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بحران آب را مسئلهای جهانی دانست و گفت: مدیریت مصرف در همه کشورها حتی در مناطق پر بارش نیز در اولویت است.
او تصریح کرد: برداشت بیش از حد از منابع زیرزمینی سبب نابودی ریشه گیاهان و گسترش فرونشستهای زمین خواهد شد. آبهای سطحی تمام شده و آبهای زیرزمینی هم در حال پایان یافتن است.
مونا مسعودی آشتیانی دبیر کمیته بهرهبرداری یکپارچه مخازن و نیروگاههای کمیته ملی سدهای بزرگ کشور، با اشاره به راهبردهای تابآوری تأکید کرد: ایران در بسیاری از شاخصهای بینالمللی وضعیت مطلوبی دارد لذا ما نیازمند پیوند میان میراث، تغییر اقلیم و تابآوری هستیم البته در راستای تقویت توجچه به مسئله آموزش، طرحهای آموزشی برای دانشآموزان در تهران کم و بیش اجرا شده است.
ژیلا مشیری پژوهشگر پژوهشکده مردمشناسی نیز با اشاره به پژوهش خود در وضعیت آب در گرمسار گفت: کیفیت آب آشامیدنی در این منطقه به شدت کاهش یافته و حتی مغازههای آبفروشی با عنوان «عابر آب» ایجاد شدهاند.
او با بیان این که آب گرمسار قبلا هم شور بوده اما امروزه میزان این شوری بسیار افزایش یافته است، بیان کرد: تغییر نوع کشت و محصولات کشاورزی نیز نتیجه مستقیم این شرایط است و منجر به نابودی یا تخلیه برخی از روستاها شده با این حال، توسعه بومگردیها باعث شده برخی روستاهای خالی از سکنه دوباره احیا شوند.
سید احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی موزههای ایران، با تأکید بر جایگاه تاریخی آب در فرهنگ ایرانی اظهار کرد: آب در فرهنگ ما تنها منبع آشامیدنی یا کشاورزی نیست بلکه نماد حیات، پاکی و آبادانی است. اما در سیاستهای توسعهای امروز این معنا به فراموشی سپرده شده است.
او با اشاره به این که رودخانهها برای حیات اکوسیستماند، نه فقط برای آشامیدن، تصریح کرد: اگر تاریخ و فرهنگ خود را جدی بگیریم، خواهیم دید که سازههایی مانند قناتها نتیجه احترام به طبیعت و نیاز واقعی انسان بودهاند.
در پایان نیز پرسش و پاسخ و گپ و گفت میان شرکت کنندگان و سخنرانان برگزار و بر لزوم بازنگری در سیاستهای آبی، بهرهگیری از میراث تاریخی مدیریت آب و ایجاد پیوند میان دانش بومی و فناوری روز به کار خود تاکید شد.
انتهای پیام/
نظر شما