ملیحه فخاری، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: راه‌آهن ایران از زمان بنیان‌گذاری شبکه سراسری تا امروز، نه‌تنها شریان حمل‌ونقل، بلکه بستری فرهنگی برای اتصال اقوام، شهرها و روایت‌های تاریخی بوده است. اکنون با احیای مسیرهای گردشگری ریلی، این شبکه می‌تواند نقشی تازه در توسعه پایدار ایفا کند.

مسیر یزد، اصفهان و شیراز که به «مثلث طلایی گردشگری ایران» شهرت دارد، یکی از ظرفیت‌های منحصربه‌فرد کشور در این زمینه است؛ مسیری که از کویرهای آرام یزد تا باغ‌های بهاری شیراز و میدان‌های باشکوه اصفهان امتداد دارد. در این مسیر، قطار نه فقط وسیله‌ای برای جابه‌جایی، بلکه بخشی از تجربه سفر است؛ فرصتی برای دیدن تدریجی تغییر مناظر، اقلیم و فرهنگ، بی‌آنکه ردپایی سنگین بر محیط‌زیست برجای گذارد.

گردشگری ریلی؛ گامی در مسیر توسعه پایدار

گردشگری ریلی یکی از شاخص‌ترین مصادیق گردشگری پایدار است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که سفر با قطار، در مقایسه با حمل‌ونقل جاده‌ای یا هوایی، تا ۷۰ درصد مصرف انرژی و انتشار آلاینده‌های کمتری دارد. ازاین‌رو، استفاده از ظرفیت راه‌آهن در ایران می‌تواند همسو با سیاست‌های کلان توسعه پایدار و اقتصاد سبز کشور باشد.

قطار گردشگری مثلث طلایی، درواقع ترکیبی از حمل‌ونقل پاک، معرفی فرهنگی و تجربه‌ای آرام از سفر است؛ مدلی از گردشگری هوشمند که می‌تواند ضمن حفظ منابع طبیعی و میراث تاریخی، زمینه اشتغال، سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی مناطق را فراهم کند.

سه شهر، سه جلوه از فرهنگ ایرانی

یزد؛ شهر بادگیرها و پایداری در دل کویر:

یزد با بافت تاریخی ثبت‌شده در فهرست جهانی یونسکو، نمادی از سازگاری انسان با طبیعت است. معماری خشتی، قنات‌ها و فرهنگ مهمان‌نوازی، یزد را به دانشگاهی زنده از «زیست پایدار ایرانی» بدل کرده است.

اصفهان؛ شهر هنر و هندسه:

اصفهان، با میدان نقش‌جهان، پل‌های تاریخی و صنایع‌دستی نفیس، ضلع دیگر مثلث طلایی است. حضور قطار گردشگری در این مسیر می‌تواند به کاهش سفرهای خودرویی، کنترل آلودگی و حفظ آرامش شهری کمک کند.

شیراز؛ جلوه شعر، ادب و تمدن:

در ضلع جنوبی، شیراز با باغ‌های ایرانی، آرامگاه حافظ و تخت‌جمشید، جلوه‌گاه میراث فرهنگی و طبیعی ایران است. سفر ریلی به این شهر، گردشگری را از یک تجربه توریستی به یک مسیر فرهنگی و آموزشی ارتقا می‌دهد.

نقش اجتماعی و فرهنگی قطار گردشگری

سفر با قطار، تجربه‌ای جمعی و فرهنگی است. مسافران در طول مسیر، فرصت تعامل، گفت‌وگو و آشنایی با تنوع فرهنگی کشور را دارند. این تعامل، خود نوعی سرمایه اجتماعی است که می‌تواند در جهت انسجام فرهنگی و تقویت هویت ملی مؤثر باشد.

قطار مثلث طلایی ظرفیت آن را دارد که به پلتفرمی فرهنگی تبدیل شود؛ واگن‌هایی با نمایشگاه‌های صنایع‌دستی، اجرای موسیقی نواحی و معرفی غذاهای محلی می‌تواند هر سفر را به رویدادی فرهنگی و آموزشی بدل کند.

چالش‌ها و مسیر آینده

برای پایداری این طرح، باید زیرساخت‌های ایستگاهی، آموزش نیروی انسانی، بازاریابی بین‌المللی و مدیریت مقصد به‌صورت یکپارچه مورد توجه قرار گیرد. تجربه کشورهایی چون هند و ژاپن نشان داده است که گردشگری ریلی زمانی موفق می‌شود که بخش خصوصی، دولت و جامعه محلی در کنار هم فعالیت کنند. در ایران نیز می‌توان از این الگو بهره گرفت تا مسیر ریلی مثلث طلایی به الگویی ملی و منطقه‌ای تبدیل شود.

ریل‌هایی به سوی آینده

قطار گردشگری مثلث طلایی تنها یک پروژه حمل‌ونقلی نیست؛ نمادی از تحول نگرش در گردشگری ایران است. این طرح می‌تواند میان سه محور اصلی توسعه پایدار- اقتصاد، فرهنگ و محیط‌زیست تعادل برقرار کند.

ریل‌هایی که یزد، شیراز و اصفهان را به هم متصل می‌کنند، تنها شهرها را به هم نمی‌رسانند؛ بلکه دل‌ها و فرهنگ‌ها را پیوند می‌دهند. اگر این طرح با نگاه علمی، مشارکت اجتماعی و مدیریت هوشمند پیش رود، می‌تواند نام ایران را در فهرست مقاصد برتر گردشگری ریلی جهان ثبت کند؛ جایی که سفر، بازگشت به ریشه‌ها و آغاز آینده‌ای پایدار است.

انتهای پیام/