نرگس فاضلی، کارشناس اکوتوریسم در یادداشتی نوشت: مردم روستای قلعه بالا ۱۴ سال است که جشن سفر به زیستگاه زاغ  بور  را برای گردشگران دوستدار حیات وحش اجرا می کنند و این جشن بخشی از برنامه حفاظتی آنها برای پاسداشت از پرنده ای است که فقط در ایران زندگی می کند. پرنده زاغ بور که مردم قدیمی روستا به آن احمق دوان می گویند با نام علمی(Podoces pleskei) پرنده ای با رنگ زردنخودی است که در دشتها و بوته زارهای نواحی بیابانی و نیمه بیابانی به ویژه قیچ رازهای ماسه ای زندگی می کند؛ مردم قلعه بالا بواسطه آنکه این روستا درگاه ورودی  پارک ملی  توران ،بزرگترین ذخیره گاه زیست کره ایران،  است همزیستی مسالمت آمیزی با این پرنده و تنوعی از حیوانات بی نظیری همچون خصوص یوز آسیایی، گورایرانی ، و ...دارند.

روستای قلعه‌بالا در شمال‌شرقی کویر مرکزی ایران و در استان سمنان، شهرستان شاهرود قرار گرفته است. این روستا در پهنه‌ای کوهپایی با آب‌وهوای گرم و خشک  قرار دارد و معماری چشم‌نوازش با بهره‌گیری از مصالح بومی مانند خشت، گل، سنگ و چوب، جلوه‌ای اصیل و سنتی به خانه‌ها بخشیده است.

جشن زاغ‌بور امسال نیز در این روستای دل‌انگیز برگزار شد؛ جشنی که با حضور اهالی محلی با پوشش‌های سنتی، گردشگرانی از استان‌های گوناگون، فعالان محیط‌زیست، پرنده‌نگرها، محیط‌بانان پارک ملی توران و جمعی

 از مسئولان محلی و ملی رنگ و جان گرفت.در میدان اصلی و کوچه‌های مرکزی روستا، مجموعه‌ای از آیین‌های بومی و دیرسال همچون عروسی سنتی، آیین باران‌خواهیِ تال و مهتال، رقص چوبی، اجرای موسیقی محلی و نمایش عروسک باران برگزار شد؛ آیین‌هایی که هر یک خرده‌روایتی از هویت فرهنگی و میراث ناملموس مردم قلعه‌بالا را زنده می‌کردند.

رویداد امسال نیز  تلاش مردم روستا برای معرفی خود به عنوان یک روستای دوستدار محیط زیست را به خوبی نشان داد اقدامانی همچون رونمایی از تندیس زاغ بور که با استفاده از ضایعات آهنی ساخته شد و  پیامی روشن از هنرمندان روستا درباره بازیافت و کاهش تولید زباله و آگاهی بخشی در خصوص اهمیت حفاظت از منابع و بالاخص زاغ بور بود. 

استفاده از کیسه های پارچه ای که با  نقوش گلدوزی شده از طرح زاغ بور و دیگر نمادهای سنتی، طبیعی و بومی روستا همچنان که به عنوان یکی از صنایع دستی سیصد ساله روستا شناخته می شود جایگزینی برای کیسه های پلاستیکی و یک بار مصرف توسط زنان روستا درست می شود و هنر، قرهنگ و کسب و کار زنان قلعه بالا در آن به نمایش گذاشته شده است.

بازارچه‌های محلی روستا با مشارکت اهالی محلی برای عرضه محصولات محلی بر پایه انار، سیب، آلو، انگور و.. (شامل شیره انگور، سس فلقل، لواشک، رب و سس انار، مربا، شربت، سرکه و ....) گلاب و دیگر عرقیجات ، گیاهان دارویی و ... عرضه می شود. در برخی از غرفه‌ها، تنوع حیات‌وحش منطقه در پارک ملی توران توسط جوانان محلی و فعالان اکوتوریسم معرفی شده بود. 

در روز جشنواره، گردشگران برای تجربه‌ای واقعی از زندگی بومی در خانه‌های بوم‌گردی روستای قلعه‌بالا اقامت می‌کنند؛ روستایی که از نخستین مناطق کشور در توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی است. پس از آغاز پروژه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۲ برای حفاظت از یوز آسیایی، برخی از اهالی روستا بخشی از زمین‌های خود را برای حفاظت به پارک ملی توران واگذار کردند و در مقابل، به فعالیت در حوزه گردشگری و ایجاد خانه‌های بوم‌گردی روی آوردند.

گردشگران در این خانه های گلی، انواع غذاهای اصیل روستا مانند آبگوشت محلی، گندم‌پلو و نان‌های روغنی و سنتی را همراه با خوراک‌هایی مانند دانو، اشکنه، دیگی، قروتی و آش‌های محلی دمنوش‌های طبیعی از آویشن، کاکوتی، پونه و گل‌محمدی، گرمی و صمیمیت مهمان‌نوازی روستایی را تجربه می کنند. در این میان، غذای ویژه‌ی «دانو» محبوب‌ترین خوراک جشنواره است و هر سال در روز جشنواره زاغ‌بور از گردشگران با آن پذیرایی می‌شود.

در حاشیه این جشن تقویم سالانه حفاظت از زاغ‌بور که شامل مجموعه‌ای از برنامه‌های آموزشی، فرهنگی، زیرساختی همچون تورهای پرنده نگری مسوولانه،  آموزش و توانمندسازی جوامع محلی،  پایش پرندگان پارک ملی توران،  اجرای برنامه‌های فرهنگی، ساخت تندیس زاغ‌بور نام‌گذاری کوچه‌ها و میادین روستا و ...رونمایی شد.

انتهای پیام/