به گزارش خبرنگار میراث‌آریا، حامد حاجیلویی در نشست تخصصی باستان‌شناسی از سلسله رویدادهای جانبی همایش بین‌المللی «هگمتانه و چشم‌انداز فرهنگی‌تاریخی همدان»، درباره «پاسخ به ابهام زمان نقر دو لوح هخامنشی منتسب به همدان با نام اریارمنه و ارشامه» مطالبی را ارائه داد و  اظهار کرد: شواهد باستان‌شناسی و مدارک تاریخی مربوط به دوره هخامنشی وجود دارد که منسوب به همدان هستند و دو لوح طلایی با نام «اریارمنه»(Ariyāramna) و «ارشامه»(Aršāma) در دسته مدارک تاریخی هخامنشی منسوب به همدان قرار می‌گیرد.

این باستان‌شناس ادامه داد: طبق کتیبه این پدر و پسر، یکی پس از دیگری، «شاه پارس» بوده‌اند، بنابراین دو لوح مذکور به همراه دو کتیبه داریوش یکم و خشایارشای یکم در منطقه گنجنامه همدان، آثار دو پدر و پسر را مربوط به همدان نشان می‌دهد.

حاجیلویی اضافه کرد: هر دو لوح به خط میخی و زبان پارسی باستان است، متن لوح اریارمنه و ارشامه به ترتیب در ۱۰ و ۱۴ سطر نقر شده است، لوح نخست در موزه برلین آلمان و لوح دیگر در مجموعه ویدال در امریکا نگهداری می‌شود و برخی پژوهشگران معتقدند لوح اریارمنه ناقص است و متن آن یک یا دو سطر بیش‌تر بوده است.

به گفته این باستان‌شناس، پژوهشگرانی مانند هرتسفلد(Herzfeld)، شدر(Schaeder)، برندانشتین(Brandenstein)، سن(Sen)، اسمیت(Smith) و کنت(Kent) در ارتباط با دو لوح مذکور انتشاراتی دارند.

او تصریح کرد: زمانی که تلاش‌های نخست برای رمزگشایی زبان پارسی باستان آغاز شد، ابهاماتی در مورد زمان نقر کتیبه‌های هخامنشی نیز ایجاد شد، کتیبه‌های 9 شاه هخامنشی به جا مانده است که از این میان، کتیبه‌های هشت شاه مربوط به همدان است، این شاهان، اریارمنه، ارشامه، کوروش دوم، داریوش یکم، خشایارشای یکم، اردشیر یکم، داریوش دوم و اردشیر دوم هستند.

حاجیلویی افزود: دو لوح اریارمنه و ارشامه دارای اشتباهاتی در قواعد دستوری زبان است، داندامایف، مورخ روسی در حوزه هزاره اول پیش از میلاد، معتقد است چنین اشتباهاتی در کتیبه‌های پس از دوره داریوش یکم و خشایارشای یکم مشاهده می‌شود.  

او ادامه داد: لوکوک، ایران‌شناس و زبان‌شناس بلژیکی، عقیده دارد این کتیبه‌ها مربوط به اواخر دوره هخامنشی است چراکه کاتبان نمی‌توانستند به مانند کاتبان دوران داریوش یکم و خشایارشای یکم به صورت صحیح بنویسند. 

حاجیلویی اضافه کرد: استرته‌وانت(Sturetvant) نیز معتقد است اشتباهات کتیبه‌های سده ۴ پیش از میلاد ناشی از بی‌علاقگی و عدم تسلط نویسندگان بابلی بر قواعد دستوری زبان پارسی باستان است.

انتهای پیام/