استان آذربایجان شرقی
قلعه بابک واقع در شهر کلیبر استان آذربایجان شرقی، از معروفترین قلعههای تاریخی ایران است که محلی ایدئال برای علاقهمندان به تاریخ به حساب میآید. این قلعه که در منطقه زیبای ارسباران جای گرفته، بهمدت ۲۰ سال محل زندگی و مبارزه بابک خرمدین، از شناختهشدهترین سرداران ایرانی بوده است.
با اینکه مسیر دسترسی به قلعه مستلزم کوهپیمایی است و شاید دشوار به نظر برسد، جنبه تاریخی این قلعه و همین طور چشمانداز خیرهکننده آن به کوهها و مناطق اطراف، ارزش این سختی را دارد. قلعه بابک در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و مرمت آن از سال ۱۳۷۶ آغاز شد.
قلعه بابک که بهعنوان دژ بابک، بذ و قلعه جمهور نیز شناخته میشود، از جاهای دیدنی کلیبر است که در ارتفاع حدود ۲,۳۰۰ تا ۲,۷۰۰ متری از سطح دریا بر فراز کوه قرار دارد و درههایی به عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر اطراف آن را احاطه کردهاند.
موقعیت قرارگیری این بنا بر فراز قله کوه باعث شده بود که یک سپاه ۲۰ نفره بتوانند از پس تجاوز و حمله سپاهی ۱۰۰ هزار نفری برآیند؛ زیرا بعد مسافت اجازه نمیداد که تیر و کمان و اسلحه آن زمان به نگهبانان و سربازان قلعه آسیبی برساند. این موضوع از نبوغ نظامی و آگاهی و درایت سازنده آن حکایت دارد. همین موقعیت استراتژیک قلعه و مسیر صعبالعبور آن برای نیروهای دشمن، از جمله عواملی بودند که به بابک خرمدین در ساماندهی مبارزات و سنگر گرفتن در این محل کمک کردند.
طبق کاوشهای باستانی و تاریخی و با توجه به اشیای بهدستآمده از قلعه بابک میتوان قدمت آن را به دوران اشکانی و ساسانی نسبت داد. این سازه به احتمال قوی یک قلعه دفاعی بوده است که سبک معماری آن به مجموعه تخت سلیمان از عصر ساسانی شباهت زیادی دارد.