ایران نیز به‌عنوان یک مقصد گردشگری در میان بازار رقابتی جهانی از این قاعده مستثنا نیست؛ اما باید پذیرفت که زمانی یک مقصد رقابت‌پذیر تلقی می‌شود که: 1 ـ بتواند درآمد قابل‌توجهی از فعالیت‌های گردشگری و موضوعات مرتبط با آن را کسب کند 2 ـ صنعت گردشگری آن مقصد در حفظ و بهبود کیفیت زندگی ساکنان و همچنین ایجاد رفاه اجتماعی‌اقتصادی مؤثر باشد.
در این میان حفظ و ماندگاری مقاصد گردشگری در بازارهای هدف و همچنین توسعه زیرساخت‌های گردشگری به‌عنوان اصول رقابت‌پذیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد که هر دو سال یک بار گزارشی را با موضوع رقابت‌پذیری سفر و گردشگری منتشر می‌کند، مشخص شد که رتبه ایران در شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری سال 2017 در میان 136 کشور 93 است که این رقم در مقایسه با آمار سال 2015 (در میان 141 کشور رتبه ایران 97 بوده است) ایران را با 4 پله صعود در وضعیت بهتری قرار داده است.
مؤلفه‌های اصلی شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری شامل «آمادگی محیطی ـ شرایط و چارچوب قانون گردشگری ـ زیرساخت و منابع فرهنگی و طبیعی» است که طبق آمار اعلام‌شده، به‌طور متوسط در مؤلفه «آمادگی محیطی» که شامل زیر مؤلفه‌های کسب‌وکار (رتبه 79)، ایمنی و امنیت (رتبه 87)، بهداشت و سلامت (رتبه 93)، منابع انسانی و بازار کار (رتبه 105) و زیرساخت‌های ICT (رتبه 94) است امتیاز بهتری نسبت به سه مؤلفه دیگر کسب شده است. ایران در رقابت‌پذیری قیمتی (مقدار هزینه برای سفر به یک کشور و یا سرمایه‌گذاری در آنجا) به‌عنوان زیرمؤلفه‌ی از «سیاست‌های سفر و گردشگری» با رتبه 1 در جایگاه نخست جهان قرار گرفته است و بعد از آن مصر و مالزی به‌ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. به‌عبارتی ایران به‌عنوان ارزان‌ترین کشور جهان برای گردشگران محسوب می‌شود و مجموع امتیاز تعلق‌گرفته به ایران در سال 2017 با احتساب تمامی شاخص‌ها از 7، رقم 3/4 است که نسبت به سال 2015 از رشد یک‌دهم درصدی برخوردار شده است.
براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2017 کشور اسپانیا برای دومین بار، رتبه اول را در شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری به خود اختصاص داده است و پس از آن کشورهای فرانسه، آلمان، ژاپن (با جهش 5پله‌ای) انگلستان، ایالات‌متحده آمریکا، استرالیا، کانادا و هلند به ترتیب رتبه‌های دوم تا دهم شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری را به خود اختصاص داده‌اند؛ و اما در بین کشورهای منطقه خاورمیانه کشورهای امارات متحده عربی، قطر و بحرین به ترتیب جایگاه 29ام، 47ام و 60ام در جهان را در سال 2017 ازنظر شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری به خود اختصاص داده‌اند.
شاخص‌های قابل‌سنجشی که در زمینه رقابت‌پذیری ارائه‌شده بیانگر آن است که سهم ایران از منبع درآمدهای حاصل از گردشگری در منطقه و جهان با وجود افزایش آن نسبت به گذشته، هنوز نیازمند اقدامات علمی و عملی گسترده‌تری برای بهبود وضعیت بخش‌های قابل‌سنجش در کشور است. این بهبودی مستلزم شناسایی دقیق نقاط قوت و ضعف، توجه به سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری در شاخص‌های ضعیف و قوی، و داشتن برنامه‌ای جامع برای توسعه صنعت گردشگری است.
* کارشناس ارشد برنامه‌ریزی توریسم
انتهای پیام/
