در این گزارش سعی شده است تا نان‌های محلی مردم عشایرخیز کهگیلویه و بویراحمد که قدمت تاریخی دارند، معرفی شود.
اصغر آتش‌فراز کارشناس میراث‌فرهنگی اداره کل کهگیلویه و بویراحمد در خصوص معرفی نان‌های محلی استان کهگیلویه و بویراحمد، می‌گوید: «مردم در روستاها و نقاط مختلف این استان از زمان‌های قدیم تاکنون با پخت نان محلی بسیار لذیذ عطر و بوی خاص به سفره‌های خود اضافه می‌کنند.»
او اضافه می‌کند: «در بررسی انجام‌شده توسط کارشناسان باستان‌شناس احتمال می‌رود نان محلی استان از هزاره سوم قبل از میلاد در بین مردم و روستائیان پخت می‌شد و این‌که یکی از نازک‌ترین نان‌ها است که با پخت کامل و بدون هیچ خمیره‌ای به دست می‌آید و با محصولات طبیعی و زراعی و تلاش خود مردم از گندم، جو و بلوط تهیه می‌شد، همین امر نان تیری محلی کهگیلویه بویراحمد را در فهرست آثار ملی کشور قرار داد.»
آتش‌فراز بیان می‌کند: «نان کلگی یکی از نان‌های محلی معروف و قدیمی مردم کهگیلویه بویراحمد نام دارد که برای تهیه آن میوه درخت بلوط را به‌صورت سنتی فرآوری می‌کنند، برای تهیه این نان عصاره بلوط بانام محلی \"کلگ\" را درون آب می‌خیسانند تا به‌صورت خمیر درآمده و سپس آن را درون سبدهای چوبی پالایش می‌کنند.خمیر به‌دست‌آمده را با دست ورز داده و پهن می‌کنند این نان پس از برشته شدن از هر دو طرف قهوه‌ای‌رنگ می‌شود. این نان بیشتر با ماست، دوغ و آبگوشت استفاده می‌شود.»
او افزود: «نان تیری یکی از پرطرفدارترین نان‌های محلی کهگیلویه و بویراحمد است که هم‌اکنون بیشتر در مناطق روستایی و عشایری پخت می‌شود. برای تهیه این نان از تابه فلزی، ابزاری که روی آن چانه را پهن می‌کنند به نام خِنَک و وردنه‌ای بلند و باریک به گویش محلی تیر که به‌وسیله آن چانه را پهن می‌کنند استفاده می‌شود، این نان بسیار نازک بوده وقتی‌که پخته شد، خشک می‌شود که در هنگام استفاده باید آب‌زد تا نرم و آماده مصرف شود».
کارشناس میراث‌فرهنگی اداره کل کهگیلویه و بویراحمد به نان محلی برکو اشاره کرده و می گوید: «یکی دیگر از نان‌های سنتی این استان نان برکو است که برای تهیه آن از آرد گندم مخلوط با بلغور گندم استفاده می‌کنند.»
او عنوان کرد: «نان ذرتی با نام محلی گرده ذرتی یکی دیگر از نان‌های سنتی است که با آرد ذرت تهیه می‌شود. برای پخت نان ابتدا آرد ذرت را خیسانده تا کمی ترش شود و سپس تابه سنتی مخصوص را روی آتش قرار داده و خمیر را روی آن پهن می‌کنند، در مرحله بعد تابه را از روی آتش برداشته و وارونه روی شعله قرار می‌دهند تا پخته شود و سپس با روغن یا کره حیوانی چرب کرده و می‌خورند.»
آتش فرازمی گوید: «نان محلی شُلشُلی از دیگر نان‌های سنتی در کهگیلویه و بویراحمد است. این نان هم با آرد گندم تهیه می‌شود، برای تهیه نان شلشلی خمیر رقیقی تهیه کرده و سپس تابه را روی اجاق گذاشته و این خمیر رقیق را روی تابه ریخته و پهن می‌کنند، سپس تابه را روی شعله گاز قرار می‌دهند تا هر دو طرف نان پخته شود این نان را با روغن محلی و عسل چرب کرده می‌خورند این نان در مکان‌های گردشگری مورد استقبال گردشگران زیادی قرار می‌گیرد.»
او به نان محلی مُشتک اشاره کرده و عنوان می‌کند: «این نان از دیگر نان‌های سنتی استان است که برای پخت آن دو چانه خمیر گندم را روی‌هم قرار داده و نان شخیمی تهیه می‌کنند که به آن مشتک می‌گویند.»
مجیدصفایی سرپرست اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد، نیز در این خصوص می گوید: «در چند سال اخیر که واحدهای گردشگری بوم‌گردی در نقاط مختلف استان ایجاد شده است، نان محلی کهگیلویه و بویراحمد، محلی برای درآمدزایی رنان روستایی شده است.»
او می افزاید: «در مکان‌های گردشگرپذیرکهگیلویه و بویراحمد نان محلی توسط زنان این دیار پخت و به گردشگران عرضه می‌شود.مراحل پخت نان محلی کهگیلویه و بویراحمد برای گردشگران بسیار جالب است، آن‌ها در اماکن گردشگر پذیر از نان محلی همراه با غذاهای سنتی استان به‌خوبی استقبال می‌کنند.»
مردان وزنان بسیاری درگذشته سرزمین چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد طلوع و غروب کرده‌اند و غذاهای محلی این دیار نیز یادگاری است دیرین از این گذشتگان.
بلوط درگذشته مردمان این دیار خاطراتی پررنگ از خود به‌جا گذاشته و انواع نان‌های محلی از میوه این درخت توسط زنان این دیار پخته می‌شد.
در کهگیلویه و بویراحمد هر زن عشایری تولیدکننده‌ای است که غذایی سالم و مفید را برای فرزندانش تهیه می‌کند و هر زن روستایی کشاورزی است که فرزندانش را برخوان نعمت طبیعت میهمان می‌کند.
استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های گردشگر پذیر در جنوب غربی ایران است که سالانه میزبان تعداد زیادی از گردشگران است.
* گزارش از علی‌اکبر پاک
انتهای پیام/
