حجت اشرف‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار میراث‌آریا در خصوص احیا و بازخوانی موسیقی نواحی و نگهداری از این میراث ناملموس بیان کرد: «بعضی اتفاق‌ها یا باید به شکل درست بیفتد یا کاری صورت نگیرد. بخشی‌های خراسان شاگردهایی مثل مرتضی گودرزی دارند که به همان سبک و سیاق و با نوآوری در نوازندگی کار یک بخشی را انجام می‌دهند. آنچه مهم است برخورد عالمانه و درست است که آسیبی به این میراث وارد نشود.»
او با اشاره به نواختن موسیقی خراسان توسط بخشی‌ها افزود: «آن‌ها سازش‌‌هایشان را خودشان می‌ساختند و با الهام از روایت‌هایی از نسل‌های قبل به ساخت ملودی می‌پرداختند و کل زندگی خود را برای انتقال بخشی از افسانه‌های نسل قبل به نسل بعد وقف می‌کردند. حال آیا ما این اجاره را داریم که کلاژی از صدای حاج قربان سلیمانی را بسازیم و با یک بازخوانی دم‌دستی این میراث را تخریب کنیم؟»
اشرف‌زاده به پیشینه 700 ساله آواز «الله‌مزار» که مربوط به زمان حمله مغول به ایران است اشاره کرد و گفت: «این موسیقی حامل بخشی از تاریخ است که سینه به سینه منتقل شده و تا امروز به ما رسیده است. حالا آیا من می‌توانم الله‌مزار را هر مدل که دلم می‌خواهد بخوانم؟ مطمئنا جواب به این سئوال منفی است و این کار باید با علم صورت گیرد که به اصل آن میراث آسیبی وارد نشود اجرا شود.»
این خواننده تصریح کرد: «این نغمه‌های قدیمی و کهن برای فرد خاصی نیست، همه می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند، اما با علم کافی. الله‌مزار را بدون نواختن دو تار و دانستن افسانه‌اش نمی‌توان اجرا کرد، نسل امروز باید این را بداند.»
او با تاکید بر اینکه میراث ناملموس هم مثل میراث ملموس نگهداری و مراقبت می‌خواهد، اضافه کرد: «از افرادی همچون استاد دولت آبادی، عثمان خوافی، محمد یگانه، حاج قربان، شیرمحمد اسپندار تنها یک اسم می‌شنویم و این کافی نیست. برای دیده شدن و شنیده شدن میراث ناملموس چه کاری انجام داده‌ایم و چقدر تلاش کرده‌ایم. صرفا با یک کلاژ ضعیف اتفاقی که باید نمی‌افتد بلکه باید کار حساب شده و جدی در این حوزه صورت گیرد.»
بناهای تاریخی و حافظه هنرمندان
اشرف‌زاده در ادامه با اشاره به اهمیت حفظ بناهای تاریخی و تاثیر این میراث در حافظه تاریخی هنرمندان بیان کرد: «ارتباط مستقیمی بین زیست در بناهای تاریخی و تاثیر در خلق اثر هنری وجود دارد. خاطرات کودکی من با کاشی‌های فیروزه‌ای مقبره خیام که در حال فرو ریختن بودند و مردم به طور خودجوش آن تکه‌ها را جمع‌آوری می‌کردند، گره خورده است. مردم و هنرمندان نیشابور برای حفظ بنایی که در حال فروریختن بود، پیش‌قدم شدند و سال‌ها بعد مقبره خیام بدون گم شدن حتی قطعه‌ای کاشی بازسازی شد. همین خاطرات و تصورات کودکی من بعدها منجر به ساختن قطعه \"ماه و ماهی\" شد.»
او تصریح کرد: «در این اثر منظور از برکه کاشی در اصل حوض‌های مثلثی کنار مقبره خیام است که علیرضا بدیع هم شاعر این اثر در آنجا زیسته، کودکی کرده، دویده و زمین خورده است.»
اشرف‌زاده با اشاره به اینکه نفس کشیدن در فضاهای تاریخی موضوع ذهنی به هنرمند می‌دهد، افزود: «قطعا نویسنده‌ای مثل محمود دولت‌آبادی که در خرابه‌های کلیدر زیسته شخصیت اصلی که در آنجا زندگی کرده را درک کرده، در آن بناهای قدیمی نفس کشیده و نهایتا رمانی به آن بی‌نظیری را خلق کرده است. هنرمند از تاریخ و بازماندگان نسل‌های قبل الهام می‌گیرد.»
این خواننده افزود: «این‌ها چیزی فراتر از خشت و گل، یک تکه سنگ و کاشی معمولی هستند. در دل تک‌تک‌شان تاریخ نهفته است، بنابراین نویسندگان، شعرا و خواننده‌ها اگر از تاریخشان تاثیر نگیرند قادر به خلق اثر شگرفی نیستند و این یک قاعده است.»
او با تاکید بر اهمیت نگهداری و ماندگاری این آثار ادامه داد: «این نگهداری به معنی پاسداری از تاریخ، فکر و اندیشه است. اتفاقات عجیبی در تاریخ ما افتاده است که هنرمند از این خاستگاه تاریخی تاثیر می‌گیرد.»
اشرف‌زاده بیان کرد: «اعتباری که بشر در طول قرن‌ها ساخته برای نسل‌های بعد سرمایه بزرگی است. شاید بتوان از بسیاری چیزها کپی ساخت، اما از میراث‌مان نمی‌توان. ما باید از ته مانده این میراث که در یکی دو قرن گذشته آسیب‌های جدی دیده، نگهداری کنیم.»
این خواننده با اشاره به شعر پوستین مهدی اخوان ثالث ادامه داد: «این شعر بخشی از تاریخ و میراث ما و مثل یک بنا و خاطره در زندگی ماست. هر چقدر به تاریخ رجوع کنیم راحت‌تر خودمان را پیدا می‌کنیم.»
او با اعلام این خبر که در تدارک برای برگزار ی برخی کنسرت‌ها در محوطه بناهای تاریخی هستیم، افزود: «هنرمندان بزرگی در دنیا برای انجام یک کار ویژه و پنج ستاره در بناهای تاریخی کشورهای مختلفی که حتی زادگاهشان نیست به اجرای برنامه می‌پردازند. در تلاشیم در شرایط کنونی کرونا و دوری مردم از فضاهای جمعی با نگاه و فرمی متفاوت برنامه‌هایی را تدارک ببینیم. سعی‌مان بر این است شرایطی مهیا شود که مردم با نشستن در ماشین شخصی خود در کنار یک بنای تاریخی و بدون آسیب رساندن به این میراث از اجرای موسیقی زنده لذت ببرند.»
اشرف‌زاده ادامه داد: «در حال بررسی هستیم که کدام سایت‌ها و بناها پتانسیل اجرای چنین برنامه‌ای را دارند و پس از جمع‌بندی در ارتباط با آن اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.»
او به راه‌اندازی پویشی به نام «روی آثار تاریخی‌مان یادگاری ننویسیم» اشاره کرد و گفت: «چند سال قبل با چند نفر از دوستان به صورت خودجوش این پویش را راه انداختیم. این عادت زشت به دلیل میل ما به جاودانگی است در صورتیکه ما با تولید فکر و اندیشه باید تاثیرگذار باشیم. امیدوارم کسانی که این پیام را می خوانند به دیگران انتقال دهند و شاهد چنین عادت‌هایی نباشیم.»
انتهای پیام/
