این مراسم به اعتقاد اهالی روستای فیروز سالار برای تکریم و بزرگداشت مقام حضرت قاسم (ع)، حضرت علی‌اکبر (ع) و با کامل‌ترین و گویاترین نوحه و مرثیه‌های محلی برگزار می‌شود.
آیین عزاداری «تخته چالان لار» (تخته زنی) سال‌ها است که در روستای فیروزسالار شهرستان آذرشهر طی ساعات عصرگاهی روز تاسوعای حسینی برگزار می‌شود.
در آیین عزاداری تخته چالانلار همانند مراسم کفن پوشان، عزاداری دسته‌ها از خانه‌ای مشخص شروع شده و در هر یک از خانه‌های مسیر، نذرکنندگان نذورات خود را بین افراد دسته و دیگران پخش می‌کنند.
حرکت دسته در این مراسم به‌صورت دوطرفه است و طبل‌ها به حالت سه ضرب نواخته می‌شوند و هر یک از مداحان نیز اشعاری را در مدح و رثای حضرت امام حسین (ع)، حضرت علی‌اکبر (ع) و حضرت قاسم (ع) می‌خوانند.
وجه تسمیه نام مراسم «تخته چالان لار» به این صورت است که عزاداران هر دسته دو عدد تخته کوچک در دست دارند و آن‌ها را هماهنگ با ریتم طبل‌ها، شیپورها و سنج‌ها به هم می‌زنند.
در برخی نقاط خیابان‌ها، با دستور رئیس یا بزرگان دسته کشیده شده، دسته ران‌ها به حالت پرش گام برمی‌دارند و سپس دسته به حالت عادی خود برمی‌گردد.
این رسم چنان در میان مناطق دیگر استان آذربایجان شرقی و به‌ویژه شهرستان آذرشهر، عجب‌شیر و تبریز شهرت دارد که در موعد اجری این آیین عزاداری از نقاط مذکور مردمان بسیاری برای دیدن این میراث معنوی ویژه به روستای فیروز سالار سفر می‌کنند.
در این مراسم، ابتدای دسته علم‌های قدیمی حمل شده و سپس حجله نمادین حضرت قاسم را با پارچه‌های سبز و سفید تزئین و توسط چهار نفر می‌گردانند.
اعضای این هیئت عزاداری حدود ۲۵۰ نفر است که هرکدام لباس‌های رنگی سبز (کودکان) به تن دارند، روسری سیاه، سبز و یا شته عربی بر سرشان می‌بندند. اعضا به‌صورت دو صف طویل و موازی کنار همدیگر و دوبه‌دو می‌ایستند و دو تکه چوب صاف دسته‌دار به اضلاع 10× 20 سانتی‌متر به ضخامت 3 سانتی‌متری به دست می‌گیرند.
ابتدای این دسته ریش‌سفیدان و بزرگ‌سالان دسته‌های میانی، جوانان و نوجوانان و انتهای دسته را کودکان تشکیل می‌دهند و در حول میدان امام حسین روستای فیروزسالار می‌چرخند و چندین طبل و سنج‌زن به‌صورت هماهنگ به اشعار و ابیات ترکی با مضمون رجز ریتم می‌بخشند.
اعضا دو تکه چوب را به‌صورت چرخشی و با آهنگ موزون دار به چهار جهت ضربه دار (45 درجه‌ای) به راست و چپ، تا سر زانو، بالای پیشانی می‌زنند و در جواب ابیات و اشعار «حسین، حسین، حسین» می‌گویند.
هر هیئت به‌صورت متوالی و به مدت چندین دقیقه مشغول عزاداری شده و بعد از اتمام، جای خود را به هیئت عزاداری دیگری می‌دهند.
آیین عزاداری "تاختا چالان لار"روستای فیروزسالار آذرشهر، از آیین‌های عاشورایی ثبت ملی شده آذربایجان شرقی به شماره 589 در سال 1391 به‌عنوان میراث معنوی به ثبت رسیده است.
از آیین‌های عاشورایی ثبتی در سطح استان می‌توان از آیین "محرم"، "شاه حسین واحسین"، "شمع پایلاما" تبریز، "الله الله"در مراغه، "تعزیه‌خوانی (شبیه‌خوانی)" روستای بخشایش هریس، "علم‌گردانی" جلفا و "پولکه تؤلاماخ (مشعل گردانی)" روستای شیشوان"عجب‌شیر و ... نام برد.
* گزارش از نویده رئوف فرد
انتهای پیام/
