به‌طورکلی نظام غذایی را می‌توان به‌عنوان بستری برای مطالعه و شناخت فرهنگ در نظر گرفت. نظام غذایی به‌عنوان میراثی حاصل تجربیات و دانش گذشتگان در تعامل با محیط و در رابطه با باورها، آداب، ابداعات تکنولوژیکی، عادات، ذائقه‌ها و گرایش‌های افراد جامعه است. در رابطه با نظام غذایی بومی می‌توان به اصالت آن در مراحل مختلف تولید و مصرف، از منابع طبیعی موجود در طبیعت تا روش‌های سنتی فرآوری این غذاها، به‌عنوان تصاویری جذاب برای گردشگران بهره جست. تنوع و غنای غذایی، خود نه‌تنها یکی از گونه‌های جاذبه‌های گردشگری بلکه به‌عنوان عامل مؤثر در سوق دادن گردشگران به سایر گونه‌های جاذبه‌های گردشگری یک منطقه به شمار می‌آید، به‌طوری‌که یک غذا یا یک طیف غذایی خاص می‌تواند عامل شناسایی یک شهر یا یک منطقه باشد. غذا، حدود یک‌سوم از کل هزینه گردشگر را شامل میشود. بنابراین ارزش اقتصادی گردشگری غذایی نیز موضوعی دارای اهمیت است.
استان گیلان در کنار جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی، تاریخی جهت ارتقاء تصویر ذهنی برند مقصد گردشگران و کسب منافع اقتصادی، موقعیت مطلوبی را از لحاظ مقصد گردشگری خوراک دارد. این استان به دلیل داشتن آب‌وهوای مساعد و خاک حاصلخیز، قابلیت کشت انواع صیفی‌جات، میوه‌ها، حبوبات و به‌ویژه سبزیجات محلی را دارد. غذاهایی که به‌طور معمول و به‌راحتی در منطقه خاصی به عمل می‌آید، معمولاً قسمتی از خوراک محلی آن منطقه می‌شوند و در سبد غذایی مردم قرار می‌گیرند که با حسن سلیقه بانوان گیلان خوراکی‌های لذیذی طبخ میشود. رنگ سـفره را فصل‌ها تغییر می‌دهند و قیمت مناسب سفره را مـواد اولیه بومی رقم می‌زنند. هر جا که تصویری از سفره‌های گیلان ارائه شـده، اقـلام غـذایی بـر سفره‌هایی از جنس حصیر که از صنایع‌دستی اصلی این خطه است چیده شده و پای صنایع‌دستی منطقه از زنبیل خرید گرفته تا ابزار تهیه غذا به چشم می‌خورد. بـرای مثـال گمج کباب، همان‌طور که از نامش پیدا است، به گمج (ظرف بومی) جهت طبخ آن اشاره میشود. در گیلان از فسـنجان با اردک، انـاربیج، گمج کبـاب، پلوکباب با یک بشقاب اشـپل، بـاقلای خـام و گردو، ماهی سفید و ترشتره، میرزاقاسمی، باقلاقاتق، مرغ‌ترش، سیرقلیه، سـیرواویج گرفته تا دوغ محلـی، زیتون پرورده، کال کباب و ماست خیار و درار (نمک سبز؛ نوعی چاشنی) همه و همه در سفره غذای گیلانی چیده میشود. همه نوع خوراک از برنج شالیزار جلگه گرفته تا ماست، کره کوهستان و ماهی دریا یک جا جمع شده‌اند و می‌توان گفت صنعت خوراک در این استان کاملاً زنده است. خلاقیت و نوآوری از ویژگی‌های این قطب گردشگری غذایی است، بطوریکه توجه افراد زیادی از سراسر کشور و حتی دنیا را به خود جلب نموده و باعث شد شهر رشت با تنوع غذایی بیش از 300 نوع خوراک به‌عنوان شـهر خـلاق خوراک‌شناسی در شبکه شهرهای خلاق یونسکو ثبت شود.
نکته حائز اهمیت آن است که در گیلان بـا وجـود برخـورداری از تنوع مواد غذایی محلی و سنتی، هنوز به گردشگری غذا توجه چندانی نشده است؛ حال آنکه توسـعه ایـن بخش می‌تواند در دستیابی به اهداف توسعه پایدار استان نقـش مـؤثری ایفـا نماید. غذاهای بومی در منوی رستوران‌ها و هتل کمتر مورد توجه قرار گرفته و محدود به چند غذای خاص میشود. اما آنچه که در این میان باید به آن توجه شود این است که هتل‌ها و رستوران‌ها تا چه حد به غذا به‌عنوان یک جاذبه گردشگری نگاه می‌کنند؟ تا چه اندازه به اهمیت تنوع غذایی آگاه‌اند و به‌طورکلی‌تر نیاز به تنوع در منوی غذایی خود را چگونه پاسخ می‌دهند؟ این در شرایطی است که یک رستوران یا هتل با ایجاد تنوع در منوی غذای خود نه‌تنها به ذائقه مشتری احترام می‌گذارد و حق انتخاب را از او نمی‌گیرد بلکه از آن جایی که غذا بخشی از فرهنگ منطقه محسوب میشود و تنوع غذایی نیز به تنوع فرهنگ‌ها بازمی‌گردد ٬ می‌تواند در شناساندن و انتقال فرهنگ اثرگذار باشد.
بنابراین توفیق پایداری غذاهای محلی و سنتی نیازمند شناساندن، حفظ و ایجاد بازار تقاضا و برانگیختن ذائقه مسافرانی است که رکن اساسی صنعت گردشگری هستند. به‌تدریج می‌توان انتظار داشت که تکرار در تقاضا، به‌عنوان راهی مؤثر در افزودن نام غذاهای محلی در منوی تأسیسات گردشگری عمل نماید. بنابراین هریک از سازمان‌های مسئول باید بر اساس استراتژی‌های متناسب با شرح وظایف خود در راستای حفظ و بازشناساندن هویت فرهنگی و تأمین سلامت جامعه گام بردارند. میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هم با ثبت مهارت شیوه پخت غذاهای محلی و حفظ سنت‌ها در راستای این مهم گام‌های مؤثری برداشته و تاکنون در گیلان 14 غذای سنتی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و تعداد 5 غذا در حال ثبت است. هرچند هنوز تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله بسیار است، اما با گذاشتن سنگ بنای این امر با ثبت و تدوین فرهنگ غذایی و آشپزی محلی، به‌منظور شناسایی جامع و حفظ میراث غذایی به نظر می‌رسد می‌توان ایجاد تصویری مطلوب از استان در عرصه ملی و حتی جهانی درخصوص گردشگری غذا فراهم ساخت.
اسامی غذاهای ثبت‌شده گیلان در فهرست آثار ملی کشور
پخت نان محلی، گمج کباب، زیتون پرورده، باقلاقاتق، میرزاقاسمی، اناربیج، مرغ‌ترش، سیاه پلو (پلاسر قوام. سبله مات)، خورش ترش واش، بادمجان شکم پر، باقلاواویج (گل در چمن) پنیر برشته، کال کباب و تیان حلوا
انتهای پیام/
