بی‌شک هرگاه سخن از تخریب و یا احراز جرمی در حوزه میراث‌فرهنگی کشور می‌رود اذهان دوستداران مواریث ارزشمند فرهنگی این مرز و بوم را که اکثرا بدون هیچ امکانات خاصی تلاش دارند تا از میراث هویتی نیاکانشان محافظت کنند را آزرده می‌کند. بااین‌حال اگر نگاهی گذرا به تاریخچه حفاظت از آثار پیشینیان در ایران داشته باشیم درمی‌یابیم که این تاریخچه چندان طولانی نیست.
در کشورهای غربی پس از بروز رنسانس در سده هفدهم میلادی و بروز نهضت‌های متعدد فکری از جمله انسان‌گرایی(اومانیسم) نگاه به تاریخ و هویت شکل تازه‌ای پیدا کرد و بسیاری از تفکرات علمی در خصوص شناخت هویت تاریخی انسان با ابداع رشته‌های علمی همچون: تاریخ و باستان شناسی در کنار بروز تحولات جدی در رشته‌های علمی همچون: معماری و یا ایجاد نگاه جدید به آثار تاریخی با ابداع رشته مرمت و سپس ایجاد رشته‌های همچون مردم شناسی، جامعه شناسی و یا حتی بروز تغییرات جدی در تفکراتی همچون فلسفه شکل گرفت و پس از آن بود که انبوه دیرینه شناسان به‌سوی تمدن‌های کهن مشرق زمین همچون ایران رهسپار شده و در کنار شناسایی پیشینیه تاریخی این سرزمین‌ها، آثار کشف شده از کاوش‌ها و بررسی‌های علمی خود را به‌عنوان ره‌آورد زحمات خویش به کشورهای خود انتقال دادند.
جدای از درستی و یا نادرستی این اقدام‌ها کشورهای اروپایی، آگاهی‌سازی در خصوص لزوم حفاظت از آثار تاریخی ایران از ابتدای سده چهاردهم خورشیدی با شروع نهضت مرمت آثار تاریخی و یا ساخت موزه و همچنین ایجاد رشته‌های مرتبط در دانشگاه‌های کشور آغاز شد که تا کنون نیز ادامه دارد، لکن یک نکته مهم تا دهه‌های اخیراز ذهن برنامه‌ریزان حوزه میراث‌فرهنگی مغفول ماند و یا این‌که آنقدر موضوع‌های مختلف پیش روی آنان قرار داشت که به آن کمتر پرداخته شد و آن عبارت بود از: نقش مردم در حفاظت از هویت جمعی خویش.
ماموریت مشترک مسئولان و دوستداران مواریث‌فرهنگی در آگاه‌سازی مردم اصفهان
در طی یک دهه گذشته باتوجه به این‌که پهنه فرهنگی و تمدنی استان اصفهان یکی از اصلی‌ترین مراکز شکل‌گیری حیات اجتماعی مردم ایران در طول تاریخ بوده تلاش‌های گسترده‌ای انجام شد تا مقوله میراث‌فرهنگی ابتدا در ذهن مدیران و سپس در نگاه مردم به یک موضوع جدی و به یک دغدغه عمومی تبدیل شود. روی همین اصل در حوزه فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان تلاش‌های فراوانی انجام شد تا با آگاه‌سازی عمومی، مردم به نقش خود به عنوان حافظان میراث‌فرهنگی بیش از گذشته وقوف یافته و از یک شهروند نظاره‌گر به یک شهروند مطالبه‌گر و سپس آگاه تبدیل شوند. لذا در این خصوص با بسیج اهالی رسانه اعم از دیداری، نوشتاری و شنیداری و همکاری صمیمانه و آگاهانه این عزیزان و سپس هماهنگی به منظور شکل‌گیری و فعالیت تشکل‌های دوستداران میراث‌فرهنگی که امروزه اکثرا به‌صورت خود‌جوش و مستقل فعالیت‌های ارزشمندی را ارائه می‌کنند در طی این ده سال همگی در یک ماموریت مشترک، موفق به بسترسازی مناسب در راستای ورود مردم به عرصه حفاظت از مواریث‌فرهنگی شدیم.
شاخصه اصلی در این زمینه، تلاش در زمینه جلب اعتماد مردم و مخاطبین بود به گونه‌ای که میراث‌فرهنگی استان با در نظر گرفتن این نکته که مردم می‌بایست در حوزه فرهنگ مطالبه‌گر باشند در طی این ده سال تمامی مطالبات را بدون در نظر گرفتن گرایش‌های فکری و یا حتی اهداف ابراز آنها، دریافت کرده و در راستای برآورده شدن یک هدف متعالی که همانا ایجاد حساسیت عمومی در راستای حفاظت از هویت جمعی خویش بود تلاش کرد تا ضمن پذیرش مسئولیت سازمانی خود پاسخی شایسته به مطالبه مردم ارائه کند. از سوی دیگر این اداره کل با کمک گرفتن از صنعت گردشگری به‌ویژه گونه گردشگری فرهنگی تلاش کرد تا با استفاده از راهنمایان گردشگری جوان و تحصیل‌کرده و در عین حال با ذوق به ویژه در ایام برگزاری سفرهای نوروزی، میلیون‌ها گردشگر داخلی را در طی این ده سال با یک برنامه‌ریزی دقیق که عمدتا از اواخر اسفند ماه آغاز و تا پایان تعطیلات نوروزی در سال بعد ادامه پیدا می‌کرد با هویت خویش به‌صورت جامع و علمی در کنار ارائه انبوه اقلام تبلیغاتی با استفاده از آخرین متدهای علم ارتباطات، آشنا کند، به نحوی که در این استان با تلاش‌های صورت گرفته کوشش شد تا بازدید از موزه‌ها نیز با شعار "موزه‌ها جای برای زیستن" در کنار سایر جاذبه‌ها انجام شده و گردشگران داخلی را از نگاه سنتی خود به موزه‌ها جدا کرده و تعریف جدیدی از منظر گردشگری از موزه‌ها ارائه کند.
آشنایی مسئولان استان با سه مقوله میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی از دیگر تلاش‌های این اداره کل به ویژه در پنج سال اخیر بود، به‌نحوی که در استان اصفهان با وجود بیش از 22هزار اثر تاریخی همواره این خطر وجود دارد که مواریث‌فرهنگی مناطق مختلف دچار آسیب شود و این در حالی بود که در بسیاری از موارد مدیران محلی دانسته یا نادانسته خود به عاملی در راستای تخریب مواریث‌فرهنگی و حتی طبیعی مناطق خود تبدیل می‌شدند که در این زمینه اذهان بسیاری از دوستداران میراث‌فرهنگی مملو از خاطرات تلخ است. با این وصف امروزه و به مدد آموزش‌های عمومی واختصاصی و همچنین کسب تجربه درآمدهای اقتصادی ناشی از فروش محصولات صنایع‌دستی و گردشگری، کار به جایی رسیده است که اکثر مدیران محلی در 24 شهرستان، 108 شهر و 800 دهستان استان|، در کنار مردم به یک مطالبه‌گر در راستای حفاظت از میراث‌فرهنگی، ترویج صنایع‌دستی و توسعه گردشگری مناطق خود تبدیل شده‌اند و حتی رقابتی چشم‌گیر میان آنها ایجاد شده که در این زمینه می‌توان به همکاری در مرمت آثار، برگزاری جشنواره‌های محلی گردشگری و برگزاری نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و حتی تولید محصولات فرهنگی اشاره کرد.
با این حال این مطالبات اگر چه وظایف این اداره کل را در سطح استان دو صد چندان کرده، لکن این آگاهی عمومی پس از قریب به ده سال تلاش‌های طاقت‌فرسا، یک پیروزی عمومی برای برنامه‌ریزان و دوستداران میراث‌فرهنگی در فرجام این تلاش سخت به شمار می‌رود.
اقدام جالب توجه اصناف شاغل در پیرامون سقاخانه چهارراه نقاشی اصفهان در آگاه‌سازی به‌موقع مسئولان انتظامی اصفهان از بروز سرقت در این سقاخانه و مشارکت آنان در دستگیری سارقان در کمتر از یک هفته و حتی همراهی صمیمانه آنان با گروه مرمتگر کاشی‌ها، که خوشبختانه از بازتاب رسانه‌ای خوبی نیز برخوردار شد، همگی اخبار خوشی بود که درکنار تلاش‌های سایر مردم و دوستداران میراث‌فرهنگی در گوشه و کنار استان نویدبخش آگاهی عمومی مردم در خصوص وقوف به وظایف خود در وهله اول به‌عنوان یک مطالبه فرهنگی و سپس به‌عنوان حافظان اصلی مواریث‌فرهنگی به‌عنوان سند هویت جمعی خویش است.
انتهای پیام/
