به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، باستان‌شناسان روز 16 اسفندماه در نخستین نشست تخصصی هجدهمین گردهمایی باستانشناسی ایران به ارائه بخشی از پروژه‌‌های «کاوش در غار وزمه و بررسی منطقه اطراف آن در کوه‌های قاضی‌وند، دشت اسلام‌آباد غرب ،کرمانشاه»، «هفتمین فصل کاوش باستانشناسی محوطه فیض‌آباد آران و بیدگل» و «چهارمین فصل کاوش در بنای جهانگیر، ایلام» پرداختند.
فریدون بیگلری باستان‌شناس و معاون فرهنگی موزه ملی ایران در ابتدای این نشست به بیان نتایج پژوهش‌های جدید در غار وزمه شهرستان اسلام‌آباد غرب در استان کرمانشاه پرداخت.
او با اشاره به اینکه غار وزمه به‌واسطه کشف مجموعه متنوعی از بقایای جانوران با قدمت 70 تا 11هزار سال پیش و همچنین کشف دندان یک کودک نئاندرتال با قدمت بیش از 40هزار سال که نخستین مدرک مستقیم از وجود انسان نئاندرتال در ایران است، از شهرت جهانی برخوردار است، با مروری بر پیشینه کاوش‌های انجام شده در این غار که تحت نظر کامیار عبدی در سال 1380 انجام شده، به اهمیت بقایای جانوری و انسانی یافت شده در این غار پرداخت که توسط مرجان مشکور و همکاران او بررسی شده و اطلاعات مهمی درباره تنوع زیستی منطقه در عصر یخبندان ارایه کرده است.
این باستان‌شناس عنوان کرد: «متأسفانه پیش از آغاز کاوش‌های علمی، حفاران غیرمجاز آسیب زیادی به بقایای این غار زده بودند و این مسئله انجام پژوهش در غار را بسیار مشکل کرده است.»
او به کشف استخوان انسان مربوط به دوره نوسنگی با قدمت حدود 9هزار سال اشاره کرد که بر اساس بررسی ژنتیک باستانی، این فرد مذکر و به احتمال قوی دارای چشم‌های قهوه‌ای، پوست تیره و موهای سیاهی بوده است.
بیگلری در ادامه به اهداف پژوهش‌های میدانی که در پاییز 1398 در این غار انجام شد اشاره کرد که شامل کاوش در نهشته‌های برجای غار، نقشه‌برداری دقیق این مکان و همچنین بررسی باستانشناسی اطراف غار به شعاع چند کیلومتر بود.
او تصریح کرد: «در کاوش‌های انجام شده یک توالی رسوبی برجا شناسایی شد که خوشبختانه دچار به‌هم ریختگی نبود و بقایای جوندگان و ریزمهره‌داران از آن بهدست آمد.»
معاون فرهنگی موزه ملی ایران تأکید کرد: «بررسی‌های دقیقتر آزمایشگاهی این بقایای جانوری می‌تواند درباره شرایط محیطی اطراف غار در پلیستوسن جدید اطلاعات مهمی ارایه کند.»
او یکی از مهمترین دستاوردهای این پژوهش را کشف ابزارهای سنگی ساخته شده توسط انسان نئاندرتال دانست که نشان می دهد این غار تنها کنام گوشتخوارانی مثل کفتار، شیر، گرگ و پلنگ نبوده و در دوره پارینه‌سنگی یعنی پیش از 40هزار سال قبل انسان‌های شکارگر_گردآور از غار به‌صورت گذری استفاده کرده‌اند.»
بیگلری گفت: «برای نخستین بار سفال‌های دوره نوسنگی در غار پیدا شده است که نشان می‌دهد در این دوره احتمالا دامداران کوچروی که از مراتع کوه قاضی‌وند برای چرای گله‌های خود استفاده می‌کردند غار برایشان به‌عنوان پناهگاه موقت یا حتی آغل بوده است.»
او به نتایج بررسی های باستانشناسی اشاره کرد که طی آن چندین غار و پناهگاه و یک کارگاه ساخت ابزار سنگی در اطراف غار وزمه شناسایی شدند.
این باستان‌شناس اظهار امیدواری کرد که با تکمیل مطالعات آزمایشگاهی نتایج این پژوهش‌های جدید در قالب مقالات تخصصی در سطح ملی و بین‌المللی ارائه شوند.
به گفته مرجان مشکور باستان جانورشناس در این کاوش‌ها علاوه بر بقایای درندگانی چون خرس، کفتار، گرگ، روباه و همچنین علفخوارانی مثل گاو وحشی، اسب وحشی و گوزن، بقایای دو گونه منقرض شده یعنی شیر و کرگدن یافت شده است که نشان می‌دهد این دو گونه در طی پلیستوسن جدید یعنی بین 70 تا 11هزار سال پیش در دشت اسلام‌آباد غرب می‌زیستند.
هفتمین فصل کاوش باستانشناسی محوطه فیض‌آباد آران و بیدگل
رضا نوری شادمهانی استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه کاشان نیز به‌بیان مختصری از هفتمین فصل کاوش باستانشناسی محوطه فیض‌آباد آران و بیدگل که به سرپرستی او با همکاری محسن جاوری استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه کاشان انجام شده است، پرداخت.
او با بیان اینکه در فصل هفتم کاوش محوطه فیض‌آباد، دو ترانشه در تداوم کاوش‌های پیشین، یکی در غرب عمارت شاه‌نشین و یک ترانشه در نقطه تماس ارگ با بخش شارستان و در ادامه کاوش ترانشه D9 فصل ششم ایجاد شد، گفت: «اولی چنانچه پیش‌بینی می‌شد بقایایی از یک ورودی از عصر ایلخانی و دومی فضایی در زیر لایه ایلخانی را آَشکار می‌ساخت.»
نوری شادمهانی با بیان اینکه شاید بتوان پس از خواناسازی سکه کشف‌شده از درون تنور، گاهنگاری دقیقتر از این فضا ارائه کرد، افزود: «ترانشه سوم اما در نزدیکی امام‌زاده سلیمانیه، با این امید که بتوانیم بخشی از گورستان شهر را آفتابی کنیم، ایجاد شد.»
این باستان شناس اظهار کرد: «در این ترانشه به‌غیر از تنور و آن هم از سده‌های متأخر، سازه‌ای دیگر بهدست نیامد، شاید در سال‌های سپسین با گمانه‌زنی در داخل صحن امام‌زاده و محیط پیرامون آن بتوانیم به گورستان تاریخی این شهر هم دست پیدا کنیم.»
چهارمین فصل کاوش در بنای جهانگیر ایلام
درادامه این نشست تخصصی چهارمین فصل کاوش در بنای جهانگیر ایلام توسط لیلا خسروی سرپرست هیئت باستانشناسی ارایه شد.
او با اشاره به اینکه در این فصل از کاوش چند نکته قابل توجه محرز شد، اعلام کرد: «نخست اینکه محوطه جهانگیر در دوران اشکانی مورد توجه قرار گرفته و پس از آن در دوران ساسانی مجموعه بناهایی به‌ویژه در بخش مرکزی آن احداث می‌شود.»
خسروی خاطرنشان کرد: «همچنین آزمایش‌های سالیابی روی آثار بهدست آمده از فصول قبل، همگی تاریخ اواخر دوران ساسانی را برای جهانگیر تأیید می‌کرد اما پیدا شدن سکه نقره شاپور دوم در این فصل از کاوش، نشان می‌دهد که احتمالا حیات در بنا از اواسط دوران ساسانی شروع و تا قرون نخستین اسلامی ادامه داشته و پس از آن مورد استفاده عشایر قرار گرفته است.»
او با بیان اینکه در این بنا سه فاز معماری قابل تشخیص است، اضافه کرد: «با توجه به یافته‌ها می‌توان ادعا کرد که جهانگیر برای نیازهای رسمی طراحی شده است و می‌تواند در میان انواع کاخ‌های این دوران به‌عنوان یک اقامتگاه ییلاقی اعیانی با کارکرد تشریفاتی_مسکونی مطرح باشد.»
این باستان شناس بیان کرد: «با شناخت بهتر کیفیت و عرصه‌های مختلف زندگی ساسانیان که بنای جهانگیر یک نمونه از آن‌هاست، می‌توانیم ارزیابی بهتری از آثار این دوره به‌ویژه در محدوده غرب امپراتوری ساسانی داشته باشیم، پلان معماری ساسانی تا عصر ما نیز همچنان در معماری غرب ایران پایدار مانده است.»
انتهای پیام/
