استان زنجان دارای آثار مهم و تاریخی است که هر یک از آن‌ها دارای ارزش بالا و قدمت تاریخی است. بازار تاریخی و بزرگ شهر زنجان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی استان است که چشم هر بیننده‌ای نوازش و لب هر گردشگری و بازدیدکننده‌ای را به تحسین وادار می‌کند. یکی از جاذبه‌های گردشگری بازار زنجان، سرای ناصری است که بیش از ۹۰ درصد آن تاکنون مرمت‌شده و موزه، فضای پذیرایی و حجره‌های صنایع‌دستی، فضاهای پیش‌بینی‌شده در آن هستند.
سرای ناصری زنجان در راسته‌بازار بالا قرارگرفته است. در ضلع شرقی آن سرای حاج ابراهیم و در ضلع غربی سرای بهجت قرار دارد؛ که دارای سه در ورودی که یک در آن راسته‌بازار بالا و دو در دیگر آن به کوچه حاج ابراهیم باز می‌شود؛ و به سرای دالان دراز معروف است.
به‌طورکلی اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق مغازه‌ها، حجرها و انبارهای موجود در بازار استیجاری و یا وقفی است. سرای ناصری زنجان (اوزون دالان) به مساحت ۳هزار مترمربع و با داشتن دو حیاط و یک دالان در دو طبقه همکف و زیرزمین بنا شده است. در قسمت میانی این سرا یک آب‌انبار وجود دارد. این بنا نیز با توجه به تاریخ و نحوه ساخت و مقایسه آن با سراها و بناهای هم‌دوره در دوران قاجاریه ساخته‌شده است. سرای ناصریه دارای ۵۷ حجره و مغازه است و با داشتن حیاطی مشجر، یکی از زیباترین بخش‌های بازار سنتی زنجان به شمار می‌رود.
اظهارات کسبه سرا، تاریخی که در سر در این بنا وجود دارد مربوط به زمان ساخت این سرا نیست و سرای ناصری را می‌توان در ردیف بناهای پیشینه‌ی تاریخی هم‌زمان با مجموعه تاریخی بازار دانست طبق. بلکه در این سال ۱۳۴۵ هجری قمری (۱۳۰۵ هجری شمسی) این سرا مرمت و بازسازی‌شده اما این سرا در سال ۱۳۲۱ هجری قمری (۱۲۸۲ هجری شمسی) ساخته‌شده است. این سرا به‌منظور مرکز تجارت و مبادله کالا بناشده و از همان سال‌های اولیه ساخت تاکنون محل تجارت باقی مانده است.
سرای ناصری به‌لحاظ کاربری یکی از کاروانسراهای فعال اقتصادی است و تخصص حجره‌داران آن در خریدوفروش قالی موسوم به «افشار» است که مشتری بیشتر آن‌ها در شهرهای بن و فرانکفورت در کشور آلمان است، هم اکنون این سرا توسط بخش خصوصی اداره می‌شود.
باغ‌موزه گیاهان دارویی در قلب بازار زنجان و در سرای ناصری واقع‌شده است، این موزه در دو قسمت فضای بسته و باز در ۷۵۰ مترمربع احداث‌شده است. این موزه شامل چهار بخش موزه گیاهان دارویی، فروشگاه مرتبط با اقلام مصرفی گیاهان دارویی، نوشینه سرا و لابراتوار تحقیقاتی است. در حال حاضر موزه گیاهان دارویی باوجود ۱۵۰ نوع گیاه دارویی و نوشینه سرا در فضای باز با سرو ۳۰ نوع شربت و ۵۰ نوع دم‌نوش گیاهی در خدمت بازدیدکنندگان و گردشگران است. این موزه قابلیت بازدید برای عموم را دارد.
موزه تخصصی گیاهان دارویی و معطر زنجان از شهریور سال ۱۳۹۸ فعالیت خود را باهدف ارتقای سطح علمی در حوزه گیاهان دارویی، طب ایرانی و آشنایی با گیاهان معطر آغاز کرد. این باغ‌موزه توانست با تلاش مداوم در داخل کشور اقدام به جمع‌آوری نمونه‌های نادری از گیاهان دارویی مختلف کند. در حال حاضر بیش از ۱۵۰ نوع نمونه در این موزه نگهداری و به فروش می‌رسد.
انتهای پیام/
