کوه چرخه و دارهنه یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان نطنز است. این منطقه منحصربه‌فرد که مبنای مطالعات دیرینه‌شناسی، زمین‌شناسی و ژئوتکنیک در دانشکده‌های جغرافیای طبیعی و زمین‌شناسی قرارگرفته است، یکی از نادرترین سازه‌های طبیعی است که قدمت آن به میلیون‌ها سال پیش (الیگوسن و میوسن) می‌رسد.
ارزش وجودی این کوه به دلیل چشم‌انداز، شکل خاص و چین‌خوردگی طبیعی که منطقه دارد، است و از معدود مناطقی به‌شمار می‌رود که دوره‌های مختلف زمین‌شناسی در آن به‌وضوح قابل مشاهده است. جنس لایه‌های موجود قسمت زیر آذرین و لایه‌های فوقانی رسوبی است. تنوع سیستم فرسایش چون مارن‌ها و آهک‌ها نشان‌دهنده پیشروی و پس‌روی دری‌ها در دوره‌های الیگوسن و میوسن در این نقطه است.
این رشته‌کوه یکی از محل‌های انباشته شدن مواد طبیعی (نهشته) مهم قم است که برش چینه‌شناسی آن بیانگر این است که این نقطه یکی از سالم‌ترین و کامل‌ترین بخش‌های برجای‌مانده از این سازند هست. (به‌طورکلی "سازند" به مجموع لایه‌هایی گفته می‌شود که دارای ترکیب سنگ‌شناسی مشخص بوده و در سطح نسبتاً وسیعی گسترش و امتداد داشته، حدفاصل آن با لایه‌های زیرین و بالایی کاملاً مشخص باشد، همچنین زمان رسوب‌گذاری در طول امتداد آن یکسان و قابل نقشه‌برداری باشد.)
سازند در این برش با حدود 7متر ضخامت عمدتاً از سنگ‌آهک، سنگ‌آهک ماسه‌ای، مارن و شیل تشکیل شده است. از قله‌های معروف این رشته‌کوه، می‌توان به قله‌های چولوک و دارهنه و چرخه اشاره کرد. در فرهنگ عامیانه مردم بومی منطقه از این کوه با دامن چین‌دار رقصان تعبیر می‌شود که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد و نوع ترکیبات رسوبی و داشتن فسیل و سنگواره می‌تواند سایت آموزشی ویژه‌ای برای محققان، معلمان و دانشجویان رشته زمین‌شناسی و گردشگران طبیعی باشد.
از دیگر دلایل ارزشمندی کوه چرخه می‌توان به وجود فسیل‌ها اشاره کرد. فسیل‌های گیاهی و جانوری، نشانه‌هایی بی‌همتا، بسیار حساس و شكننده از شرایط جغرافیایی و زمین‌شناسی گذشته هستند. مکان‌های دارای فسیل، به‌دلیل فرسایش عادی و فعالیت‌های انسانی مانند ساخت‌وساز، معدن‌کاری و جاده‌سازی در معرض نابودی قرار دارند و در صورت تخریب یا نابودی، قابل احیا نخواهند بود، که این موضوع‌های مطروحه تهدیدی جدی برای این محوطه ارزشمند نیز محسوب می‌شوند.
پراکنش فسیل‌ها در غالب این محدوده وجود دارد، به همین دلیل انباشت و تراکم فسیل‌ها در این منطقه غالباً در جنوب چرخه و شمال غرب دارهنه است. فسیل‌های قابل مشاهده در بررسی‌های سطحی غالباً از نوع بقایای حقیقی بوده و تاکنون نمونه فسیل‌های اثری دیده نشده است.
طبیعت زیبا و بکر در کوه چرخه و دارهنه سبب ایجاد محیطی بسیار مساعد و مناسب برای رونق گردشگری شده، به‌نحوی‌که وجود انواع فسیل‌ها به همراه ساختار زمین‌شناسی و گونه‌های خاص گیاهی و جانوری و نمونه‌های فراوان دیگر که هرکدام خود دنیایی از زیبای و قدرت بی‌انتهای خالق یکتا است، به زیبایی این اثر می‌افزاید.
بی‌تردید وجود این آثار طبیعی در کنار جاذبه‌های تاریخی و معماری در باغ شهر تاریخی نطنز، تأثیر فراوانی در جذب و رونق گردشگری و اقتصاد منطقه دارد.
پس از انتشار اخباری مبنی بر پیگیری اخذ مجوز فعالیت چند معدن جدید در این طبیعت بی‌نظیر، اعتراضات و نگرانی‌های مردم در نطنز به اوج خود رسید، همین موضوع موجب اعتراض و نگرانی در بین مردم نطنز شد که مبادا بلایی که بر سر کوه‌های کرکس نطنز که روزگاری نشان از صلابت این دیار داشت، بر سر کوه چرخه و دارهند هم بیاید. لذا دوستداران میراث‌فرهنگی در کنار مردم نطنز و به همراه مسئولان این شهرستان اعتراض خود را اعلام و مردم با تشکیل زنجیره انسانی در اطراف این کوه زیبا مخالفت جدی خود را با هرگونه فعالیت معدن در مجموعه کوه چرخه اعلام کردند.
با توجه به ارزش‌های خاص طبیعی و منظر ارزشمند این محدوده، واحد ثبت آثار طبیعی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان با همراهی تعدادی از علاقه‌مندان و دلسوزان آثار تاریخی و طبیعی نطنز نسبت به بررسی و مستندنگاری آن اقدام کرد، که خوشبختانه پرونده این اثر در جلسه اخیر شورای ثبت طبیعی در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مطرح و با رأی قاطع اعضای شورای ثبت، تائید و تصویب شد.
بعد از انتشار این خبر بود که مردم نطنز، شادمان از ثبت ملی در فضای مجازی شادی خود را نشان دادند و خاطرشان آسوده شد که حالا دیگر دست معدن‌داران به کوه‌های زیبا و پررمز و راز چرخه و دارهنه نطنز که دارای فسیل‌های چند میلیون ساله است، نخواهد رسید، همچون کرکسی که زخم معادن بر تن بی‌جانش، رمق از آن گرفته و بخش‌هایی از آن را در محدوده طرق، اوره و کمجان دچار آسیب بسیار کرده و حال مردم نگران نابودی کامل و حذف آن از پهنه گیتی هستند و تلاش می‌کنند تا همچون این کوه زیبا تن بی‌جان کرکس را نیز نجات دهند.
انتهای پیام/
