میراث آریا: این سنگ نوشته باارزش مربوط به میر معصوم بکری از سادات خراسان که از تاریخ‌نگاران مشهور گورکانیان هند بوده و از سوی اکبرشاه به ایران و دربار شاه عباس مامور می‌شود. مهمترین اثر او تاریخ معصومی است که آن را به اکبرشاه گورکانی هند هدیه داد. این شخص در سفرهای خود در ایران یادگارهای سنگ نوشته از خود به جای گذاشته که در اصفهان، کاشان، یزد و سلطانیه است. این سنگ نوشته باارزش در تربت خانه گنبد سلطانیه نگهداری می‌شود و به شماره ۱۰۲۳ مورخ ۸/۱۲/۱۳۹۶ در فهرست آثار ملی منقول ثبت گردید. 

متن این سنگ نوشته از جنس مرمردر ۵ سطر به خط و بصورت مسطح نستعلیق شده است. 

سطر ۱-دیدم چغدی نشسته درصبح پگاه بر کنگره مقبره شروان شاه 

سطر۲-فریادکنان زروی عبرت می‌گفت کوآن همه حشمت وکجا آن همه جاه

سطر۳-بتاریخ سنه ۱۰۱۲ که نزد شاه اقلیم گیر شاه عباس از هندبرسالت

سطر۴-آمده بود اینجارسید. قایله وراقمه معصوم الترمذی ابا"

سطر۵-السبزواری اما «والبکری موطنا» والنامی تخلصا"

 

معرفی شخصیت میر معصوم بکری: 

میر معصوم بکری (۹۴۴-۱۰۱۹ه ق /۱۵۳۸-۱۶۱۱۰م) پسرمیر سیدصفایی از سادات ترمذ خراسان است که وی سه پشت سکونت قندهار را اختیار کرده است. او سپس به دربار اکبر شاه راه یافت و در سال ۱۰۱۱ ه.ق با لقب امین الملکی از جانب اکبر شاه به ایران امد و در سال ۱۰۱۲ در هنگامی که شاه عباس قلعه ایروان را در محاصره داشت بملازمت رسید و نامه اکبر شاه را با تحف و هدایایی که همراهآورده بود تسلیم شاه عباس کرد و شاه صفوی در بزرگداشت او مبالغه بسیار کرد. میر معصوم طبعی جامع و متنوع داشت و بعلاوه سربازی شجاع و بی‌باک، طبیبی ماهر و سیاحی جهاندیده و کتیبه نویسی خوش خط و شاعری برجسته و مورخی امین بوده و در هر فن آثار خود را بر صفحه هستی گذاشته است.

 

میر معصوم غالباً جمیع ممالک که در قلمرو اکبرشاه بود دیده و گویند همیشه یک عده سنگتراشان وخوشنویسان ماهر با خود میداشت و خود نیز کتیبه نویسی بالا دست بود چنانچه صاحب ذخیره الخوانین گوید: از ابتدای ابروان و نخشوان و تبریز و اصفهان تا قندهار و کابل و کشمیر و هندوستان و… هرجا رسیده از اشعار خود نوشته و بر سنگ کنده یادگاری گذاشت، چنانچه بر دروازه قلعه اکبر آباد و مسجد جامع فتح‌پور سیکری و…ذوق عمارت بسیار داشت و در اکثر جاها مساجد و سراها و رباط‌ها و پل‌ها و چاه‌ها بنا نهاده، خصوصاًدر شهر سکهر که وطن اوست. او از تاریخ نگاران مهم دوره اکبر شاه گورکانی در سند است بعدازفتح دکن در سنه ۱۰۱۰میر معصوم از سوی اکبرشاه به حجابت ایران مامور شد که به فرط فراست و کاردانی مورد الطاف شاه عباس صفوی (۱۰۳۸-۹۸۵) گردید و در سنه ۱۰۱۳ از آنجا مراجعت نمود.

 

میر معصوم شاعری خوشگو بوده و تخلص نامی داشته است. این مرد مومن هر ۱۷۰ کیلومتری که منزل می‌کرده یادبودی سنگی از خود به جای می‌گذاشت. بدین ترتیب کسی که از هرات به ایروان رفته و از راه کوهک بازگشته بایستی ۲۵ سنگ نوشته از خود در شهرهای مشهد، نیشابور، سبزوار، کاشان، قم، ری، قزوین، زنجان، تبریز، اردبیل، اصفهان، یزد، ماهان و سراوان به یادگار گذاشته است. متن کلیه سنگ نوشته‌های میر معصوم نامی بکری در مضمون و محتوا بسیارشبیه بهم بوده فقط در تاریخ آن‌ها تفاوت دارد.

 

انتهای پیام/