تاب‌آوری میراث در بستر بحران‌ها؛ صیانت از فرهنگ، وظیفه‌ای جهانی

هر ساله، ۱۸ آوریل برابر با ۲۹ فروردین، از سوی شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) به عنوان روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی گرامی داشته می‌شود. شعار جهانی این روز در سال جاری «میراث در معرض بحران‌ها و درگیری‌ها – آمادگی و یادگیری از ۶۰ سال فعالیت» است.

علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور نوشت: ایکوموس از تمامی کشورهای عضو خواسته است با برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات مؤثر، سطح آگاهی جامعه جهانی نسبت به لزوم شناخت، حفاظت و پاسداری از میراث فرهنگی و تاریخی را ارتقا بخشند.

در همین راستا، معاونت میراث‌فرهنگی کشور با سرلوحه قرار دادن شعار ملی «تاب‌آوری آثار تاریخی در برابر بحران‌ها»، مجموعه‌ای از برنامه‌های هدفمند را در سراسر کشور تدارک دیده است؛ از جمله برگزاری بیش از ۵۰ نشست علمی-پژوهشی، اجرای مانورهای مدیریت بحران در بناهای تاریخی، بازدید رایگان علاقه‌مندان از آثار تاریخی و نیز برگزاری تورهای تخصصی برای آشنایی هرچه بهتر عموم با میراث فرهنگی.

صیانت از میراث فرهنگی، تاریخی و تمدنی، وظیفه‌ای فراتر از اقدامات یک نهاد یا وزارتخانه است؛ این مأموریتی عمومی و مشارکتی است که همت، برنامه‌ریزی و عزم مشترک حاکمیت، دولت، نهادهای مدنی و عموم شهروندان را می‌طلبد.

ماریو بارگاس یوسا، نویسنده نامدار و برنده جایزه نوبل که چندی پیش در ۸۹ سالگی چشم از جهان فروبست، در یکی از واپسین آثار خود می‌نویسد:

«در روزگاری که بیش از هر زمان دیگر درباره فرهنگ مقاله، نظریه و تحلیل داریم، چرا فرهنگ در لبه زوال ایستاده است؟»

پاسخ‌های گوناگونی به این پرسش داده شده است، اما وجه مشترک اغلب تحلیل‌ها تأکید بر آغاز آموزش فرهنگ از خاستگاه‌های سنتی آن یعنی خانواده، دین (مسجد/کلیسا) و مدرسه است.

اگر می‌خواهیم از ۸۵۶ موزه فعال کشور، ۲۸ اثر ثبت جهانی ملموس و طبیعی (در قالب ۱۰۷ سایت)، ۲۶ میراث ناملموس ثبت جهانی، و ۴۳ هزار اثر ثبت‌شده ملی از مجموع یک میلیون اثر واجد ارزش، حفاظت کنیم که شامل:
۱۴٬۷۷۷ بنای تاریخی،
۱۹٬۶۳۷ تپه و محوطه باستانی،
۲٬۵۹۴ اثر منقول،
۱٬۱۵۴ اثر طبیعی
و ۳٬۰۵۶ میراث ناملموس است
باید اقدامات بنیادینی صورت گیرد:

تغییر رویکرد حکمرانی کشور و قرار گرفتن میراث فرهنگی در اولویت‌های اصلی؛

ارتقای سواد میراثی جامعه و تبدیل آن به بخشی از فرهنگ عمومی؛

آغاز آموزش میراث فرهنگی از مقطع مدرسه و تداوم آن در دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها؛

تخصیص بودجه، امکانات و زیرساخت‌های کافی؛

تقویت منابع انسانی و پشتیبانی تخصصی؛

و راه‌اندازی نهضتی بزرگ در مردمی‌سازی حفاظت از میراث، نظیر آن‌چه در قالب «انجمن خیرین میراث فرهنگی» در دو سال گذشته آغاز شده و امیدآفرین بوده است.

ایران عزیز، با بیش از هفت‌هزار سال تاریخ مکتوب و حضور انسان در جای‌جای سرزمینش، میراث‌دار تمدنی است که در مقاطعی از تاریخ، ۴۴ کشور امروزی در قلمرو آن قرار داشته‌اند.

امروز، ایران در ثبت میراث جهانی ملموس و طبیعی، در میان ده کشور نخست جهان و در میراث ناملموس، در جمع چهار کشور برتر قرار دارد.

قواره‌ میراث فرهنگی ایران، به‌راستی بزرگ است و چنین باید دیده شود.

انتهای پیام/

کد خبر 1404012903742
دبیر مهدی نورعلی

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha