به گزارش میراث آریا، توربافی، گیوه‌دوزی، برک‌بافی، تولید پارچه مله، سفره آردی و ... تا چند سال قبل در طاقچه خاطرات مادران و پدران پا به سن گذاشته خراسان جنوبی بود. از برخی، اثر چندانی باقی نبود مگر در صندوقچه مادربزرگ‌ها که آن را به یادگار از مادران خود داشتند، تا این که قابلیت‌های بی‌نظیر این دستبافته‌ها سبب شد در فهرست احیای دوباره قرار گیرد و به مدد تجربه گذشتگان، افراد زیادی پشت دار بافت آن قرار گرفتند اما با وجود این، مشکلات مختلفی پیش روی این هنرمندان است. بازاریابی و فروش، تامین مواد اولیه ارزان و ... از دغدغه‌های آنان است که نیاز به چاره اندیشی دارد. سفره آردی از محصولاتی است که در گذشته به صورت سفید و با همین کاربرد تولید می‌شد اما در سال‌های گذشته به همت بانویی از قاین که چند نشان ملی در فهرست افتخارهای خود دارد احیا و کاربری های متفاوت برای آن تعریف شده است.دارنده نشان ملی بافت سفره آردی که 105 نفر را آموزش داده است، میگوید: «نمی توان روی بازار حساب کرد، ماهانه حدود 600 هزار تومان درآمد دارم و فقط فروش نمایشگاهی خوب و در حد چند میلیون تومان است و فروش سالانه را به 12 میلیون تومان می‌رساند.»
زهرا افشاری با اشاره به تولید حدود 70 سفره آردی آماده فروش اما بدون مشتری اشاره میکند و ادامه میدهد: «این دست بافته بیشتر در نمایشگاه‌ها فروش دارد اما برای حضور در همه نمایشگاه ها اطلاعرسانی نمی‌شود. او تاکید میکند که به وام نیاز دارد اما به دلیل فعالیت همسرش در رنگرزی سنتی فقط یک نوبت وام به آن‌ها پرداخت شده است.»
هنر ناشناخته و نبود بازار
پخل‌بافی از صنایعدستی احیا شده در عشق آباد طبس است که ماده اصلی آن را ساقه گندم تشکیل میدهد و به وسیله آن انواع سبد، شکلات‌خوری، آجیل خوری، گلدان و ... ساخته میشود.
فهیمه بخشی پور که از سال 94 وارد کار پخل‌بافی شده‌است، از ناشناخته ماندن این هنر ناراحت است و میگوید: «پخل‌بافی، برای معرفی در بازارهای داخلی و خارجی، نیاز به حمایت و پشتوانه دارد. موضوع دیگری که این هنرمند را میرنجاند، نبود بازار و مشتری است این که همه می‌بینند و می‌پسندند اما خرید کم است به ویژه در استان که رغبت به خرید و بضاعت مردم پایین است. او به همین دلیل درصدد یافتن فروشندگانی است که تولیدات خود را برای آن ها ارسال کند نه این که در نمایشگاه‌ها دنبال فروش آن باشد.»
او که خود را برای حضور در نمایشگاه بهمن در تهران آماده میکند، میگوید: «چون بازار فروش نیست تولید زیاد، توجیه ندارد و نمیتواند همه وقت و سرمایه خود را برای این کار بگذارد، بنابراین به کار در رشته‌های پر فروش‌تر مانند سفال و قلم‌زنی روی مس در کنار پخل‌بافی فکر میکند.»
او ادامه می دهد: «فرصت حضور در نمایشگاه‌های خارجی و پر فروش برای او و مجموعه‌اش پیش نمی‌آید و به تنهایی هم امکان تامین هزینه‌ها را ندارد.»
قیمت تمام شده بالا
بَرَک بافی مود از دیگر صنایعی است که طی چند سال اخیر، جان تازه‌ای گرفته است و ماده اصلی این هنر را کُرک بز تشکیل میدهد. بانوی فعال واحیاگر بَرَک مود که اولین کارگاه را راه‌اندازی کرده و 50 نفر را آموزش داده است، میگوید: «همه مراحل تولید این پارچه با دست انجام میشود و به همین دلیل قیمت تمام شده آن زیاد است و برای دوخت انواع جلیقه، کت، پالتو، شال سر، لباس گرم و ... کاربرد دارد و بیشترین استقبال از این پارچه توسط گردشگران خارجی، دامدار و کشاورز است.»
زهرا همت پور تاکید می کند: «با این که فروش در نمایشگاه‌ها خوب است اما این پارچهها کمتر فروخته میشود چون قیمت زیادی دارد. بنابراین باید فعالان به ادامه کار تشویق شوند وگرنه دنبال کاری میروند که زودتر به نتیجه برسد.»
به گفته او، تولید بَرَک به تنهایی در توان یک نفر نیست و زود به نتیجه نمی‌رسد از سویی باید منتظر ماند تا کم کم توسعه یابد زیرا بازار برک، مانند حوله نیست البته اگر فروش باشد، کار پر درآمدی است. او با اشاره به این که از فروردین، مواد اولیه‌ای که با قیمت گران، خریده روی دستش مانده است و حالا با افت قیمت آن، تولید ضرر دارد، میگوید: «در مجموع فروش برک، 50 به 50 است و برای کاهش قیمت، باید برخی مراحل تولید ماشینی شود تا سرعت عمل بیشتر و هزینه کم شود.»
اقدام در حد اختیارها
معاون صنایعدستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری هم میگوید: «هر رشته ای بعد از احیا در اختیار صنعتگران و تعاونیهایشان است و بخش اداری برای آموزش و تکمیل آن اقدام میکند البته راه اندازی بازارچه صنایعدستی، اعطای تسهیلات و ... پیگیری و عملی میشود تا هنرمندان تولید خود را افزایش بدهند.»
عباس زاده به ایجاد تنوع و طراحی در تولید توصیه و اظهار میکند که بخش دولتی نمیتواند برای تامین مواد اولیه اقدام کند، هر چند برای تامین سوخت و نخ پیگیری میکند.
به گفته او، برای معرفی صنایعدستی در قالب بروشور و کتابچهها کار میشود که البته بیشتر مناسبتی و فصلی است و متاسفانه اعتبار خاصی برای چاپ کتابچه صنایعدستی نیست اما برای معرفی در فضای مجازی، تولید اپلیکیشن و ... کار شده است و هنرمندان نیز در این باره فعال شدهاند.
او برای بازاریابی و فروش هم حضور هنرمندان در نمایشگاه و بازارچه و فروش اینترنتی را مطرح و اضافه میکند: «برای رونق هر رشته، باید تعداد صنعتگران و علاقهمندان زیاد باشد و شاید در مورد برک و نمد به دلیل هزینه بالای تولید این طور نباشد اما بعد از پارچهبافی سنتی در استان، گوهر تراشی بیشترین استقبال را دارد.»
گزارش از : زهرا قاسمی
انتهای پیام/
