سیاه چادر از موی بز در دو نوع تابستانی و زمستانی توسط زنان عشایر بافته می‌شود، وزن و اندازه مناسب آن برای حمل و نقل آسان توسط چهار پایان در ایل راه‌های سخت گذر و کوهستانی و سهولت بر پا ساختن و جمع آوری آن از ویژگی‌های این مسکن سیار عشایر است.
سیاه چادر با ویژگی خاصی که دارد سال‌های سال به یک صورت و طرح باقی مانده و به نظر می‌رسد که اوج این هنر در مراحل اولیه اختراع قرار دارد و این محصول برای پوشش سرپناه جامعه عشایری استفاده می‌شود
این خانه‌های سیار در مدت زمان كوتاهی برپا شده و به راحتی برچیده می‌شود. كار چیدن موی بز برای بافتن سیاه چادر توسط مردان انجام می‌شود و زنان آن ها را می‌شویند و می ریسند و می‌بافند.
آن چه باعث ترجیح موی بز بر پشم گوسفند می‌شود، خاصیت موی بز است كه الیاف بافته‌ی ان در اثر رطوبت قطور‌تر شده و از نفوذ آب باران به داخل سیاه چادر جلوگیری می‌كند و در فصل گرما الیاف نازک می‌شوند و عبور هوا امكان‌پذیر می‌شود.
سیاه چادر را از موی بز می‌بافند، استفاده از موی بز خاصیت جالبی در در سیاه چادر ایجاد می‌کند و در حالت عادی دارای سوراخ و منفذهای بسیاری بوده که در تابستان عبور هوا از این منافذ سبب می‌شود هوای درون آن خنک و مطبوع بماند ولی با بارش باران با جذب رطوبت اندکی این منافذ خود به خود بسته شده و از ورود باران به درون آن جلوگیری می‌شود.
داریوش بهروزی‌کارشناس صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد در این‌باره می گوید: «فرایند تهیه «بند» برای بافت سیاه چادر یک فرایند دسته جمعی و شاد است. ولی مهمترین دستاورد آن مشارکت اجتماعی است چرا که علاوه بر آموختن نساجی بومی ، با ساده ترین امکانات محصولات با ارزشی تولید می شود.»
او با اشاره به مراحل تهیه سیاه چادر در بین عشایر کهگیلویه و بویراحمد،گفت: «روش تولید سیاه چادر بدین صورت است که ابتدا تارهای چله را در روی زمین و در فضای باز دراز کرده و شروع به بافت می کنند،تکنیک بافت سیاه چادر از نوع ساده ترین و ابتدایی ترین دست بافته ها است، ولی به خاطر استفاده از موی بز به عنوان مواد اولیه، بالاترین کارآیی و کاربُرد برای چادر عشایر را دارد.»
بهروزی تصریح کرد: «سیاه چادر در ابتدا به طول حدود 10 متر و عرض نیم متر بافته می شود و از به هم دوختن تعدادی از آن، سیاه چادر یا سقف چادر عشایر تهیه می‌شود.»
کارشناس صنایع دستی در استان کهگیلویه و بویراحمد افزود: «هر سیاه چادر از چند لت تشکیل می‌شود و هر لت نواری بافته شده از موی بز سیاه است، در حقیقت لت تکه‌ای از سیاه چادر است که زنان لت‌ها را که به شکل یک نوار بافته شده‌اند را به وسیله دستگاهی سنتی در محل زندگی خود می‌بافند.عرض لت40 تا 60 سانتی متر است و طول آن گاه 6، 10 یا 15 متر است.»
بهروزی اظهار کرد: «زنان پس از بافتن «لت»ها آنها را از دو طرف به هم می‌دوزند تا کم کم به شکل سیاه چادر در آید.»
معاون صنایع دستی اداره كل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی كهگیلویه وبویراحمد نیز در خصوص احیای هنر سیاه چادر بافی در استان گفت: «15رشته فراموش شده صنایع دستی این استان با پرداخت تسهیلات یا آموزش و حمایت از ابتدای دولت یازدهم تاكنون احیا شده است.»
پریسا راد افزود: «نی چیت بافی، گچمه بافی، سیاه چادر بافی، البسه محلی، سبد بافی، چرم دوزی دستی و جاجیم بافی از رشته‌های احیا شده صنایع دستی كهگیلویه و بویراحمد است.»
او تصریح کرد: «با پرداخت تهسیلات ارزان قیمت به یکی از هنرمندان استان توانسته با مشارکت 12 نفر از اعضای خانواده خود در روستای مهد كهگیلویه در جنوب استان كهگیلویه و بویراحمد هنر نی چیت بافی و سیاه چادر بافی را احیا و با پشتكار و فعالیت شبانه روزی در روستای محل زندگی خود اشتغالزایی را برای مردم روستا فراهم کند.»
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کهگیلویه و بویراحمد،گفت: «خانواده علی مراد حق شناس با استفاده از توانمندی و شعار یك خانه یك كارخانه، محل زندگی خود را به كارگاه تولیدی سیاه چادر بافی تبدیل كردند.»
گزارش: علی اکبر پاک
انتهای پیام/
