بوعلی سینا از دربار اصفهان تا پناه در قلب جغرافیای بختیاری در ایذه

شیخ‌الرئیس بوعلی سینا یکی از شناخته شده ترین چهره‌های علمی جهان اسلام است که برای مدتی به همراه برخی از نزدیکان خود در شهر ایذه در خوزستان سکونت داشته و این منطقه را به‌عنوان پناهگاه امن انتخاب کرده بود.

بهنام رضایی مالمیر، کارشناس ارشد تاریخ ایران در یادداشتی نوشت: کمتر کسی در دنیا و بخصوص در جهان اسلام را می‌توان سراغ گرفت که نام بوعلی سینا را نشنیده و از مقام علمی او آگاهی نداشته باشد.

نام کامل او ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا است و به‌واسطه دانش او در علوم مختلف او را همه‌چیزدان و به‌خصوص پدر علم پزشکی می‌دانند. این دانشمند بزرگ در سال ۳۷۰ قرن چهارم هجری قمری در روستایی به نام خرمیثن در حوالی بخارا که مرکز حکومت سامانیان بود به دنیا آمد. نام او در زبان‌های لاتین مشهور به Avicenna است. پدر او عبدالله از اهالی بلخ و مادرش ستاره اهل روستایی در افشنه بود. بوعلی سینا در دوران حیات علمی و زندگی پر از فراز و نشیب خود مناطق و شهرهای بسیاری را در نوردید. یکی از این شهرها، شهر ایذه در استان خوزستان است.

 دوران وزارت بوعلی سینا در دربار شمس الدوله دیلمی را باید از سال های  مهم حیات بوعلی سینا به‌حساب آورد. بوعلی سینا پس از ۹ سال زندگی و وزارت، در پی مرگ شمس الدوله دیگر قصدی بر ماندن در دربار نداشت و به درخواست سماء الدوله فرزند و جانشین شمس الدوله پاسخ رد می‌دهد. مکاتبات بوعلی سینا با علاءالدوله حاکم اصفهان و دشمنی‌های عریان تاج المُلک در نبود شمس الدوله و اوج‌گیری اختلافات و نسبت دادن اتهامات مالی باعث می‌شود تا سماء الدوله او را به جرم خیانت به زندان قلعه مَزَلقان بیندازد.

 با توجه به این موضوع که در برخی از منابع نام زندان بوعلی سینا را «فرد جان در ناحیه فراهان اراک» آورده‌اند، این زندان نمی‌تواند محل صحیح حبس بوعلی سینا باشد و تحقیقات انجام شده و موقعیت جغرافیایی و خوشی آب و هوای زندان مزلقان و اصرار بوعلی سینا در ماندن در زندان و ادامه کار نوشتن، به ما می‌گوید که محل صحیح زندان مزلقان است.

بوعلی سینا پس از رهایی از زندان، همدان را به‌قصد اصفهان ترک می‌کند. در سال 4۱۴ هجری قمری وارد دربار علاء‌الدوله می‌شود و به مدت ۱۲ سال در اصفهان ساکن می‌شود و در سایه حمایت‌های حاکم اصفهان است که نوشتن کتاب شفا را به پایان می‌رساند.

 بوعلی سینا در دوران اسکانش در دربار اصفهان در معیت علاء‌الدوله در جنگ‌های بسیاری شرکت می‌کند. در یکی از همین جنگ‌ها که در نزدیکی بروجرد امروزی میان سپاهیان علاءالدوله و مسعود غزنوی روی می‌دهد و به شکست علاءالدوله کاکویه می‌انجامد، بوعلی سینا به‌سختی بیمار می‌شود. در همین دوران است که بوعلی سینا به همراه برادر خود که از تجار به نام بود و یکی از شاگردانش به نام ابوعبید جوزجانی و دو تن از غلامان خود از اصفهان خارج و به سمت گلپایگان و ایذه حرکت می‌کند.

 با توجه به تحقیقات و بررسی‌های دکتر محمد شعبانی که در کتاب "قلعه مَزَلقان"، زندان بوعلی سینا آمده است، بوعلی سینا در خروج از اصفهان به دلیل موقعیت سوق الجیشی شهر ایذه و احتمال کمِ حمله مسعود غزنوی به این شهر، به سمت این منطقه کوهستانی در خوزستان حرکت کرده و به مدت 2 سال در قلعه این شهر زندگی می‌کند. نوشته‌های جوزجانی در خصوص دوران حضور بوعلی سینا این موضوع را تایید می‌کند.

با اوج‌گیری بیماری، بوعلی سینا تصمیم به بازگشت به همدان می‌گیرد و از ایذه به سمت همدان حرکت نموده و سرانجام در سال ۴۲۸ هجری قمری در سن ۵۷ سالگی در نزدیکی همدان از دنیا می‌رود و در آن شهر به خاک سپرده می‌شود.

 با توجه به جایگاه علمی و شخصیت والای بوعلی سینا بایسته است که مدیران فرهنگی شهر تاریخی ایذه و در راس آن استان خوزستان به مناسبت این حضور تاریخی نام برخی از معابر و اماکن مهم در استان را به نام بوعلی سینا نام‌گذاری کنند و تحقیقات بیشتری درباره دوران حضور او در شهر ایذه توسط اداره کل میراث فرهنگی خوزستان انجام شود، هر چند پیش از این مکاتباتی در خصوص تغییر نام خیابان حافظ جنوبی به شیخ الرئیس بوعلی سینا با شهرداری ایذه انجام شده، اما همچنان این موضوع مهم راکد مانده است.

انتهای پیام/

کد خبر 1403030600265

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha