عباس توکلیان، رئیس اداره اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان اسفراین در یادداشتی نوشت: در مطالعات گردشگری، حضور گردشگر و بازدید از آیین‌های دینی و فرهنگی که ریشه در اعتقادات مردم یک منطقه دارد، همواره از جذابیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. گردشگری مذهبی به‌نوعی گردشگری گفته می‌شود که افراد به‌صورت انفرادی یا جمعی و به‌منظور زیارت، تبلیغ مذهبی یا حتی گذران اوقات فراغت به اماکن و مناطق مذهبی سفر می‌کنند.
از دیگر ویژگی‌های گردشگران مذهبی، آیین و مراسم‌های مذهبی است که افراد بسیار زیادی از سراسر دنیا علاقه‌مند هستند تا در این مراسم‌ها شرکت کنند. مراسم عزاداری امام حسین (ع) در ایام محرم و صفر یکی از معروف‌ترین مراسم و آیین‌های ایرانی است که در شهرهای مختلف ایران به شکل‌های مختلفی برگزار می‌شود.
در میان آیین‌های عزاداری محرم و صفر در شهرستان اسفراین نیز به‌صورت خاص در هر یک از مناطق شهری و روستایی، مراسم‌های عزاداری مطابق با سنت آداب‌ورسوم مردم منطقه برگزار می‌شود و هر کس بنا به توانش سعی دارد یاد و سیره امام حسین علیه‌السلام و ۷۲ تن از یارانش را زنده نگه دارد.
اهالی مختلف شهرستان از دیرباز سنت‌های دیرینه‌ای در ایام سوگواری امام حسین (ع) داشته‌اند و امروز نیز عزاداری‌ها در مسیر همان سنت‌ها در حال انجام است. سنت‌هایی که سینه‌به‌سینه از نسل‌های گذشته و مردمان نیک‌سرشت هر دوران به ما ارث رسیده است، این روزها نیز با همان سبک و سیاق گذشته به جا آورده می‌شود.
هنوز هم محرم برای اهالی شهرستان اسفراین حال و هوای گذشته را دارد و آیین‌های مربوط به آن در این خطه رنگ نباخته است به‌گونه‌ای که آنها نه‌تنها بـه آداب مذهبی ویژه این ماه را عمل می‌کنند؛ بلکه در کنار آن برخی رسوم بومی خـود را با این ماه هماهنگ و همسو کرده‌اند تا در عین نمایش ارادت به ثارالله، حافظ سنت‌های آباد و اجدادی خود نیز باشند. برگزاری آیین‌های مختلف در ایام محرم، نوای یا حسین (ع) را زنده نگه می‌دارند و هزاران نفر از پیر و جوان دلداده به مکتب حسینی را به سمت خود می‌کشانند و شوری در شهرها و روستاهای به پا می‌کنند که وصف هر کدام شنیدنی است و از میان این آیین‌ها می‌توان به تعدادی از شاخص‌ترین‌ها اشاره کرد.
آیین یازدهم محرم در امامزاده احمد بن موسی (ع) کوران اسفراین
آیین یازدهم محرم در امامزاده احمد بن موسی کوران اسفراین یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات عزاداران حسینی است که در روز تاسوعا در جوار امامزاده احمد بن موسی (کوران) اسفراین برگزار می‌شود. این آیین خاص ریشه در اعتقادات تمام خانواده‌های اسفراینی دارد و هر یک از مردم این شهر حتی اگر در دورترین نقطه جغرافیا زندگی کنند تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا به این روز برسند و در مراسم آن شرکت کنند و در واقع این حضور عظیم و دیدنی، نشان از عشقی دارد که در دل و باور مردم خانه کرده است.
علم بندی و علم‌گردانی
آیین‌های عاشورا همان بیرق‌های سرخ و آغشته به خونی هستند که هرگز بر زمین نیفتاده‌اند و هر سال در ماه محرم افراشته می‌شود و علم بندی و علم‌گردانی یکی از آیین‌های کهن عزاداری ماه محرم در شهرستان اسفراین به شمار می‌رود مردم به‌ویژه سادات، عزاداری ماه محرم را با برگزاری این آیین آغاز می‌کنند.
آیین حلیم‌پزان
آیین حلیم‌پزان خراسان شمالی نیز در فهرست میراث ناملموس ملی قرار دارد، آیینی که از نخستین شب ماه محرم در نقاطی از شهرستان اسفراین اجرا می‌شود و در روز اربعین تقریباً تمامی مساجد سطح شهرستان تهیه و بین عزاداران حسینی توزیع می‌گردد و براساس آیین قدیمی که در روستا فرطان هنوز پا برجاست که هر ساله در روز عاشورا اهالی روستا حلیم را در خانه‌های خود تهیه برای افرادی که برای مراسم حسن حسین آمدن پس از عزاداری، حلیم توزیع می‌شود. حلیم ماه محرم از گندم و گوشت تهیه می‌شود.
آیین سنگ‌زنی
آیین سنگ‌زنی در خراسان شمالی با نظم خاص و حرکت‌های هماهنگ برگزار می‌شود و عزاداران با داشتن سنگ در دستان، یک‌ضرب جلوی پا، یک‌ضرب جلوی سینه و یک‌ضرب بالای سر می‌زنند. صدای سنگ‌ها و بر هم کوبیدن آن در آیین سنگ‌زنی روایتگر واقعه نینوا و مصیبت‌های وارد شده بر کاروان اسیران است. گفته می‌شود که این آیین بر ماتم شهیدان نینوا و از قبیله بنی‌اسد برجای‌مانده است و زنان و مردان این قبیله پس از واقعه عاشورا به کربلا می‌رسند و با دیدن پیکر شهیدان در این غم سوگواری می‌کنند و سنگ بر هم می‌کوبند.
مراسم حسن و حسین
سینه‌زنی امام حسن (ع) و امام حسین (ع) از آیین‌های عزاداری این ماه است که در شهرستان اسفراین به شکل ویژه‌ای در صبح روز عاشورا در اطراف علم که در وسط قرار دارد اجرا می‌شود. در این آیین پس از رسیدن علم به صحن مسجد، فردی در میانه میدان، علم را در دست می‌گیرد و دیگران درحالی‌که دست در کمر یکدیگر می‌اندازند، دور علم می‌چرخند و با دست دیگر بر سینه می‌زنند. آنها در ۲ گروه نام امامان حسن (ع) و حسین (ع) را تکرار می‌کنند، به شکلی که گروهی با صدای بلند یا حسن (ع) گفته و گروه دیگر نام یا حسین (ع) را فریاد می‌زنند.
شام غریبان
شام غریبان آیین معنوی یکی از رسوم دیرین مردمان شهرستان اسفراین است که در عزاداری ماه محرم و در دهمین شب محرم برگزار می‌شود. هیئت‌ها و مردم عزادار با حضور در مساجد و حسینیه‌های شهرها و روستاها با نوحه‌سرایی و مداحی برای غربت و تنهایی قافله‌سالار دشت نینوا زینب کبری (س) در شب شام غریبان با شمع‌هایی که در دست دارند، محله به محله می‌روند و در تاریکی شب و در هر منطقه‌ای توقف کرده و به عزاداری و همدردی با اسرای کاروان امام حسین (ع)، اقدام به نوحه‌سرایی می‌کنند.
انتهای پیام/
نظر شما