این مسجد در زمان ساسانیان یک آتشکده یا معبد بوده که بعدها به مسجد شبستانی تبدیل شده است که این بنا دارای یک صحن در مرکز، شبستان‌های ستون‌دار در چهار طرف حیاط، دیوار خشتی محصور کننده و سر در بوده است. ولی هلاکوی مغول در جریان قتل و غارت قرن هفتم هجری قمری اردستان، بنا را به صورت نیمه ویران درآورد.
بنابراین تاریخچه ساخت مسجد جامع اردستان را می‌توان به سه دوره قسمت کرد:
دوره اول: بنا از یک آتشکده گنبدی شکل به یک مسجد شبستانی به سبک خراسانی (در قرن سوم هجری قمری) تبدیل شده که گنبد فعلی مربوط به سبک رازی است.
دوره دوم: مسجد شبستانی به مسجد کوشک مانند (در قرن سوم و چهارم هجری قمری) تبدیل شد.
دوره سوم: مسجد کوشک مانند در دوره سلجوقی (در قرن ششم هجری قمری) تقریبا خراب شده و به شکل یک مسجد چهار ایوانی به (با توجه به نظرات مرحوم پیرنیاسبک رازی) احداث شده است.
مسجد جامع اردستان به شیوه مسجد جامع اصفهان احداث شده که اولین مسجد با دو طبقه در تاریخ اسلام و دومین مسجد با چهار ایوان در جهان اسلام است.
این مسجد دارای چند در ورودی است که عامل ارتباط فضاهای اطراف با مسجد هستند: ورودی اصلی یک راهروی طولانی است که از یک طرف به محله فهره و از طرف دیگر به دشت محال راه دارد، این ورودی در گوشه جنوب غربی مسجد قرار دارد. نمای ورودی شامل یک قوس، دولچکی، دو قاب تزیینی، دو طاق نمای محرابی شکل، ٰدونیم ستون آجری و دو سکوی آجری است.
انتهای پیام/
