به گزارش میراث آریا، از گذشته‌های دور، ایرانیان نور و روشنایی را نماد پاکی، حقیقت و معنویت می‌دانستند و به همین دلیل، عناصر بازتاب‌دهنده نور جایگاهی ویژه در معماری سنتی ایران یافته‌اند. آب، حوض‌ها و آب‌نماها نخستین جلوه‌های این تفکر بوده‌اند و پس از آن، آینه به‌عنوان عنصری درخشان و نورافزا، نقش مهمی در آرایش فضاهای داخلی بناها ایفا کرده است.

ورود آینه به ایران به سده دهم هجری قمری بازمی‌گردد؛ زمانی که آینه به‌عنوان کالایی وارداتی از اروپا، به‌ویژه از شهر ونیز، به ایران آورده می‌شد. این آینه‌ها به دلیل ارزش بالا و مسیرهای طولانی حمل‌ونقل، گاه در راه دچار شکستگی می‌شدند. هنرمندان ایرانی با نگاهی خلاقانه و بهره‌گیری از شم اقتصادی و ذوق هنری خود، قطعات شکسته آینه را به‌جای دور ریختن، به شکلی نوآورانه در تزئین بناها به کار گرفتند. از همین‌جا بود که هنر آینه‌کاری شکل گرفت و به‌تدریج به یکی از هنرهای وابسته و مهم معماری ایرانی تبدیل شد.

در استان فارس، هنر آینه‌کاری بیشتر در فضاهای مذهبی و متبرکه رواج یافته است. هدف از به‌کارگیری این هنر، ایجاد فضایی روحانی، نورانی و آرامش‌بخش برای زائران و عبادت‌کنندگان بوده است. انعکاس نور در هزاران قطعه کوچک آینه، حال‌وهوایی معنوی به فضا می‌بخشد و شکوه خاصی به معماری بنا می‌دهد. روش‌های اصلی آینه‌کاری شامل طرح گره با استفاده از اشکال هندسی منظم، طرح‌های گردان مانند اسلیمی و ختایی که نیازمند مهارت و دقت بالای استادکاران است، و همچنین مقرنس‌های آینه‌کاری‌شده می‌باشد.

اگرچه هنر آینه‌کاری در شهرهایی چون اصفهان، مشهد، تهران و قم نیز رواج دارد، اما آینه‌کاری شیراز به دلیل کیفیت بالا، ظرافت در اجرا و هماهنگی با معماری بومی، از شهرت و اعتبار ویژه‌ای برخوردار است. در این میان، استاد محمد ظریف صناعی از چهره‌های شاخص این هنر در شیراز به شمار می‌رود که آثار ماندگار او در بقعه سید علاءالدین حسین (ع)، سید تاج‌الدین غریب (ع)، امامزاده پیرمراد استهبان، امامزاده سید ابوالقاسم داراب و دیگر بناهای مذهبی استان فارس به یادگار مانده است.

از برجسته‌ترین نمونه‌های آینه‌کاری در شیراز می‌توان به بارگاه مقدس حضرت احمد بن موسی (ع) شاهچراغ، نارنجستان قوام، خانه زینت‌الملک و خانه نصیرالملک اشاره کرد که همگی نشان‌دهنده جایگاه والا و ماندگار این هنر در هویت فرهنگی و معماری استان فارس هستند.

انتهای پیام/