سید عبدالمجید شریف‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار میراث‌آریا با تبریک ثبت جهانی تذهیب به‌عنوان بیست‌ودومین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس ایران در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو، بیان کرد: پیشنهاد ثبت هنر تذهیب از سوی کشور ترکیه مطرح شد و ایران، آذربایجان، ازبکستان و تاجیکستان به دلیل داشتن پیشینه فرهنگی مشترک به این پرونده ملحق شدند.  

پیشینه تذهیب به کتاب ارژنگ مانی و ساسانیان می‌رسد

شریف‌زاده با اشاره به اینکه پیشینه آذین و تذهیب در هنر کتاب آرایی ایران، به دوره ساسانی و کتاب ارژنگ مانی می‌رسد، ادامه داد: ایران از مراکز مهم تذهیب به شمار می‌رود که در دوره‌های قبل از اسلام از آن با نام زرنگاری یاد شده است و در گذشته افراد زیادی در این هنر صاحب نام و صاحب سبک بوده‌اند.

او استفاده از محلول‌های طلا و سایر رنگ‌ها و محلول‌های براق و درخشان برای طراحی نقوش تذهیب را دلیل این نامگذاری عنوان کرد و گفت: لغت تذهیب را در اصطلاح می‌توان به معنی آراستن دانست؛ چرا که هدف اصلی هنر تذهیب، آراستن صفحات کتاب، قطعات خوشنویسی و حاشیه نقاشی‌ها، به ویژه صفحات قرآن کریم است.

شریف‌زاده با بیان اینکه پس از ظهور اسلام، تذهیب در ایران برای تزئین قرآن مورد استفاده قرار می‌گرفت، افزود: قرآن‌های خوشنویسی و تذهیب قرون اولیه اسلامی مشابه نقاش‌های تزئینی دوره ساسانی است.

اصفهان مرکز هنر تذهیب و خوشنویسی در عصر صفوی/ ایجاد تغییرات با استفاده از رنگ‌ها

مدیر پرونده هنر تذهیب با اشاره به اینکه تذهیب مانند نگارگری دارای سبک‌های مختلف است، ادامه داد: از جمله سبک‌های تذهیب می‌توان به سبک سلجوقی، سبک ایلخانی، سبک تیموری، سبک شیراز، سبک صفوی و سبک قاجار اشاره کرد. در عصر صفوی، اصفهان به مرکز هنر تذهیب و خوشنویسی تبدیل شد. در این مرکز با استفاده از رنگ‌های طلایی، لاجوردی، شنجرفی، سبز، زرد و سفید تغییرات زیبایی را در این هنر ایجاد کردند.

اصول خلاقیت در تذهیب/ دانستن اصل، فرع، شناخت مکاتب و سنت‌ها

شریف‌زاده جایگاه خلاقیت را در این هنر به دلیل سبقه تاریخی و قوام یافتگی بسیار سخت عنوان کرد و افزود: ابزار تذهیب شامل قلم‌مو، خط کش، پرگار و مهره است. تغییر و تحول در همچین هنری کار هر کسی نیست و نیاز دارد به کسی که اصول و فروع کار را بداند، با سنت‌ها و مکاتب آشنا باشد تا بتواند نوآوری یا کار خلاقانۀ درستی انجام دهد. تا این شناخت صورت نگیرد تغییرات اصولی نخواهد بود.

تبدیل تذهیب از هنری انتزاعی به مفهومی در عصر معاصر

او با اشاره به اینکه همیشه تذهیب وابسته به نگارگری یا خوشنویسی بوده، ادامه داد: مفاهیم تازه در تذهیب، آن را از یک هنر انتزاعی به هنر مفهومی تبدیل کرده‌اند. همانند آثار خانم سالک مهدوی که از شمسه‌ای به نام شمسه عاشورا دارند که این شمسه ۹ واگیره دارد و به علت فرد بودن نامتقارن است.

مدیر پرونده تذهیب تصریح کرد: اصولاً در شمسه از پایه فرد استفاده نمی‌شود، این شمسه در رابطه با عاشورا است و تمامی المان‌ها عاشورایی است. هنرمندان جوان همچون خانم شاهی به واسطه پژوهش و تلمذ در محضر اساتید توانسته آثاری مفهومی خلق کند و آثاری مستقل ارائه دهد.

شریف‌زاده با تاکید بر اهمیت مشق عملی و نظری در کنار یکدیگر ادامه داد: در دنیای معاصر هنرجویان باید پس از آموزش‌های لازم و دریافت مفاهیم نقوش آثاری ارائه کنند که به تنهایی حرفی برای گفتن دارد و خود به‌عنوان هنر مستقل مطرح می‌شود.

اساتید هنر تذهیب چه کسانی هستند؟

مدیر پرونده هنر تذهیب با اشاره به اینکه امروزه چند استاد صاحب سبک مشغول به فعالیت در این حیطه هستند و به آموزش هنر تذهیب می ­پردازد، افزود: استاد محمد باقر آقامیری، استاد اردشیر مجرد تاکستانی، استاد مهین دخت سالک مهدوی، استاد فریدون جوقان، استاد محسن آقامیری، استاد مصطفی آقامیری، استاد رامین مرآتی، استاد محمد نباتی، استاد نادر گوهری و هنرمند جوان زینب شاهی از جمله استادان مطرح در این رشته هستند که شاگردان بسیاری را پرورش داده ­اند.

تقویت صلح از طریق دیپلماسی فرهنگی

در ادامه شریف‌زاده در ارتباط با تاثیر ثبت‌های جهانی و تاثیر آن در تحکیم روابط فرهنگی بین کشورها، ادامه داد: در جهانی به هم پیوسته که کشورها به طور فزاینده‌ای به یکدیگر وابسته هستند، دیپلماسی فرهنگی می‌تواند برای تقویت صلح و ثبات حیاتی باشد. بدین صورت که با حمایت از درک متقابل، اعتماد و قرار گرفتن در معرض تنوع فرهنگی، بسیاری از زمینه‌های همکاری را در روابط بین‌المللی افزایش می‌دهد. علاوه بر این، در مواجهه با همگن‌سازی یک فرهنگ جهانی شده، دیپلماسی فرهنگی می‌تواند به‌عنوان راهی برای تقویت دارایی‌های فرهنگی ملی و محلی یک کشور و ترویج تنوع فرهنگی عمل کند. این ارزش‌گذاری تنوع فرهنگی، به نوبه خود، ظرفیت و گنجایش اجتماعی و رفاه را از طریق هنر افزایش می‌دهد.

انتهای پیام/