رضا همتی، معاون گردشگری استان در یادداشتی نوشت: پیشنهاد طرح اعلام تعطیلات تابستانی یکهفتهای از سوی دولت، بهعنوان یک تصمیم هوشمندانه و بهموقع، نشان از درک صحیح و علمی مدیران ارشد کشور از نیازهای روانی و اجتماعی جامعه دارد. این پیشنهاد که بهتازگی از سوی وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی اطلاعرسانی شد، میتواند آثار قابلتوجهی در حوزههای مختلف از جمله سلامت روانی، افزایش نشاط اجتماعی، کاهش فشارهای شهری و مهمتر از همه، رونق گردشگری داخلی بهویژه برای کلانشهرهایی همچون تهران داشته باشد.
کلانشهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر در روز و پذیرش میلیونها تردد شغلی، تحصیلی و خدماتی از حومه، همواره در معرض فشردهترین سبک زندگی شهری، آلودگی صوتی، ترافیک سنگین و استرسهای ناشی از شتاب زندگی قرار دارد. در چنین فضایی، اختصاص تعطیلات برنامهریزیشده، نه تنها یک «تجمل» نیست بلکه «ضرورت»ی است که از جنبههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و حتی بهداشتی، دارای آثار مثبت فراوانی است.
کاهش تنشهای روانی و ارتقاء سلامت اجتماعی
امروزه، روانشناسان اجتماعی بر این باورند که جامعهای که در آن فرصت استراحت، سفر و ارتباط با طبیعت یا فضاهای غیررسمی وجود نداشته باشد، بهتدریج دچار فرسایش روانی میشود. تجربه زیسته شهروندان تهرانی نشان داده است که اغلب با محدودیتهای زمانی، اقتصادی و اداری امکان برنامهریزی برای سفرهای داخلی و کوتاهمدت ندارند. تعطیلاتی که بهصورت منسجم و از پیشاعلامشده باشد، این فرصت را برای خانوادهها فراهم میکند که در چارچوبی مشخص، اقدام به برنامهریزی برای خروج از شهر، تجربههای فرهنگی-طبیعی متفاوت و بازیابی انرژی روانی خود کنند.
فرار از هوای آلوده، محیطهای پر استرس و روزمرگی، از طریق سفرهای داخلی کوتاهمدت، به کاهش نرخ افسردگی، خشم شهری، پرخاشگری و افزایش کیفیت روابط خانوادگی کمک میکند. بهخصوص در ماههای گرم تابستان که مدارس تعطیل و بسیاری از مشاغل با فراغ بیشتری مواجه هستند، اختصاص یک هفته تعطیلات میتواند فضای تنفسی مناسبی برای همه اقشار جامعه فراهم آورد.
رونق گردشگری داخلی، اشتغالزایی و محرومیتزدایی منطقهای
یکی از چالشهای همیشگی صنعت گردشگری ایران، نوسان شدید تقاضا و تمرکز سفرها در تعطیلات نوروز بوده است. این تمرکز، باعث ایجاد فشار بر زیرساختها، افزایش قیمتها و حتی کاهش کیفیت خدمات میشود. اما ایجاد تعطیلات میانفصل در تابستان، میتواند به توزیع متعادلتر سفرها کمک کرده و بار گردشگری را در طول سال تقسیم کند.
بسیاری از روستاها، شهرهای کوچک و مقاصد کمترشناختهشده گردشگری ایران، در تابستان شرایط اقلیمی و امکانات مناسبی برای پذیرش مسافران دارند. اما نبود تقاضای منظم و زمانبندیشده، باعث میشود این مناطق نتوانند سهم خود را از بازار گردشگری داخلی بهدرستی جذب کنند. این تعطیلات یکهفتهای، فرصتی است برای معرفی ظرفیتهای بکر گردشگری، حمایت از کسبوکارهای محلی، افزایش اشتغال فصلی و کاهش تمرکز گردشگری در چند استان محدود.
باید توجه داشت که صنعت گردشگری، صنعتی است زودبازده و کمهزینه که با کمترین سرمایهگذاری میتواند زمینهساز تحرک اقتصادی قابلتوجهی شود. از اقامتگاههای بومگردی گرفته تا صنایعدستی، بازارهای محلی، رستورانها، رانندگان حملونقل بینشهری و تورگردانان، همگی از این تعطیلات منتفع میشوند. در واقع، با فعالسازی یک هفته سفر در تابستان، زنجیرهای از کسبوکارهای خرد و متوسط وارد چرخش درآمد میشوند که در غیاب گردشگر، معمولاً با رکود مواجهاند.
تقویت انسجام اجتماعی و تعلق فرهنگی از دیگر دستاوردهای مهم تعطیلات سفرمحور، تقویت ارتباطات انسانی و فرهنگی درون کشور است. سفر، نهتنها فرصتی برای استراحت بلکه وسیلهای برای شناخت تفاوتها، تقویت همبستگی ملی و افزایش حس تعلق سرزمینی است. دیدن زیباییهای طبیعی، میراث تاریخی و فرهنگهای محلی دیگر استانها، برای شهروند تهرانی که گاه سالها از مرزهای استان خود خارج نمیشود، میتواند تجربهای الهامبخش باشد و درک عمیقتری از تنوع فرهنگی کشور ایجاد کند.
در کنار آن، سفرهای گروهی خانوادگی یا دوستانه، باعث افزایش روابط عاطفی، کاهش شکاف نسلی، و حتی ارتقاء رفتارهای مدنی میشود. گردشگری داخلی، برخلاف بسیاری از مصارف دیگر، مصرفی فرهنگی، اجتماعی و سرمایهساز است و میتواند نقشی بیبدیل در تقویت نشاط اجتماعی ایفا کند.
فرصتی برای تهرانگردی معکوس و گردشگری دروناستانی
نکتهای که نباید از آن غافل شد، این است که همه مردم الزاماً امکان سفر بیناستانی ندارند. لذا تعطیلات یکهفتهای، فرصتی استثنایی برای توسعه گردشگری دروناستانی و حتی درونشهری است. اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان تهران در تلاش است تا با طراحی تورهای ویژه تهرانگردی، بازدید از بناهای تاریخی، باغموزهها، خانههای مشاهیر و مسیرهای پیادهگردی، فضایی متفاوت برای شهروندانی که در شهر میمانند فراهم آورد.
تهران، علیرغم چهره صنعتی و شلوغش، دارای ذخایر بینظیر فرهنگی، تاریخی و طبیعی است که در ایام تعطیل بهتر و آسانتر قابل بهرهبرداری هستند. از مسیرهای بامتهران و درکه گرفته تا موزههای فراموششده یا باغهای تاریخی منطقه شمیرانات، همه میتوانند مقصدی برای گردشگری محلی باشند.
سفر پایدار و مسئولانه، باید مورد تأکید قرار گیرد البته ذکر این نکته نیز ضروری است که تعطیلات تابستانی، در کنار فرصتهایی که ایجاد میکند، نیازمند برنامهریزی هوشمندانه و رفتارهای مسئولانه از سوی شهروندان و متولیان است. حفاظت از محیطزیست، رعایت حریم فرهنگی مناطق مقصد، حمایت از کسبوکارهای محلی بهجای خریدهای انبوه زنجیرهای، و انتخاب مقاصد کمتر شناختهشده، از جمله رفتارهایی است که باید در قالب فرهنگسازی گردشگری مسئولانه ترویج یابد.
اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران آمادگی دارد با همکاری دستگاههای همافزا، شهرداریها، فعالان گردشگری و رسانهها، بستههای اطلاعرسانی و آموزشی متناسب با تعطیلات و سفر ایمن و مسئولانه را طراحی و اجرا کند.
در جمعبندی باید گفت که تعطیلات یکهفتهای تابستانی، اگرچه در ظاهر یک امتیاز رفاهی برای مردم محسوب میشود، اما در باطن، یک ابزار سیاستگذاری هوشمندانه برای ارتقاء سلامت روان، نشاط اجتماعی، پویایی اقتصاد گردشگری و انسجام فرهنگی است. امیدواریم این الگو در سالهای آینده نیز با استمرار و تقویت همراه شود و دولت بتواند با نگاه علمی و بینبخشی، این تجربه موفق را به یک سنت پایدار در تقویم کشور تبدیل کند.
انتهای پیام/
نظر شما