به گزارش میراث آریا، غلامحسین مظفری روز یکشنبه ۷ دی ماه جاری در چهاردهمین جلسه «شنبههای گفتوگو»، به میزبانی اتاق اندیشهورزی، با موضوع نقالی و شاهنامهخوانی با فعالان این حوزه در موزه بزرگ خراسان برگزار شد، اظهار کرد: در جلسات خصوصی، اداری و حتی غیراداری بارها گفته شده که خراسان بهعنوان یک حوزه تمدنی و ما که امروز در مشهد و خراسان رضوی قرار داریم، با انتظارات و توقعاتی بالا مواجه هستیم. به یک معنا، هم مسئولیت و هم رسالتی سنگین بر عهده داریم، هم باید کارهای بزرگ انجام دهیم و هم با عقبماندگیها و غفلتهایی روبهرو هستیم که باعث شده داشتههایمان را فراموش کنیم و کمتر به آنها توجه داشته باشیم.
استاندار خراسان رضوی ادامه داد: امروز از هر زاویهای که به خراسان نگاه میکنیم، موضوع و ظرفیت وجود دارد، واقعیت این است که نه میتوان توجیه کرد و نه توضیح اضافه لازم است، حتی برنامه مدون هم در این راستا نداشتهایم، همهچیز منوط به این است که با هم و در کنار هم یک تصمیم جدی بگیریم. ایران از خراسان و حوزه تمدنی خراسان، از مشهد امروز انتظار دارد و بدون تعارف، در سفرهایی که طی یک سال اخیر به کشورهای اطراف داشتیم، با وجود همه خط کشیهای سیاسی و جغرافیایی، نگاهها به خراسان و مشهد است و همه انتظار دارند اتفاقی جدی در اینجا رخ دهد.
او تصریح کرد: نکتهای که امروز باید به آن توجه کنیم این است که داشتههای ما بسیار ارزشمند و گرانسنگ است. سؤال اصلی این است که با این سرمایهها چه کردهایم و چه باید بکنیم. اینکه چند نفر، ده نفر یا صدها نفر در این استان فعال باشند کافی نیست؛ ما باید دهها مکان برای نقالی و شاهنامهخوانی داشته باشیم. آرزو داشتم چنین برنامههایی هر روز و هر هفته برگزار شود. حوزه نقالی باید در پارکها و فضاهای مختلف گسترش پیدا کند و آغاز این مسیر باید از مدارس باشد. حتی اگر بهلحاظ آییننامهای محدودیتهایی وجود دارد، کار فرهنگی سخت نیست و بسیاری از این موانع به دست خودمان قابل حل است.
مظفری افزود: جالب است که بسیاری از شخصیتهای بزرگ، از عرفا و حکمای نامدار، در همین سرزمین مدفون هستند، اما خود ما چقدر برای آنها کار کردهایم؟ باید یک ساختار، سازمان و طراحی منسجم ایجاد کنیم که قائم به افراد نباشد. امروز ممکن است دور هم جمع شویم و گفتوگو کنیم، اما اگر این حرکت نهادینه نشود، فردا ممکن است بهراحتی کنار گذاشته شود. از نظر من، با وجود داشتن بیش از هزار مسئله در استان، این حوزه یک اولویت است، چرا که اگر بخواهیم سایر مسائل را هم حل کنیم، مسیر آن از فرهنگ میگذرد.
او گفت: ما دولتیها اراده انجام کار را داریم، اما این شما هستید که تجربه و دانش دارید و باید مسیر را ادامه دهید. اگر قرار است نهادی شکل بگیرد، سازمان یا مجموعهای ایجاد شود و فضا و امکاناتی نیاز است، باید نهادهای مردمی را قدرتمند و توانمند کنیم؛ همانگونه که در حوزه هیئتهای مذهبی شاهد بودیم که بدون اتکای مستقیم به دولت، کار خود را پیش میبرند. چرا نباید در خراسان چندین نهاد قدرتمند در حوزه نقالی و شاهنامهخوانی شکل بگیرد؟
استاندار خراسان رضوی با اشاره به ظرفیت برنامهریزیهای فرهنگی اظهار کرد: خردسرای فردوسی در آستانه بیستمین سالگرد خود قرار دارد و این نشان میدهد که میتوان مجموعههایی مشابه ایجاد کرد. پیشنهاد من این است که از همین حالا برای سال آینده و برای ایامی که به روز فردوسی بزرگ منتهی میشود، رویدادهای ملی و حتی بینالمللی طراحی کنیم و در طول سال، در همه لایههای فرهنگی از پژوهش گرفته تا شاهنامهخوانی و روایتگری، خروجی مشخص داشته باشیم. همچنین باید به هنرهای جدید مانند انیمیشن و فیلم توجه کنیم و بتوانیم از این ظرفیت عظیم، اقتصاد هنر را فعال کنیم.
مظفری اضافه کرد: دنیا برای خود تاریخ و داستان میسازد تا از آن درآمد ایجاد کند، اما ما همه این سرمایهها را در اختیار داریم. خراسان ظرفیت بسیار بزرگی دارد؛ هم از نظر منابع انسانی و هم از نظر لایههای تمدنی. بزرگترین سرمایه ما همین داشتهها و همین افکاری است که شما در اختیار دارید. اگر این ظرفیتها کنار هم قرار بگیرند، میتوان کارهای بزرگی انجام داد. خراسان نهتنها باید مسائل خود را حل کند، بلکه میتواند در حوزه تمدنی و فرهنگی، باری از دوش کشور بردارد و در منطقه مسیری روشن ترسیم کند.
او با اشاره به تعاملات منطقهای خاطرنشان کرد: در کشورهای اطراف، از تاجیکستان تا قرقیزستان، نگاهی ویژه به شاهنامه و شخصیتهای مشترک فرهنگی وجود دارد. در سفر به قرقیزستان و حضور در نمایشگاه بینالمللی این کشور، شاهد بودیم که چگونه میتوان از مشترکات فرهنگی مانند رستم و ماناس برای پیوندهای منطقهای استفاده شود، اگر بخواهیم امنیت، اقتصاد و پیوندهای منطقهای خود را تقویت کنیم، راه آن توجه به همین داشتههای فرهنگی است.
استاندار خراسان رضوی یاد آور شد: با وجود اقداماتی که در حوزه فرهنگی انجام شده، باید صادقانه بپذیریم که کم کار کردهایم، تقاضای من این است که دستگاههای اجرایی و متولیان این حوزه با همت و ارادهای جدی وارد عمل شوند، بستر و فضا را فراهم کنند و از شما فعالان فرهنگی میخواهم خودتان وارد میدان شوید. فضاهای فرهنگی و تاریخی متعددی داریم که رها شدهاند و میتوانند احیا شوند. امیدوارم با همدلی و برنامهریزی، در این مسیر قدمهایی مؤثر برداریم.
همچنین سعید رضادوست، مشاور فرهنگی استاندار خراسان رضوی و دبیرکل اتاق اندیشهورزی خراسان رضوی در رابطه با موزه بزرگ خراسان اظهار کرد: باید بگویم طی این چند روزی که با این مجموعه آشنا شدم، بسیار افسوس خوردم که چرا پیشتر از این به اینجا نیامده بودم؛ به قول مولانا «بودم از گنج نهانی بیخبر». ما در کنار این گنج نهفته حاضر هستیم و متأسفانه بسیاری از ما نیز که در فضای هنر و فرهنگ نفس میکشیم، بیخبر از چنین ظرفیتهایی میمانیم.
او ادامه داد: بحث نقالی و شاهنامهخوانی را باید جدی گرفت و شاهنامه را از پستوها به فضای عمومی آورد و از هر امکانی برای ترویج این فرهنگ مهم ایرانی ـ اسلامی استفاده کرد. از زمانی که استاندار تأکید کردند باید از همه ظرفیتها برای ترویج نقالی بهره برد، مدیر آرامگاه فردوسی با تلفیق خاطرات و یادهای کودکی، «حوض نقالی» را ایجاد کردهاند.
مشاور استاندار خراسان رضوی اظهار کرد: این حوض نقالی هر ماه در جوار آرامگاه فردوسی بزرگ در حال برگزاری است. سعید رضادوست تأکید کرد: علوم انسانی نیز آزمایشگاه ویژۀ خود را دارد و آن چیزی نیست جز نهاد تئاتر و در مرحلهای همین نقالی و روایتگریها؛ مجالی که میتوان نمونۀ کوچکشدۀ جامعه را در آن به تماشا نشست. آزمایشگاهی زنده در متن جامعه و در میان مردم.
همچنین احسان گرایلی، سرپرست اداره کل روابط عمومی استانداری خراسان رضوی اظهار کرد: بهعنوان یکی از اهالی تئاتر، امروز تحت تأثیر اجرایی که دیدم قرار گرفتم، ذات هنر ایرانی بخش عمدهاش در بداههپردازی و در قراردادهایی است که هنرمند با مخاطبش میبندد و امروز بخشی از این بداههپردازی بین دوستان دیده شد که نشان میدهد چقدر زنده است، چقدر ظرفیت دارد، چقدر پویاست و امکان ارتباط با مخاطب امروز خودش را هم دارد.
او افزود: ما شاید فرصت ارائه رسمی برای این فرم نداشتیم، اما همین نشان میدهد که میتواند زنده باشد و پویا بماند، امروز در تئاتر رسمی ما گروهها و جریانهای حرفهای هستند که بازخوانی فرمهای نمایشی را انجام میدهند؛ وقتی یک اجراگر با لرزش دست، مفهوم ترس را منتقل میکند، این همان قراردادی است که در فرم اجرا شکل میگیرد و همان چیزی است که پیتر بروک در تعزیه تئاتر نیشابور دید، از هوش رفت و در کتابش نوشت که این حد از ایجاز در تئاتر غرب هیچوقت تجربه نشده است و این فرم، امکان نمایشی و زبان مختص به خودش را دارد.
گرایلی تصریح کرد: ما امروز فرم نمایشی خودمان را احیا و زنده میکنیم، فرمی که حتماً با روایت تاریخی متفاوت است و با شاهنامهخوانی هم تفاوتهایی دارد، اما یک زبان مستقل نمایشی است. این موضوع در گونههای مختلف تجربه شده و من خودم تجربهای را در کیش داشتم که برایم بسیار آموزنده بود.
او ادامه داد: در آن تجربه، وقتی صحبت از نیانبان شد، ابتدا تصور میکردم این ساز فقط در جنوب کشور ما نواخته میشود و یک ظرفیت موسیقایی بومی است، اما از ۱۴ کشور دنیا، ما در کیش میزبان نوازندگانی بودیم که با گونههای مختلف این ساز مینواختند و عموماً خط روایی واحدی داشتند و مسیر حرکت این ساز را در کشورهای مختلف و تطور و تحول آن نشان میدادند.
سرپرست اداره کل روابط عمومی استانداری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: خواهش من این است که به این ایده جدی فکر کنیم و این قول را از مجموعه میراث فرهنگی بگیریم؛ چراکه این فرم روایتگری فقط یک نمایش نیست، بلکه احیای یک فرهنگ، یک ظرفیت و یک کنش اجتماعی است. ما این امکان را داریم که چه در نقالی، چه در قوالی، چه در حیدریخوانی و چه در انواع دیگر گونههای روایتگری، در یک منطقه جغرافیایی حتی بزرگتر از ایران، خراسان رضوی را به میزبان یک رویداد ملی و جذاب بینالمللی در این حوزه تبدیل کنیم.
او گفت: خراسان ظرفیت این را دارد که گونههای مختلف روایتگری را میزبانی کند؛ همانطور که در کشورهای مختلف، مانند انگلستان، سالهاست یک متن واحد مثل شکسپیر با روایتهای متفاوت اجرا میشود. ما هم میتوانیم انواع خوانشها و گونههای روایتگری از این جنس را در خراسان میزبانی کنیم و با اتصال آن به آموزشوپرورش و با تولیگری میراث فرهنگی، این ظرفیت را بالفعل نماییم.
همچنین علی صفرنژاد، مدیر موزه بزرگ خراسان در این جلسه اظهار کرد: کلنگ احداث موزه بزرگ خراسان در سال ۱۳۸۴ به زمین زده شد و این مجموعه در بهمنماه سال ۱۳۹۳ همزمان با جشنهای دهه مبارک فجر افتتاح شد.
او افزود: این موزه در زمینی به مساحت پنج هزار متر مربع و با زیربنایی حدود ۱۸ هزار متر مربع در ۱۲ طبقه ساخته شده است. الگوی معماری این بنا برگرفته از بنای تاریخی کاخ خورشید کلات است و طراح آن مهندس محمد امیرمیرفندرسکی بود که متأسفانه در قید حیات نیست و حاصل کار خود را ندید.
مدیر موزه بزرگ خراسان ادامه داد: موزه بزرگ خراسان نخستین موزه استاندارد جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب اسلامی است، منظور از استاندارد، رعایت استانداردهای موزهای مورد تأیید شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) و سازمان جهانی یونسکو است. این موزه دارای بخشهای متعددی از جمله کتابخانه تخصصی با بیش از شش هزار جلد کتاب، بخش آرشیو اسناد، بخش کودک و نوجوان و آزمایشگاه مرمت است.
او تصریح کرد: مهمترین بخش موزه، مخزن یا گنجینه نگهداری اشیاست که در حال حاضر بزرگترین و امنترین مخزن شرق کشور به شمار میرود و بیش از ۱۷۰ هزار شیء تاریخی در آن نگهداری میشود که این موضوع یک رکورد واقعاً بیسابقه در ایران محسوب میشود.
صفرنژاد گفت: در سال ۱۳۹۵ مأموریتی به بنده محول شد و در همین راستا به موزه ملی ایران در تهران مراجعه کردم و نزدیک به ۴۰ هزار قلم شیء تاریخی از موزه ملی ایران به موزه بزرگ خراسان منتقل شد که حدود ۳۲ هزار قلم شیءاز این آثار تاکنون در سامانه «جام» ثبت شدهاند.
او خاطرنشان کرد: در حوزه نمایشگاهی نیز تاکنون ۶۷۱ نمایشگاه و رویداد بر اساس مناسبتها و رویدادهای تقویم رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران در این مجموعه برگزار شده است.
انتهای پیام/
نظر شما