یکی از رسوم باغداران این شهرستان در راستای بهبود محصولات خود برپایی آیین قربانی کردن نخل است که همه‌ساله برگزار شده و ریشه در رسوم نیاکان دارد. 

قربانی کردن نخل، رسمی است که اهالی شهرستان کویری خوروبیابانک بیشتر در فصل‌های بهار و تابستان انجام می‌دهند. نیاکان ما در رسوم خود برای کاشت و بهره‌برداری از درخت خرما بسیاری از کارکردهای درخت خرما را مشابه زندگی انسان فرض می‌کردند، لذا بسیاری از اصطلاحاتی که در طول ایام حیات انسان در خصوص زندگی او به کار می‌رود، برای ایام حیات نخل خرما نیز به کار می‌رود. 

به‌عنوان مثال وقتی انسان طفلی را به دنیا می‌آورد، در محاوره عمومی مردم معمول است که مادر زایمان کرده است، با این وصف زمانی هم که درخت خرما در فصل بهار خوشه می‌آورد باغداران از گذشته‌های دور عنوان می‌کنند که زایمان کرده است. 

همچنین اعتقاد براین است که برخلاف سایر درختان اگر سر درخت خرما بریده شود همچون انسان می‌میرد. با این‌حال باغداران معتقدند هیچ چیزِ درخت خرما دور ریختنی نیست و باید از همه بخش‌های درخت خرما برای ادامه حیات انسان استفاده کرد. 

نیاکان ما از گذشته‌های دور اعتقاد داشتند که درخت خرما همچون انسان دارای قلب است و در داخل آن قلب، پنیری سفید رنگ وجود دارد، این قلب وظیفه غذارسانی به شاخ و برگ درخت را برعهده دارد و خوشه خرما نیز تمامی مواد غذایی مورد نیاز خودش را برای به بار نشستن از همین قلب دریافت می‌کند. 

باغداران معتقدند پنیر موجود در قلب درخت نخل خرما قابل خوردن است و در عین حال نخل‌های خرما همچون انسان از دو درخت نر و ماده تشکیل یافته است. 

منابع تاریخی گزارش می‌دهند در ایران نخل خرما از دوران باستان به‌ویژه در خوزستان کشت می‌شده و این درحالی است که همان منابع شهادت می‌دهند که از عصر باستان در منطقه باستانی خور و به‌ویژه در روستاها و قلعه‌های تاریخی منطقه همچون دژ تاریخی «بیاضه» در ایام خزان نخل خرما توسط ایرانیان کشت می‌شده است. 

یکی از مهم‌ترین آیین‌های مربوط به بار نشستن نخل خرما که از دوران پیش از اسلام در خوروبیابانک مرسوم بوده آیین «گردن زدن نخل» است و این رسم، آیینی است که از زمان‌های دور در این دیار برقرار بوده و هم اکنون به‌صورت یک سنت درآمده است. باغداران معتقدند هر نخل همانند انسان یک شخصیت داشته و از ارزش و احترام فراوانی برخوردار است به همین دلیل هم قطع کردن درخت خرما در این منطقه، به اصطلاح قربانی کردن خوانده می‌شود. 

در منطقه خوروبیابانک مرسوم است که هرگاه میهمان عزیزی دارند، به‌منظور اکرام آن میهمان، ارزشمندترین موجودی خود را که همان نخل خرماست به نام مهمان قربانی می‌کنند. بدین صورت که آن قدر شاخ و برگ درخت را از بالا می‌برند تا به مرکز آن که همان قلب دل درخت و پنیر درخت است می‌رسند، سپس از آن پنیر موجود در قلب درخت برای میهمان و همچنین در راستای طلب محصولات بهتر در سال پیش رو برداشته شده و میان میهمانان توزیع می‌شود، با این وصف همانگونه که قبلا ذکر شد، با توجه به این‌که درخت برگ و باری ندارد به سرعت خشک شده و از بین می‌رود. 

رسم قربانی کردن نخل خرما هزارن سال است که در میان مردم خوروبیابانک قدمت دارد. 

* گزارش از عباس ایرجی، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان خور و بیابانک

انتهای پیام/