مریم اسدی، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: در سایه کوه‌های زیبای الوند، همدان، زادگاه بوعلی سینا امروزه با ترکیبی منحصربه‌فرد از طب سنتی اصیل و پزشکی مدرن در تلاش است تا به قطب گردشگری سلامت در ایران تبدیل شود.

این شهر تاریخی با هزینه‌هایی ۴۰ تا ۶۰ درصد ارزان‌تر از پایتخت و کیفیتی همتراز با استانداردهای جهانی، تجربه‌ای متفاوت از درمان را ارائه می‌دهد، از پزشکان حاذق در تب سنتی گرفته تا پیشرفته‌ترین مراکز پزشکی، بیمارستان تخصصی قلب با تجهیزات مداخله‌ای روز دنیا، مراکز فوق‌تخصصی زنان و زایمان با استانداردهای بین‌المللی،  بیمارستان اطفال مجهز به آخرین فناوری‌های پزشکی و ... این شهر کهن امروز نه‌تنها میراث‌دار دانش بوعلی‌سینا بلکه نگینی درخشان در گردشگری سلامت ایران است.

اگر بخواهیم نگاهی دقیق به تاریخچه گردشگری سلامت و ریشه‌های آن در تمدن‌های باستانی داشته باشیم باید گفت تاریخچه گردشگری سلامت در جهان به بیش از ۳۰۰۰ سال قبل بازمی‌گردد، زمانی که یونانیان باستان به معابد آسکلپیوس (خدای پزشکی) و رومیان به چشمه‌های آبگرم بادن-بادن روی می‌آوردند، این سنت در قرن هجدهم با ظهور شهرهای آبگرم اروپا مانند اسپا در بلژیک به اوج رسید، اما تحول اصلی در دهه  ۱۹۹۰ میلادی رخ داد، زمانی که کشورهایی مانند تایلند، هند و سنگاپور با ترکیب خدمات پزشکی پیشرفته و جاذبه‌های گردشگری، الگوی مدرن گردشگری سلامت را پایه‌گذاری کردند.

این سنت در ایران پیشینه‌ای به بلندای تاریخ تمدن این سرزمین دارد. از آبدرمانی با چشمه‌های طبیعی در دوران مادها در همدان و تخت جمشید تا بیمارستان پیشرفته جندی‌شاپور در دوره ساسانیان که پذیرای دانشجویان و بیماران از سراسر جهان بوده است، ایران همواره مقصدی برای درمان‌جویان بوده، پس از ظهور اسلام، شهرهایی مانند همدان با حضور پزشکانی چون بوعلی‌سینا به کانون پزشکی منطقه تبدیل شدند. امروز نیز این سنت دیرینه با ایجاد مراکز تخصصی مدرن در کنار روش‌های کهن طب سنتی، در قالب گردشگری سلامت نوین ادامه یافته است. همدان به عنوان نماد این تداوم تاریخی، پاسدار میراثی ارزشمند است که دامنه‌ای گسترده از درمان با چشمه‌های طبیعی تا جراحی‌های پیشرفته قلب را شامل می‌شود.

 واژه «گردشگری سلامت» به شکل رسمی نخستین بار در سال ۱۳۸۲ و با تصویب «طرح توسعه توریسم درمانی» در هیئت دولت وارد ادبیات سیاستگذاری ایران شد، هرچند آمارها نشان می‌دهد از سال ۱۳۷۵ پذیرش بیماران خارجی در ایران آغاز شده بود.

پس از بررسی بسیار در ارتباط با پیشینه تاریخچه سلامت باید در نظر داشت اگر بخواهیم همدان به قطب گردشگری سلامت در کشور تبدیل شود به مواردی فرای یک پیشینه غنی نیازمندیم  ما پیش از هر اقدامی باید بتوانیم همدان و ظرفیت‌های منحصر به فردش را به کشورهای همسایه معرفی کنیم که خود نیازمند تبلیغات گسترده نیز است و پس از آن باید به رفع چالش‌هایی از قبیل ارتقا حمل و نقل و آموزش افراد متخصص مسلط به زبان‌های خارجه پرداخت.

 با نگاهی دقیق تر به ظرفیت‌های استان به راحتی می‌توان دریافت که همدان با دارا بودن فرودگاه بین‌المللی و پروازهای مستقیم به شهرهای عمده ایران و برخی مقاصد منطقه‌ای، ایستگاه راه‌آهن که به خطوط ریلی اصلی کشور متصل است و جاده‌های استاندارد که قابلیت دسترسی آسان به تهران و شهرهای غربی را دارد، بستر مناسبی را برای جذب گردشگران سلامت فراهم کرده است.

لازم به ذکر است که گزارشات میدانی نشان دهنده وجود چالش هایی در مسیر تبدیل شدن همدان به عنوان قطب گردشگری در ایران است. از این موارد می‌توان به مواردی اعم از تعداد محدود پروازهای بین‌المللی در مقایسه با شهرهایی مانند تهران و مشهد، نبود سرویس‌های یکپارچه ترانسفر بیماران از فرودگاه و راه‌آهن به مراکز درمانی و کمبود تبلیغات هدفمند برای معرفی ظرفیت‌های همدان به بازارهای بین‌المللی اشاره کرد که رفع چالش‌های موجود، به ویژه در حوزه حمل‌ونقل و تبلیغات، می‌تواند سهم ۳.۵درصدی همدان از بازار گردشگری ایران در سال ۱۴۰۱ را به ۱۰ درصد در سال ۱۴۰۵ نیز افزایش دهد.

بر اساس گزارش انجمن گردشگری سلامت ایران در سال ۱۴۰۲، هزینه‌های درمان در همدان تا 60درصد پایین‌تر از پایتخت است، در حالی که مراکزی مانند بیمارستان تخصصی قلب و مراکز زنان و زایمان، خدماتی همتراز با استانداردهای جهانی ارائه می‌دهند. این مزیت‌ها، همراه با دسترسی آسان، همدان را به مقصدی ایده‌آل برای بیماران خارجی (به‌ویژه از عراق، ترکیه و آذربایجان) تبدیل کرده است ولی لازم به ذکر است که مقرون به صرفه بودن درمان در استان همدان به تنهایی قادر به جذب گردشگران خواستار درمان نخواهد بود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها ۱۵ درصد از پزشکان و ۸ درصد از پرستاران مراکز درمانی همدان به زبان انگلیسی مسلط هستند و این رقم برای زبان‌های عربی و ترکی به کمتر از ۵ درصد می‌رسد. بر اساس گزارش رسمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، نظرسنجی از ۲۰۰ بیمار عرب‌زبان در سال ۱۴۰۱ نشان داد ۶۵ درصد آن‌ها مشکلات ارتباطی با کادر درمان را گزارش داده‌اند.

این چالش، به‌ویژه در رقابت با شهرهایی مانند تهران یا مشهد که دارای دفاتر خدمات بین‌المللی مجهز هستند، خود را بیشتر نشان می‌دهد. راه‌حل این مشکل، آموزش زبان‌های هدف به کادر درمانی، استخدام مترجمان پزشکی حرفه‌ای و ایجاد سیستم‌های ترجمه آنلاین در مراکز درمانی پیشرو است.

اما برخلاف چالش‌های مطرح شده باید به موضوع مهمی نیز اشاره کرد و لازم به ذکر است که استان همدان می‌تواند پکیج کاملی را به بیماران و همراهانشان بدهد که شامل هزینه‌های مقرون به صرفه، کادر پزشکی مجرب، جاذبه‌های توریستی به یاد ماندنی هتل‌های مجهز، فضاهای بومگردی جذاب و هوای پاکی که مناسب نقاهت هر بیمار است.

همدان یکی از معدود شهرهای ایران است که می‌توان در حین درمان، استراحت و گردش را نیز همزمان تجربه کرد. بیماران پس از جلسات درمانی می‌توانند در پارک‌های سرسبز شهر استراحت کنند و همراهان بیماران نیز  از جاذبه‌های تاریخی شهر مانند محوطه باستانی هگمتانه، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر، معماری بی نظیر و متفاوت میدان امام (ره) دیدن ‌کنند. این ترکیب منحصربه‌فرد، همدان را به مقصدی ایده‌آل برای گردشگری سلامت تبدیل کرده است. 

همدان با تکیه بر مزیت‌های منحصربه‌فرد تاریخی و پزشکی خود و با اجرای برنامه‌های توسعه، نه تنها می‌تواند به قطب اصلی گردشگری سلامت در غرب کشور تبدیل شود، بلکه قادر است سالانه چند میلیون دلار از این طریق درآمدزایی کند. این شهر کهن که روزی مهد پرورش بزرگ‌ترین چهره‌های پزشکی جهان بود، امروز در آستانه نوشتن فصل جدیدی از تاریخ پزشکی ایران قرار دارد؛ فصلی که در آن تلفیق دانش بومی و پزشکی مدرن می‌تواند الگویی برای کل منطقه باشد. با سرمایه‌گذاری مناسب و رفع چالش‌های موجود، پیش‌بینی می‌شود همدان تا سال ۱۴۰۵ بتواند سهم خود از بازار گردشگری سلامت ایران را به ۱۰ درصد افزایش دهد و به یکی از ۵ مقصد برتر گردشگری پزشکی در غرب آسیا تبدیل شود.

انتهای پیام/