محمد شجاعی جامعه شناس به بهانه برگزار شدن کنسرت ارکستر فیلارمونیک ارمنستان در تختجمشید در یادداشتی نوشت: پدیده برگزاری کنسرت در اماکن تاریخی، در سالهای اخیر بهعنوان یکی از جلوههای ترکیب هنر معاصر با میراث فرهنگی، مورد توجه جدی قرار گرفته است، این اتفاق تنها یک برنامه هنری صرف نیست، بلکه از منظر جامعهشناختی نیز لایههای متعددی را دربر دارد،که میتواند به درک بهتر رابطهی میان جامعه، تاریخ و هنر کمک کند.
از دیدگاه جامعهشناسی فرهنگی، هنر یکی از ابزارهای مهم بازتولید و بازنمایی هویت اجتماعی است، کنسرت بهعنوان یک آیین موسیقایی مدرن، همواره کارکردی فراتر از سرگرمی داشته و بستری برای ایجاد همبستگی اجتماعی، بازاندیشی در هویت جمعی و حتی بازتعریف فضاهای عمومی بهشمار میرود، از سوی دیگر اماکن تاریخی خود نمادهایی از حافظهی جمعی، تاریخ زیسته و ریشههای فرهنگی یک ملت هستند.
هنگامیکه کنسرت در چنین فضایی برگزار میشود، عملاً دو جریان فرهنگی، میراث گذشته و تجربهی امروز در یک نقطه تلاقی مییابند، بر اساس نظریات دورکیم، آیینها و مناسک اجتماعی، حتی در اشکال مدرن، کارکرد اصلیشان تقویت انسجام و وحدت جمعی است.
کنسرت در مکان تاریخی، نوعی آیین مدرن محسوب میشود که در بطن خود حامل بار نمادین گذشته است و میتواند به تقویت پیوند نسلها و بازتولید هویت فرهنگی بینجامد.
کارکردهای اجتماعی برگزاری کنسرت در اماکن تاریخی
* احیای فضاهای تاریخی: مکان تاریخی تنها محل بازدید گردشگری نیست، بلکه میتواند در خدمت حیات فرهنگی جامعه قرار داشته باشد، برگزاری کنسرت، به فضا روح تازه میبخشد و مانع از فراموشی و متروک ماندن آن میشود.
* تقویت سرمایه اجتماعی: حضور مشترک گروههای مختلف مردم در یک برنامهی موسیقایی در فضایی تاریخی، احساس اعتماد، تعلق و همبستگی اجتماعی را افزایش میدهد، این سرمایه اجتماعی در ادامه میتواند به تقویت مشارکتهای مدنی و فرهنگی بیانجامد.
* توسعهی گردشگری فرهنگی: ترکیب جاذبهی تاریخی و اجرای موسیقایی، یک بستهی فرهنگی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم میکند، در این حالت، تاریخ و موسیقی دست به دست هم میدهند تا تجربهای منحصربهفرد خلق کنند.
* بازآفرینی هویت فرهنگی: موسیقی بینالمللی، سنتی یا محلی که در کنار آثار تاریخی اجرا شود، علاوه بر لذت هنری، حامل پیام هویتبخشی است، زیرا مخاطب را با لایههای عمیق فرهنگ بومی پیوند میدهد.
نمونههای جهانی در بسیاری از کشورهای جهان، برگزاری کنسرت در اماکن تاریخی روشی شناختهشده برای ترکیب تاریخ و هنر است، جشنوارههای موسیقی در آمفیتئاترهای رومی، قلعههای قرون وسطایی یا کلیساهای تاریخی نمونههایی از این رویکرد هستند، این تجربههای موفق نشان میدهد که برگزاری رویدادهای فرهنگی در اماکن تاریخی میتواند علاوه بر بهرهوری اقتصادی، ارزشهای اجتماعی و فرهنگی بسیاری بیافریند.
ظرفیتهای استان کرمان
کرمان بهعنوان استانی پهناور با تنوع بالای میراث تاریخی، بستری ممتاز برای چنین رویدادهایی دارد، باغ شاهزاده ماهان، مجموعه گنجعلیخان کرمان، کاروانسراهای متعدد و ارگهای تاریخی همچون ارگ بم و راین، همگی ظرفیتهای بیبدیلی هستند که میتوانند میزبان کنسرتهای فاخر باشند.
از منظر موسیقی نیز کرمان دارای پیشینهی غنی است، موسیقی آیینهای سنتی و نغمههای محلی این دیار میتواند در کنار موسیقی ملی و حتی اجراهای بینالمللی، رویدادهایی را شکل دهد که هویت تاریخی و فرهنگی کرمان را به نمایش بگذارد، ترکیب این میراث موسیقایی با فضاهای تاریخی، علاوه بر جذابیت گردشگری، نوعی احیای میراث ناملموس نیز خواهد بود.
البته برگزاری کنسرت در اماکن تاریخی نیازمند توجه به اصول حفاظتی و مدیریتی است، حفظ اصالت مکان، جلوگیری از آسیبهای فیزیکی به بنا، کنترل حجم جمعیت و رعایت ملاحظات زیستمحیطی از الزامات اساسی است، همچنین لازم است برنامهریزی به گونهای باشد که شأن مکان تاریخی و ارزشهای فرهنگی آن خدشهدار نشود.
از منظر جامعهشناسی، برگزاری کنسرت در اماکن تاریخی پدیدهای است که میتواند به تقویت همبستگی اجتماعی، بازآفرینی هویت فرهنگی، ارتقای سرمایه اجتماعی و توسعهی گردشگری کمک کند و استان کرمان، با برخورداری از میراث تاریخی غنی و موسیقی سنتی ریشهدار، ظرفیت آن را دارد که به الگویی ملی در این زمینه بدل شود، تلفیق هنر موسیقی با تاریخ، نه تنها تجربهای نو برای مخاطبان رقم میزند، بلکه پیوند گذشته و حال را در قالب آیینی فرهنگی و اجتماعی بازتولید میکند.
انتهای پیام/
نظر شما