به گزارش میراث‌آریا، در این نشست که با دبیری محمدرضا مهراندیش همراه بود، فیلم «برکرانه‌های کاسپین» به عنوان مستندی درباره آلودگی دریای کاسپی و عواقب آن برای محیط زیست با نگاهی گذرا به تاریخچه دریا و تقسیم‌بندی آن به نمایش درآمد و مهرداد ملک زاده، سمیه کریمی و ژیلا مشیری در حضور پژمان مظاهری پور، کارگردان و تهیه کننده به نقد آن پرداختند.

محمدرضا مهراندیش مشاور هنری، رسانه‌ای و ارتباطات رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و دبیر این نشست با اشاره به محتوای فیلم «برکرانه‌های کاسپین» که مستندی قابل تأمل در حوزه میراث طبیعی و محیط زیست است، تصریح‌ کرد: این مستند ارزشمند می‌کوشد دریچه‌ای از حقایق این حوزه و تهدیدات آن را به روی مخاطبان و مسئولان بگشاید.

مهرداد ملک‌زاده عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و مدیر گروه زیست محیطی پژوهشکده مردم‌شناسی در این نشست،  فیلم «برکرانه‌های کاسپین» را مستندی غم‌انگیز و مرثیه‌ای از نگرانی‌های ما از آینده ایران خواند و تصریح‌ کرد: هر آیینه آینده پهنه این آبی بیکران در خطر است، همچون سایر خطراتی که جامعه ایران را تهدید می‌کند و مسئولان گمان می‌کنند اگر روی آن سرپوش بگذارند رفع می‌شوند.

او افزود: این مستند تنها بر ایران؛ بخش جنوبی دریای کاسپین که ترجیح می‌دهم آن را دریای مازندران بنامم متمرکز است و از کشورهای دیگر نظیر روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قرقیزستان در آن سخنی به میان نیامد در حالی که در بحث آلودگی این حوزه  فدراتیو روسیه هم با توجه به سیاست‌های اشتباه زیست محیطی مسئول است.

ملک‌زاده با اشاره به اینکه در طول تاریخ نام‌های مختلفی برای این دریا برگزیده شده است، اظهار کرد: در دوره‌ای با نام غریب خزر مواجه شدیم که زیبنده نیست زیرا که خزرها نه تنها ایرانی نبوده بلکه از دشمنان تاریخی ایران بوده‌اند و آنانکه این نام را برگزیده‌اند در واقع چیزی از تاریخ نمی‌دانستند. نام کاسپین که در شکل صحیح آن باید کاسپی تلفظ شود مناسب است که اهلیت و اصلیت دارد ولی در هیچ متنی که ریشه ایرانی دارد نامی از آن برده نشده است، درحالی که در منابع نام دریای مازندران بسامد بیشتری دارد.

سمیه کریمی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی دیگر ناقد این نشست با اشاره به اینکه دریای کاسپی برای ما تنها یک جغرافیا نیست بلکه یک زیست جهان است، گفت: به اعتقاد بنده کاسپی بهترین نام برای این دریاست زیرا که اگر از نگاه مردم آن خطه بنگریم دریای کاسپی متعلق به تمام استانهای همجوار است و گذاشتن نام دریای مازندران به تنهایی مناسب نیست.

او با اشاره به نگاه فیلم مستند «برکرانه‌های کاسپین»  و ارتباط بین انسان، جامعه و طبیعت در آن تصریح‌ کرد: فیلم جایگاه این دریا را در نگاهی ملی گرایانه ولی بدون توجه به خرده‌فرهنگها به نمایش گذاشته است و متأسفانه چند صدایی بودن فرهنگ ساحل را در آن مشاهده نمی‌کنیم.

کریمی افزود: غیبتی از روایت پایین به بالا در فیلم وجود دارد و روایت سراسر از بالا به پایین است. برای من به عنوان یک انسان‌شناس، کاسپی میزان تعامل و تلاقی فرهنگها، زبان‌ها و خاطره‌هاست که در این فیلم از نگاه مردم‌شناسانه مورد توجه قرار نگرفته است.  همچنین حضور جامعه ساحل‌نشین را در فیلم نمی‌بینیم.

 این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی خاطرنشان کرد: نگاه خطی فیلم می‌گوید یک فاجعه در راه است و تمرکزش بیشتر بر روی سیاستگذاران است. حضور یک انسان‌شناس می‌توانست بخوبی این مسیر را بهتر هدایت کند تا از دید مردم‌شناسی نیز با بررسی زندگی اهالی این کرانه جذابیت بیشتری به فیلم افزوده شود.

در ادامه ژیلا مشیری کارشناس پژوهشکده مردم‌شناسی،  فیلم «برکرانه‌های کاسپین» را مستندی شاخص و فراخوانی برای مسئولیت پذیری دانست و تصریح کرد: این فیلم تصویری جامع، پژوهشی و در عین حال شاعرانه است.

به گفته او، دریای کاسپی بخشی از فرهنگ، تاریخ، اقتصاد و بخشی از خاطرات جمعی ما ایرانیان است و این فیلم با روایتی عمیق ما را به سوی تاریخ، فرهنگ و محیط زیست می‌برد. این مستند نشان می‌دهد که بحران تنها زیست محیطی نبوده بلکه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است.

مشیری این فیلم را ترکیب موفق پژوهش و هنر خواند و اظهارکرد: موسیقی و صدای متن به آرامی ما را به جهانی می‌برد که گویی دریای کاسپی با ما سخن می‌گوید .فیلم دارای سه لایه سیاسی، محیط زیستی و اجتماعی است که ساختاری منسجم را  ایجاد می‌کند.یکی از نقاط قوت فیلم اتکای آن به پژوهش است که سبب شده فیلم برای مخاطب عام دانشگاهیان، فعالان محیط زیست و سیاستگذاران جذاب باشد.

در پایان این نشست، پژمان مظاهری پورکارگردان و تهیه کننده مستند «برکرانه‌های کاسپین»  با ابراز خرسندی از به نمایش درآمدن این فیلم در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری که به تازگی مرکز مطالعات علوم میراثی دریای کاسپی در آن ایجاد شده است، به مراحل ساخت، مشکلات پیش رو و ایده شکل‌گیری این پروژه اشاره کرد و گفت: در دریای کاسپی ما کاملا باخته‌ایم، امکان ورود توریست و گردشگر که بنا به مسائل و موانعی وجود ندارد.زمینها و جنگل ها را باخته ایم. تنها یک آلودگی آب برایمان مانده است که خوب مشخص است که در این زمینه هم از پیش باخته‌ایم.

او با اشاره به جنگ 12 روزه اخیر و ورود مسافران به شهرهای شمالی گفت: جمعیت زیادی در این روزها به شهرهای کرانه دریای کاسپی سفر کردند و سلامت برگشتند و از نظر اسکان، خوراک و ... اتفاقی پیش نیامد ولی شاید اگر در شهر دیگی این جمعیت به یکباره ورود می‌کرد جریان به شکل دیگری پیش می‌رفت. 

مظاهری پور خاطرنشان کرد: این فیلم صرفا نقاط مشکل را نشان می‌دهد و ما نمی‌توانیم بطور مشخص راهکاری داشته باشیم.

انتهای پیام/