مینا عمیدزاده، کارشناس ترویج و مربی بینالمللی و تسهیلگر جهانی یونسکو به مناسبت ۱۷ اکتبر، روز جهانی میراث ناملموس در یادداشتی نوشت: در چهل و دومین کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۲۰۲۳، ۱۷ اکتبر به عنوان روز جهانی میراث ناملموس نامیده شد.
میراث فرهنگی ناملموس یا میراث زنده داشتهها و سرمایههای فرهنگی جوامع، اقوام، گروهها، افراد و ملل هستند که صدها یاحتی هزاران سال راه پیمودهاند، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده اند و غنای فرهنگها و تمدنها را به نمایش میگذارد.
این میراث شامل رسوم اجتماعی، آیینها و جشنها مانند نوروز، یلدا، مهرگان، سنتهای شفاهی مانند موسیقی بخشیهای خراسان، هنرهای نمایشی مانند نقالی و تعزیه، دانش و رسوم مربوط به طبیعت و کیهان مانند دانش و مهارت ساخت و دریانوردی با لنجهای ایرانی در خلیج فارس و مهارتهای تولید صنایع دست سنتی مانند هنر مینیاتور و تمام هنرهای سنتی و دانش و مهارت تولید صنایعدستی سنتی است.
میراث زنده به طور مداوم بازآفرینی شده و در پاسخ به محیط تکامل یافته، به ما حس هویت و تداوم میبخشد و پیوندی از گذشته، حال و آینده ما ایجاد میکند.
این میراث که عامل مهمی در حفظ تنوع فرهنگی، هویت فرهنگی و انسجام اجتماعی است، ضامن توسعه پایدار و منبعی برای گفتوگوی بین فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی به شمار میرود.
میراث ناملموس، سنتی، معاصر و در عین حال زنده و فراگیر است و در مواردی بین جوامع، اقوام و ملل مشترک است که میراث مشترک نامیده می شود، مثل نوروز که هم اکنون میراث مشترک بین ۱۳ کشور عضو پرونده ثبت جهانی است و موارد متعدی از میراث مشترک در سطح جهان وجود دارد.
اهمیت میراث ناملموس زنده، نه فقط در جلوه های فرهنگی، بلکه در گنجینه دانش و مهارتهایی است که از طریق آن از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. این میراث منبع مهمی از اطلاعات مفید، ارزشهای فرهنگی، معنوی، زیستمحیطی و همچنین اقتصادی و اجتماعی است.
ارزش اجتماعی و اقتصادی این انتقال دانش برای گروهها، اقوام و ملت یک کشور مهم است و برای کشورهای در حال توسعه به اندازه کشورهای توسعهیافته اهمیت دارد.
میراث ناملموس ضامن توسعه پایدار است و میتواند به طور مؤثر به توسعه پایدار فراگیر اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و زیستمحیطی، همراه با صلح و امنیت، کمک کند.
این میراث منبع تابآوری جامعه محور است که دائماً با تغییرات اجتماعی و محیطی سازگار میشود، به تقویت انسجام و شمول اجتماعی کمک کند، برای حفظ معیشت گروهها و جوامع ضروری است، میتواند برای طیف وسیعی از مردم و افراد درآمد و کار مناسب ایجاد کند، اغلب در چارچوب خانواده و جامعه انجام میشود، با هویت جامعه ارتباط نزدیکی دارد، حس غرور را در جوامع تقویت میکند، میتواند منبع اصلی نوآوری برای توسعه باشد، و اهرمی قدرتمند برای جذب گردشگران در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی است.
همچنین به پایداری زیستمحیطی، حفظ، نگهداری و ارتقای تنوع زیستی، امنیت غذایی، مدیریت پایدار منابع طبیعی، حفظ منابع طبیعی و مواجهه بهتر با چالشهای تغییرات اقلیمی، مراقبتهای بهداشتی اولیه، بهبود معیشت و توسعه اجتماعی- اقتصادی محلی از طریق توسعه و فروش محصولات مبتنی بر دانش و مهارت سنتی و جلوگیری یا کاهش فقر کمک میکند.
میراث زنده و به تبع آن میراث مشترک، ابزار دیپلماسی فرهنگی است که از طریق تبادلات و تعاملات، فرهنگها و تمدنها را معرفی میکند، احترام متقابل، درک و شناخت تنوع فرهنگی و میراث فرهنگی را تقویت میکند، روابط مثبت، ارتباطات عمیقتر، دوستی و اعتماد بین مردم را از طریق تماس مستقیم ایجادمیکند که تصورات غلط را از بین میبرد.
این امر میتواند علیرغم تبلیغات، داستان متفاوتی را در مورد یک کشور و ملت روایت کند. از درگیریها جلوگیری کرده و آنها را کاهش میدهد، به ایجاد صلح کمک میکند و پیشرفت همکاریهایاقتصادی- اجتماعی- فرهنگی را هم در سطح ملی و هم در روابط بینالمللی تسهیل میکند.
میراث ناملموس، سرمایهای برای همکاری نزدیکتر، گسترش روابط و تبادلات و تلاش در جهت حفظ و احترام به تنوع فرهنگی، پاسداشت هویت اقلیمها، همکاری بینالمللی، رفاه، صلح و امنیت است.
ایران سرزمین هزاران عنصر میراث زنده در اقوام و جوامع و گروهها و افراد است که تعداد اندکی از آن در فهرستهای ملی و جهانی ثبت شده است. انتقال بین نسلی نقش کلیدی در پاسداری از میراث زنده دارد. برماست که این میراث را پاسداشته و به نسلهای بعدی انتقال دهیم.
روز جهانی میراث فرهنگی ناملموس یادآوری و پاسداشت این سرمایه بیبدیل فرهنگی است.
شایسته است روز جهانی میراث زنده را به وسعت میراث زنده جشن بگیریم.
انتهای پیام/
نظر شما