رجبعلی لباف خانیکی در گفتوگو با خبرنگار میراثآریا، با اشاره به اهمیت برگزاری و پاسداشت آیینها و جشنهای کهن ایرانی از جمله شب یلدا، اظهار کرد: هر یک از این آیینها واجد فلسفههای عمیق اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی هستند که متأسفانه در برخی مقاطع تاریخی کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. اعتقاد دارم احیای آگاهانه این جشنها نهتنها ضرورتی فرهنگی، بلکه اقدامی راهبردی برای تحکیم پیوندهای اجتماعی و تقویت سرمایه فرهنگی جامعه است.
وی با تبیین فلسفه تاریخی شب یلدا افزود: براساس باورها و افسانههای کهن، ایرانیان باستان بر این باور بودند که شب یلدا، به دلیل طولانیتر بودن از سایر شبها، زمان غیبت طولانی خورشید است و بیم آن میرفت که دیگر طلوع نکند. اما با دمیدن سپیده و بازگشت خورشید، این شب بهعنوان شب زایش و تولد خورشید گرامی داشته شد؛ از همینرو واژه یلدا به معنای زایش و تولد است.
این پژوهشگر حوزه میراثفرهنگی ادامه داد: در کنار این روایت، تفاسیر دیگری نیز درباره یلدا وجود دارد. از جمله اینکه ایرانیان این شب را برای همدلی و همزیستی مسالمتآمیز با مسیحیان و همزمانی آن با میلاد حضرت مسیح(ع) گرامی میداشتند؛ نگاهی که بهروشنی بیانگر روح تساهل، احترام متقابل ادیان و گفتوگوی فرهنگی در تمدن ایرانی است.
لباف خانیکی با اشاره به مستندات تاریخی یلدا تصریح کرد: یکی از مهمترین منابع تاریخی که بهصراحت از یلدای ایرانی یاد میکند، کتاب ارزشمند آثارالباقیه اثر ابوریحان بیرونی است. بیرونی در این اثر به جشنهای ایرانی از جمله جشن آذر، جشنهای آغاز زمستان و همچنین جشن روز نخست دیماه اشاره میکند؛ روزی که به باور ایرانیان باستان متعلق به اهورامزدا بوده و با آیینهای شکرگزاری برگزار میشده است.
وی افزود: ماههای آذر و دی که آغاز فصل زمستان هستند، در فرهنگ ایرانی سرشار از جشنها و آیینهای معنادار بودهاند. این جشنها نه نشانه شادی صرف، بلکه جلوهای از شکرگزاری، تکریم نعمتهای الهی و درک عمیق انسان ایرانی از چرخه طبیعت بهشمار میرفته است. شب یلدا نیز در همین چارچوب، جشنی مبتنی بر شکر نعمت، امید به روشنایی و پیوند انسان با آفرینش الهی است.
این باستانشناس با تاکید بر کارکردهای اجتماعی این آیینها خاطرنشان کرد: برگزاری جشنهایی چون یلدا، نقشی بنیادین در تقویت همبستگی ملتها، احترام متقابل ادیان و شکلگیری رفتارهای اجتماعی مبتنی بر همدلی داشته است. همانگونه که بهار و تابستان فصل رویش است، پاییز و زمستان نیز فصل باروری آسمان، نزولات الهی و برکتاند؛ هدایایی که از سوی خداوند متعال به انسان عطا میشود.
لبافخانیکی در پایان با اشاره به ابعاد تمدنی آیینهای ایرانی گفت: این مناسبتها بازتابدهنده نیازهای انسان، الگوهای تعامل اجتماعی و نسبت مردم با حکومتها در دورههای مختلف تاریخیاند. جشنهایی که ریشه در کشاورزی، استقلال فرهنگی، نوعدوستی، کار، میهندوستی و مردممحوری دارند، باید بیش از پیش ترویج شوند. احیای این آیینها اقدامی فرهنگی، هویتی و آیندهساز است که بیتردید نتایج مثبت و ماندگاری برای جامعه ایرانی به همراه خواهد داشت.
انتهای پیام/
نظر شما