ارتفاعات آلاداغ و کپه‌داغ که قله‌های مهمی همچون یامان داغی، سالوک، چوپان و شاه جهان را دارند از گستره زیست کوهستانی خراسان شمالی محسوب می‌شوند. در این میان، رودخانه اترک به‌عنوان تنها شریان حیاتی دائمی در شمال شرق کشور و وجود نهرها و چشمه‌سارهای متعدد حوزه آبریز آن، سیمای این کلان اکوسیستم را کامل‌تر می‌کند.
وجود 1100 گونه گیاهی در خراسان شمالی
خراسان شمالی بیش از 13 هزار و 695 هکتار ذخیره‌گاه جنگلی از گونه‌های ارس، زالزالک، فندق، گردو، انجیر، انار، بلوط، انگور وحشی و... دارد. تعداد گونه‌های گیاهی در این استان 1100 گونه است که بین 110 تا 150 گونه گیاهان دارویی، 70 تا 90 گونه گیاهان انحصاری در معرض خطر و 40 تا 50 گونه گیاهان آسیب‌پذیر وجود دارد.
تنوع و رویش طبیعی گیاهان دارویی به علت شرایط اقلیمی خاص این استان و وضعیت توپوگرافی منطقه است. آنغوزه، باریجه، گون، کتیرا، کندل، بومادران، افسطین، کاسنی، خاکشیر اصل، کاکوتی (آنخ)، شیرین‌بیان، مریم‌گلی، زرشک و زیره سیاه از جمله گیاهان دارویی شاخص خراسان شمالی هستند.
شايد كمتر سخن از وجود جنگل در استان خراسان شمالی به ميان آمده باشد اما استان خراسان شمالی جنگل نيز دارد. يكی از مناطق جنگلی این استان در شهرستان مانه و سملقان و در ارتفاعات ضلع جنوبی جاده آسیایی و از روستای جوزک تا نزدیکی شهر آشخانه قرار دارد. این جنگل به‌صورت کمربندی به عرض 3 الی5 کیلومتر و طول20 کیلومتر در دامنه شمالی رشته‌کوه آلاداغ در محلی به نام کوه یامان‌داغی و در فاصله 70کیلومتری غرب بجنورد و فاصله20 کیلومتری شهر آشخانه، مرکز بخش مانه و سملقان است.
رویشگاه 25هزر هکتاری بلوط
یکی از گونه‌های منحصربه‌فرد این منطقه به لحاظ رویشگاهی گونه بلوط است. این رویشگاه جنگلی منحصربه‌فرد بلوط استان خراسان شمالی وسعتی حدود25 هزار هکتار دارد.
در سال‌های اخیر به‌منظور مدیریت و حفاظت از این جنگل‌ها در غالب سه فاز، مطالعه و طرح جامعی تهیه شد. بلوط مهم‌ترین جنگل طبیعی استان است که به‌واسطه قرار گرفتن در منتهی‌الیه جنگل‌های هیرکانی دارای اهمیت ویژه و حساسی به لحاظ اکولوژیکی بوده و تنها جنگل بلوط در شرق کشور است.
جنگل‌های هیرکانی که مختص جنگل‌های شمال ایران است از شهر آستارا در استان گیلان شروع و تا نزدیکی شهر آشخانه ادامه می‌یابد. با توجه به تفاوت اقلیم و آب‌وهوای این استان با استان‌های شمالی کشور، وجود این جنگل‌ها در این منطقه به موضوعی جالب و با اهمیت برای سازمان جنگل‌ها و محافل علمی تبدیل شده است.
درخت بلوط دارای گونه‌های متعددی است که برخی در شمال کشور و برخی در جنگل‌های غرب و شمال غرب کشور دیده می‌شود. گونه بلوط منطقه درکش استان خراسان شمالی از انواع گونه‌های شمال کشور بوده و با نام علمی Quercus castanifolia شناخته می‌شود. البته لازم به ذکر است احتمال وجود دو گونه دیگر بلوط نیز در این جنگل‌ها دور از انتظار نیست که این موضوع در طرح‌های مطالعاتی و دانشگاهی در حال مطالعه است.
اهمیت جنگل‌های بلوط
جنگل‌های بلوط شمال کشور و منطقه درکش از قدیمی‌ترین جنگل‌های جهان هستند. این جنگل‌ها از چهار وجه اهمیت بسیار دارد و شایسته حفاظت و حراست است:
حفظ گونه‌های بلوط در حال انقراض در استان خراسان شمالی: این جنگل‌ها به‌درستی توانسته است این مسئولیت را انجام دهد، زیرا تنها منطقه‌ای است که خارج از منطقه شمال و شرق کشور، بلوط به‌صورت انبوهی رویش داشته است.
انجام فعالیت‌های تحقیقاتی در خصوص بلوط در منطقه شرق ایران: این جنگل شرایطی را فراهم کرده است تا علاقه‌مندان به پژوهش در حوزه تحقیق علوم جنگلی با آسودگی تحقیق انجام دهند.
زیبایی و جذب گردشگران: در صورت تأمین زیرساخت‌ها، منطقه موردنظر به‌شدت قابلیت جذب گردشگر را دارد.
ثبات بیوسفر در سطح منطقه مانه و سملقان: مطالعات مختلف نشان می‌دهد جنگل‌های بلوط سهم قابل‌توجهی در کنترل آب‌وهوا و ثبات بیوسفر دارد.
با توجه به اهمیت این جنگل‌ها سعی شده برنامه‌ریزی حفاظت جنگل‌ها به نحوی انجام گیرد که از قدرت خسارت زایی بسیاری از تخریب‌ها و تجاوزها به این جنگل‌ها کاسته شود. البته با توجه به گستردگی دامنه حفاظت، انجام آن دشوار و طاقت‌فرسا خواهد بود و سرمایه‌ای هنگفت را می‌طلبد، بااین‌حال براي جنگل‌های این منطقه که ذخایر ژنتیکی باقی‌مانده از دوران سوم زمین‌شناسی محسوب می‌شوند به جهاتی می‌توان چنین جایگاهی را قائل شد.
منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری درکش، رویشگاه گونه‌های بلوط شرق کشور
روستای درکش واقع در دهستان آلمه از توابع بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان است که در فاصله 30 كيلومتری جنوب غربی شهر آشخانه واقع شده و از جاده اصلی 2 كيلومتر فاصله دارد. درکش آب‌وهوای معتدل، طبيعتی جنگلی و كوهستانی و نیز چشمه‌سارهای بسيار دارد. تنها جنگل بلوط شرق كشور در اطراف این روستا قرار دارد. به‌علاوه در کوهسارها و دره‌های مجاور باغات میوه، انواع گیاهان دارویی و گونه‌های مختلف جانوری وجود دارد.
انتهای پیام/
