رئیسعلی دلواری در تاریخ ۱۲۹۹ هجری قمری و ۱۸۸۱ میلادی در شهر دلوار ازتوابع استان بوشهر چشم به جهان گشود.
پدرش زایر محمد کدخدای دلوار بود که بعدها به معین الاسلام لقب گرفت. وی در جنگ جهانی اول یکی مردان بزرگ مشروطه خواه بود که در تنگستان هدایت قیام علیه نیروهای انگلیسی در جنگ جهانی اول به عهده گرفت. تنگستان یکی از شهرهای استان بوشهر و روستای دلوار زادگاه رئیسعلی است.
انگلیسی‌ها با هدف اشتغال بوشهر سعی در تصرف کشور ایران را داشتند که از جنوب، دریای خلیج فارس وارد بوشهر شوند ابتدا سعی داشتند با مبلغ زیادی قیام رئیسعلی با متوقف کنند و بوشهر را به تصرف خود در آورند ولی رئیسعلی با کسب اجازه از علما و بزرگان در روسا اماده دفاع شد و قبل از دفاع قسم نامه‌ای به این مضمون نوشت:
«ای کلام الله تو شاهد باش سوگند یاد می‌کنم اگر انگلیسی‌ها بخواهند بوشهر را تصرف کنند و به خاک من تجاوز کنند در مقابل دفاع بر خواهم آمد و تا آخرین قطره خون دست از جنگ و مبارزه با آن‌ها بر نخواهم داشت اگر غیر از این رفتار کنم در شمار کافران باشم و خدا و رسول خدا از من بیزار و مرا ببخشد.»
پس از آن خود را برای جنگ با استعمار انگلیس آماده کرد و بدین ترتیب قیام رییسعلی علیه اشغالگران آغاز شد و دستور داد شهر دلوار از سکنه خالی شود و خود همرزمان به کوه‌های اطراف کمین کردند وقتی انگلیسی‌ها وارد شهر شدند خالی از سکنه دیدند و و همه خانه‌ها تیرباران و نخل‌ها را به آتش کشیدند رئیسعلی در همان شب باتفاق ۴۰۰ نفر از نیروهای خود به آن‌ها حمله کردند و نزدیک به ۶۰ نفر آن‌ها کشته شدند که ژنرال انگلیسی بلندپایه هم جزو کشته شدگان بود نیروهای متجاوز که قریب به پنج هزار نفر بودند پس از اینکه خود را در دام مبارزان تنگستانی دیدند ناچار شدند نیروهای کمکی از هند و عراق به بوشهر اعزام کنند که باز هوشیاری دلیران تنگستان موجب شکست و عقب نشینی آن‌ها شد. نیلستروم افسر سوئدی ژاندارمری بوشهر در خاطراتش تعریف می‌کند بعد از اشغال بوشهر به سمت دلوار رفته بودم وقتی وارد شدم که رئیس علی را ببینم اینقدر خوشحال بودم مانند اینکه می‌خواهم پادشاه سوئد را ببینم مرا به ایشان معرفی کردند ایشان استقبال کردند و برایم سفره پهن کردند در حالیکه خود در ماه رمضان روزه بودند با گرسنگی و تشنگی با متجاوزین می‌جنگیدند.
سرانجام رئیس علی دلواری پس از رشادتهای در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ در در یکی از محله‌های شهر بوشهر بنام تنگک صفر توسط فردی نفوذی به نام غلام حسین تنگکی مورد هدف گلوله قرار گرفت و در ۳۳ سالگی به شهادت رسید و پیکر او بنا به وصیت خود در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
به همین مناسبت در سال ۱۳۸۹ با مصوبه شورای عالی انقلاب سالروز کشته شدن رئیسعلی دلواری برابر با ۱۲ شهریورماه به نام روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نامگذاری شده است.
یاد و خاطرش گرامی باد.
* گزارش از لیلا فولادی، کارشناس روابط‌عمومی
انتهای پیام/
