برج آتشنشانی تبریز یکی از نمونه‌های نادر در جهان محسوب می‌شود که با بنایی آجری تاکنون پابرجا مانده و اکنون محلی برای بازدید گردشگران و افرادی است که به تبریز سفر می‌کنند. این بنا در زبان ترکی برج یانقین نامیده شده و به معنای آتش و آتش‌سوزی است.
برج آتشنشانی تبریز، در زمان نبود سیستم مخابراتی نقش شایسته‌ای در اعلام سریع حوادث داشته و سبب الگوبرداری برخی کشورهای دیگر نظیر فرانسه شده است. همچنین طبق شواهد، انگلیسی‌ها برج آتشنشانی خود را با الهام از این برج ساخته‌اند. نصب چراغ در بالای برج آتشنشانی تبریز علاوه بر اینکه در زمان حوادث به یافتن سریع برج کمک می‌کرد، به‌نوعی فانوس دریایی بدون دریا هم تبدیل شده بود و مسافران شبانه با دیدن آن از رسیدن به شهر و آبادی اطمینان یافته و به راه خود ادامه می‌دادند.
تاریخچه برج آتشنشانی تبریز
تبریز در زمان حکومت قاجاریان، برای سزار روسیه اهمیت بسزایی داشت و به همین علت، شوروی‌ها در سال 1221 برای حفظ اموال خود در این شهر اقدام به ساخت برج آتشنشانی کردند. در آن زمان مردانی از این برج بالا رفته و در ایوان به دیده‌بانی سراسر شهر مشغول می‌شدند تا در صورت مشاهده دود آتش، زنگ بزرگ آویزان شده از سقف را به صدا درآورند. استفاده از این زنگ دو علت داشت؛ اول اینکه مانند صدای آژیر، اعلان خطری برای امدادرسانان بود و دوم، از زمان دیدن دود آتش تا پایین رفتن از پله‌ها و اطلاع‌رسانی، زمان زیادی هدر می‌رفت از همین رو استفاده از این زنگ منجر به‌راحتی کار برای امدادرسانان می‌شد.
با به صدا درآمدن زنگ برج یانقین، مسئولان مربوطه بشکه‌های خود را پر از آب موجود در انبار کرده و به‌سرعت با گاری به محل حادثه می‌رفتند و یا از آب‌انبار همسایگان برای مهار آتش استفاده می‌شد. همچنین در بالای برج آتشنشانی تبریز، چراغی نصب کرده بودند که از تمام شهر قابل‌مشاهده بود تا مردم هنگام آتش‌سوزی در دل تاریکی شب نیز برج را به‌وسیله آن پیدا کرده و کمک بخواهند. پمپ‌های برنزی و مسی دوطرفه، تمام تجهیزات آتش‌نشانان در زمان قاجار بود. امروزه وسایل اطفای حریق که آتش‌نشانان از آن‌ها استفاده می‌کردند به یادگار مانده و در موزه آتشنشانی این شهر، به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی تبریز ، نگهداری می‌شود.
معماری برج آتشنشانی تبریز
برج آتشنشانی تبریز از اولین بناهای تاریخی ایران شناخته می‌شود. اگر سفر به تبریز و بازدید از جاهای دیدنی این شهر را تجربه کنید، هنگام گشت‌وگذار در مرکز شهر برج یانقین را خواهید دید. داخل این بنا دارای پلان دایره‌ای بوده و از بیرون شاهد سازه‌ای سرخ‌رنگ آجری با شکل هشت‌ضلعی منتظم خواهید بود که روی بنای مکعبی دیگری جا خوش کرده است. راه‌پله‌های مارپیچی داخل بنا شما را تا اتاقک نوک برج 23 متری هدایت خواهد کرد.
درست است که امروزه وجود ساختمان‌های بلند، باعث شده عظمت برج آتشنشانی تبریز کمتر به چشم آید، اما این برج سال‌ها بلندترین سازه آذربایجان شرقی قلمداد می‌شد. هشت پنجره از اتاقک بالای برج آتشنشانی تبریز، دورتادور این بنای شگفت‌انگیز دیده می‌شوند که شرایط را برای دیده‌بانی مناسب می‌کنند، همچنین وجود شیروانی نوک برج این بنا را کامل می‌کند.
آدرس و نقشه برج آتشنشانی تبریز
برج آتشنشانی تبریز، تقریبا در وسط تبریز قدیم ساخته شد تا بر کل شهر تسلط لازم را داشته باشد و در صورت بروز حادثه در هر نقطه از شهر امدادرسانان به‌سرعت متوجه شده و اقدامات لازم را انجام دهند. امروزه با گسترش ارتباطات و افزایش ایستگاه‌های آتشنشانی، برج یانقین کارایی قدیم را ندارد اما بنای ارزشمند آن در مرکز تبریز برجای‌مانده است. گردشگران برای بازدید از این برج تاریخی، می‌توانند به تقاطع خیابان بهادری و خاقانی تبریز مراجعه کنند.
برج یانقین یکی از آثار تاریخی مربوط به دوره قاجار شهر تبریز است و در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۱۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
انتهای پیام/
